Το μήνυμα ότι η κυβέρνηση δεν πρόκειται να αφήσει «καμία πρόκληση να περάσει αναπάντητη», αλλά και το ότι δεν είναι η Ελλάδα, που κλείνει την πόρτα στο διάλογο εξέπεμψε κατά την συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στην Πράγα ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, την Παρασκευή, υπενθυμίζοντας, μάλιστα, ότι πάντα υπάρχει στο τραπέζι το πλαίσιο των ευρωπαικών κυρώσεων κατά της Τουρκίας, αν και διευκρίνισε ότι ελπίζει να μην χρειαστεί να ενεργοποιηθεί.
Αναφερόμενος στο επεισόδιο της Πέμπτης, συγκεκριμένα, όταν ο Ερντογάν πήρε το λόγο στο δείπνο των ηγετών που παρευρέθηκαν στη σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας για να πει ότι η Ελλάδα «προκαλεί», με τον ίδιο να του απαντά αμέσως μετά, ο κ. Μητσοτάκης σημείωσε είπε ότι είναι καλό, μερικές φορές, αυτά να λέγονται δημόσια. Και πρόσθεσε: «Ισως ο τούρκος πρόεδρος να μην είναι συνηθισμένος να του απαντάει κανείς στις απόψεις τις οποίες διατυπώνει. Ετσι δουλεύουμε στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Θέλω να πιστεύω ότι ενδεχομένως αυτή η ανταλλαγή απόψεων να μπορεί να λειτουργήσει εκτονωτικά και να δρομολογήσουμε αποκλιμάκωση φραστικών εντάσεων και να καθίσουμε επιτέλους να συζητήσουμε και για μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης και να επιστρέψουμε στο τραπέζι των συζητήσεων για τη μία μας διαφορά, την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών».
Ολοι όσοι συμμετείχαν στο δείπνο, συνέχισε, «σχημάτισαν άποψη για το ποιος προκαλεί, ποιος υιοθετεί μια επιχειρηματολογία που δεν ταιριάζει στο γεωπολιτικό πλαίσιο σήμερα. Η Τουρκία αν θέλει να έχει όπως ισχυρίζεται μια παραγωγική σχέση με την ΕΕ, θα πρέπει να αντιληφθεί ότι πρέπει να αλλάξει πορεία. Δε θα βρει κανένα σύμμαχο εντός ευρωπαϊκής οικογένειας εφόσον εξακολουθεί να πορεύεται σε αυτόν το δρόμο».
Σε σχέση με τις δηλώσεις του Ερντογάν ότι «θα έρθουν κάποιο βράδυ», ο Πρωθυπουργός δήλωσε: «Θα πάρω την καλή ερμηνεία και θα πω ότι όχι, δεν ήταν απειλή κατά της Ελλάδας. Δεν μπορώ να διανοηθώ ότι μπορούμε να συνεχίσουμε σε αυτό το κλίμα. Θα συγκρατήσω αυτό που είπε ότι η Τουρκία δεν έχει καμία βλέψη για την εθνική κυριαρχικά καμιάς άλλης χώρας. Συγκρατώ αυτή την τοποθέτηση ως ένα σχόλιο προς τη θετική κατεύθυνση. Ελπίζω μόνο να έχει και συνέχεια και να σταματήσει επιτέλους αυτή η απαράδεκτη ρητορική αμφισβήτησης της εθνικής κυριαρχίας της χώρας μας όσον αφορά στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου».
Ερωτηθείς αν οι κυρώσεις βρίσκονται στο τραπέζι, ο κ. Μητσοτάκης θύμισε ότι το σχετικό πλαίσιο αποφάσεων που δίνει τη δυνατότητα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να προχωρήσει σε αυτό το δρόμο, στην περίπτωση που η Τουρκία ξεπεράσει κάποιες κόκκινες γραμμές, υπάρχει. Επεσήμανε, δε, ότι «με βάση το 8ο πακέτο κυρώσεων που έχουν εγκριθεί (σ.σ. στο πλαίσιο της απόκρισης της ΕΕ στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία), υπάρχει για πρώτη φορά η δυνατότητα επιβολής κυρώσεων σε τουρκικές οντότητες και φυσικά πρόσωπα που κρίνεται ότι παραβιάζουν τις κυρώσεις προς τη Ρωσία, εξάγοντας ευρωπαϊκά προϊόντα στη Ρωσία μέσω της Τουρκίας».
Στο μέτωπο της ενεργειακής κρίσης, ο Πρωθυπουργός εμφανίστηκε αισιόδοξος πως υπάρχουν ενδείξεις ότι στο προσεχές Ευρωπαικό Συμβούλιο, στις 21 και 22 Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες για λήψη δραστικών αποφάσεων στην κατεύθυνση της επιβολής πλαφόν στην διεθνή τιμή του φυσικού αερίου –όπως έχει ήδη ζητήσει η Ελλάδα μεταξύ άλλων χωρών – μελών της ΕΕ.
«Διαμορφώνεται κοινός τόπος για κοινή δραστική ευρωπαϊκή παρέμβαση προκειμένου να πέσουν οι τιμές», δήλωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Πρόσθεσε ότι οι προτάσεις έχουν ωριμάσει, έστω με καθυστέρηση. «Εστω και αργά η Ευρώπη να πρέπει να κάνει το σωστό, ενωμένοι να αξιοποιήσουμε αυτή τη δύναμη που μας δίνει η ευρωπαϊκή οικογένεια, να κατεβάσουμε τις τιμές του φυσικού αερίου διασφαλίζοντας ταυτόχρονα τον εφοδιασμό», υπογράμμισε.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη τύπου του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη στο τέλος της άτυπης Συνόδου των Ευρωπαίων ηγετών στην Πράγα.
Δημήτρης Γκάτσιος (ΕΡΤ): Κύριε Πρόεδρε καλησπέρα, Δημήτρης Γκάτσιος από την ΕΡΤ. Η ελληνική πρόταση για πλαφόν στο φυσικό αέριο είναι από τις βασικές που έχουν πέσει στο τραπέζι των συζητήσεων. Θα ήθελα να σας ρωτήσω κατά πόσον πιστεύετε ότι βρισκόμαστε κοντά σε μία λύση με βάση το ορόσημο της 20ης και 21ης Οκτωβρίου, στις Βρυξέλλες, και ποιες άλλες προτάσεις συζητούνται. Ευχαριστώ.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Διαμορφώνεται ένας κοινός τόπος στο Συμβούλιο ότι πρέπει να υπάρξει μια κοινή, δραστική ευρωπαϊκή παρέμβαση προκειμένου να πέσουν οι τιμές στο φυσικό αέριο και σε αυτή την κατεύθυνση κινούνται και οι προτάσεις τις οποίες επεξεργάζεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Είμαι αισιόδοξος ότι στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, και αφού έχει γίνει η σχετική επεξεργασία σε επίπεδο Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας, θα μπορούμε να αποφασίσουμε μία τέτοια παρέμβαση.
Χαίρομαι διότι μετά από επίμονη προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης αλλά και των ειδικών που μας συμβουλεύουν οι προτάσεις αυτές έχουν πια ωριμάσει, έστω και με καθυστέρηση. Είναι κάτι το οποίο έπρεπε να είχε γίνει νωρίτερα, αλλά έστω και αργά η Ευρώπη πρέπει να κάνει το σωστό: ενωμένοι να αξιοποιήσουμε αυτή τη μεγάλη δύναμη που έχουμε ως ευρωπαϊκή οικογένεια, να κατεβάσουμε τις τιμές του φυσικού αερίου, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την ασφάλεια του εφοδιασμού.
Γιάννης Χρηστάκος (MEGA): Κύριε Πρόεδρε, Γιάννης Χρηστάκος από το MEGA. Είδαμε στη συνεδρίαση της Πολιτικής Κοινότητας την παρέμβαση και τη συμπεριφορά του Τούρκου Προέδρου, του κ. Erdoğan. Είδαμε κάποιες αντιδράσεις από την ελληνική πλευρά. Θα ήθελα σας παρακαλώ να μου πείτε ποιο ήταν το κλίμα μεταξύ και των υπολοίπων ομολόγων σας. Ήταν 43 άλλοι ηγέτες εδώ, με τους οποίους προφανώς συνομιλήσατε. Ποιο ήταν το κλίμα που αποκόμισαν από την εμφάνισή του εδώ, το 24ωρο;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν έχω πολλά να προσθέσω κ. Χρηστάκο, δεν πρόκειται να μιλήσω για λογαριασμό του Τούρκου Προέδρου. Θα επαναλάβω αυτό το οποίο είπα και το πρωί, ότι η ελληνική κυβέρνηση κι εγώ προσωπικά δεν πρόκειται να αφήσω καμία πρόκληση να περάσει αναπάντητη.
Πιστεύω ότι όλοι όσοι συμμετείχαν στην Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα είδαν αυτόν τον διάλογο, έβγαλαν τα συμπεράσματά τους. Από αυτή την πλευρά θεωρώ ότι ήταν πολύ χρήσιμη αυτή η ανταλλαγή απόψεων η οποία έγινε μπροστά στους ομολόγους μου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, αλλά και μπροστά σε όσους ηγέτες συμμετέχουν σε αυτό το καινούριο και -πιστεύω- επιτυχημένο πείραμα της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας.
Μαρία Ψαρά (STAR): Κύριε Πρόεδρε, Μαρία Ψαρά από το STAR. Η χθεσινή απάντηση του Erdoğan στην ερώτησή μας για το τι εννοεί όταν λέει ότι θα έρθει βράδυ ήταν αμφίσημη. Εσείς, όμως, πώς την ερμηνεύετε; Τη θεωρείτε απειλή επίθεσης κατά της Ελλάδας;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Επειδή, εξ όσων μπόρεσα να ακούσω από τη μετάφραση, ακριβώς ήταν αμφίσημη, θα πάρω την καλή ερμηνεία, κα Ψαρά, και θα πω ότι όχι, δεν ήταν απειλή κατά της Ελλάδος. Δεν μπορώ να διανοηθώ ότι μπορούμε να συνεχίσουμε σε αυτό το κλίμα.
Θα συγκρατήσω μία άλλη τοποθέτηση την οποία έκανε ο Πρόεδρος Erdoğan: ότι η Τουρκία δεν έχει καμία βλέψη ως προς την εθνική κυριαρχία καμίας άλλης χώρας. Συγκρατώ αυτή την τοποθέτηση ως ένα σχόλιο στη θετική κατεύθυνση. Ελπίζω μόνο να έχει και συνέχεια και να σταματήσει επιτέλους αυτή η απαράδεκτη ρητορική αμφισβήτησης της εθνικής κυριαρχίας της χώρας μας όσον αφορά στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου.
Γιάννης Καντέλης (ΣΚΑΪ): Κύριε Πρωθυπουργέ, είχαμε δει στο παρελθόν την Ελλάδα να ζητάει κυρώσεις για τη στάση της Τουρκίας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Είναι κάτι που είναι στο τραπέζι; Είναι κάτι που σκοπεύετε να το θέσετε στην επόμενη τακτική Σύνοδο; Και σημειώνω εδώ ότι μόλις χθες ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, σε συνάντησή του με τον κ. Borrell, έβαλε θέμα κυρώσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση κατά της Τουρκίας.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Κύριε Καντέλη, γνωρίζετε -και έχετε παρακολουθήσει αρκετά Ευρωπαϊκά Συμβούλια- ότι υπάρχει ένα πλαίσιο αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που δίνουν τη δυνατότητα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να ακολουθήσει και αυτό τον δρόμο σε περίπτωση που η Τουρκία ξεπεράσει κάποιες κόκκινες γραμμές. Άρα, το πλαίσιο αυτό υπάρχει και ελπίζουμε αυτό να μην χρειαστεί ποτέ να γίνει πράξη.
Από εκεί και πέρα, θέλω να τονίσω επίσης μία ακόμα διάσταση της συζήτησης που αφορά στις κυρώσεις: ότι με βάση το 8ο πακέτο των κυρώσεων, που έχουν εγκριθεί πια από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υπάρχει για πρώτη φορά η δυνατότητα επιβολής κυρώσεων σε τουρκικές οντότητες και φυσικά πρόσωπα που κρίνεται ότι παραβιάζουν τις κυρώσεις προς τη Ρωσία, εξάγοντας ευρωπαϊκά προϊόντα στη Ρωσία μέσω της Τουρκίας.
Πιστεύω ότι είναι κάτι το οποίο είναι σημαντικό ως προς την παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να μην υπάρχει αυτή η πραγματικότητα, η οποία συνεχίζεται: να υπάρχει μια μεγάλη χώρα η οποία ουσιαστικά παρακάμπτει τις κυρώσεις, εις βάρος όλων των υπολοίπων, χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες εφαρμόζουν τις κυρώσεις. Είναι ένα βήμα στη σωστή κατεύθυνση.
Σοφία Φασουλάκη (OPEN): Καλησπέρα κ. Πρόεδρε. Σοφία Φασουλάκη από το OPEN. Ήθελα να ρωτήσω, μετά το επεισόδιο που μάθαμε ότι διημείφθη μεταξύ ημών και του Τούρκου Προέδρου, πιστεύετε ότι εκτονώθηκε κάπως αυτή η πίεση των τελευταίων μηνών μεταξύ των δυο σας και μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας; Μπορεί να λειτούργησε δηλαδή ως «βαλβίδα εκτόνωσης» αυτό που συνέβη χθες; Ευχαριστώ.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Θα το ευχόμουν, διότι -ξέρετε- είναι καλό μερικές φορές αυτά να λέγονται δημόσια, τουλάχιστον δημόσια μπροστά σε άλλους, και να μην παρουσιάζονται οι απόψεις της Τουρκίας μόνο στα πλαίσια μονολόγων.
Ίσως ο Τούρκος Πρόεδρος δεν είναι συνηθισμένος να του απαντά κανείς στις απόψεις τις οποίες διατυπώνει. Έτσι όμως δουλεύουμε στην ευρωπαϊκή οικογένεια, έτσι δουλεύει και η Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα.
Θέλω κι εγώ να πιστεύω, κα Φασουλάκη, ότι ενδεχομένως αυτό το, μην το πούμε «επεισόδιο», ας πούμε αυτή η ανταλλαγή απόψεων, να μπορεί να λειτουργήσει εκτονωτικά και να μπορέσουμε, επιτέλους, να δρομολογήσουμε μία αποκλιμάκωση των φραστικών εντάσεων για να μπορέσουμε να καθίσουμε επιτέλους -όπως έχω πει πολλές φορές- να συζητήσουμε και κάποια μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, αλλά να μπορέσουμε να επιστρέψουμε και στο τραπέζι των συζητήσεων για το ένα κύριο ζήτημα το οποίο αποτελεί ιστορικά τη βασική μας διαφορά, και αυτό αφορά την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο.
Σπύρος Μουρελάτος (ANT1 και ΑΠΕ): Σπύρος Μουρελάτος από τον ANT1 και το ΑΠΕ. Κύριε Πρόεδρε, θέλω να σας ότι κάποιοι πιθανολόγησαν πριν από την Σύνοδο της Πράγας ότι υπήρχε ένα παράθυρο για συνάντηση με τον κ. Erdoğan. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη, αντ’ αυτού μάθαμε το χθεσινό επεισόδιο και την προκλητική συμπεριφορά του Τούρκου Προέδρου. Θέλω να ρωτήσω, μετά από αυτό, τι αίσθηση σας αφήνει αυτό το διήμερο στην Πράγα. Θέλω να ρωτήσω αν είμαστε εγγύτερα σε ένα θερμό επεισόδιο ή σε μία εκτόνωση. Και επειδή ο φακός σας «συνέλαβε» -αν μου επιτρέπετε τον όρο- να συνομιλείτε με την κα von der Leyen σήμερα το πρωί και με κάποιους άλλους ηγέτες και είδαμε να τους αφηγείστε τι έγινε μετά την προκλητική συμπεριφορά του κ. Erdoğan, θέλω να μάθω αν τους είπατε και κάτι παραπάνω που ο φακός και ο ήχος δεν ήταν εκεί για να το απαθανατίσει. Ευχαριστώ πολύ.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Σίγουρα τους είπα, αλλά δεν χρειάζεται αυτά να τα μοιραζόμαστε δημόσια.
Θα επαναλάβω και πάλι ότι όλοι όσοι συμμετείχαν σε αυτή τη χθεσινή ανταλλαγή απόψεων πιστεύω ότι σχημάτισαν άποψη για το ποιος προκαλεί, για το ποιος υιοθετεί μία επιχειρηματολογία η οποία σίγουρα δεν ταιριάζει -θα έλεγα- στο γεωπολιτικό πλαίσιο το σημερινό. Αυτή η αναβίωση ιστορικών φαντασιώσεων, παλιών αυτοκρατοριών, αυτή -θα έλεγα- η έμπρακτη περιφρόνηση στο Διεθνές Δίκαιο, αυτές είναι έννοιες που δεν νομίζω ότι ταιριάζουν στο σημερινό κόσμο.
Και πιστεύω ακράδαντα ότι η Τουρκία αν θέλει πραγματικά να έχει -όπως ισχυρίζεται ότι θέλει, όπως μας είπε χθες ο κ. Erdoğan- μία παραγωγική και ουσιαστική σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, μία σχέση που και εμείς θα τη θέλαμε, θα πρέπει πια να έχει αντιληφθεί ότι πρέπει να αλλάξει πορεία. Δεν θα βρει κανέναν, κανέναν σύμμαχο εντός της ευρωπαϊκής οικογένειας που να την υποστηρίζει εφόσον εξακολουθεί να πορεύεται σε αυτό τον δρόμο.