Τι πήγε στραβά; Τι ήταν αυτό που προκάλεσε τέτοια βαρυθυμία στον Αλέξη Τσίπρα και έμοιαζε να μην μπορεί να περιμένει πότε θα περάσει η ώρα και να τελειώνει αυτή επίσκεψη του Μπαράκ Ομπάμα, την οποία τόσο προσδοκούσε, τόσα πολλά είχε επενδύσει σε αυτήν και από την οποία τόσα πολλά αποκόμισε σε επικοινωνιακό επίπεδο;
Κατά μία ερμηνεία, η εμφανώς κακή διάθεση του Πρωθυπουργού, η οποία εκδηλώθηκε και στις σωματικές του αντιδράσεις και από στην δυσκολία του να χαμογελάσει μετά την συνάντηση – πριν από αυτή, όσο υποδεχόταν τον Αμερικανό υψηλό προσκεκλημένο στο προαύλιο του Μεγάρου Μαξίμου ήταν χαριέστατος – οφείλεται στα όσα άκουσε στην κατ’ ιδίαν συζήτησή τους.
Δεδομένου ότι οι εκφράσεις συμπάθειας και συμπαράστασης στο θέμα του χρέους και όλα τα άλλα είχαν προηγηθεί με την συνεντευξη στην Καθημερινή, κάποιοι παράγοντες της πολιτικής ζωής που έχουν μία εικόνα για το κλίμα που μετέφερε ο κ. Ομπάμα στον Ελληνα Πρωθυπουργό, έχουν μία εξήγηση.
Οι πηγές αυτές εκτιμούν ότι τα όσα άκουσε ο κ. Τσίπρας δεν συνιστούν οιωνό καλών εξελίξεων στα εθνικά θέματα.
Για τα οικονομκά ο κ. Ομπάμα είπε ίσως περισσότερα από όσα θα μπορούσε να ονειρεύεται μία ελληνική κυβέρνηση. Ακόμη και οι έπαινοι για τον κ. Τσίπρα ήταν ανέλπιστα ένθερμοι – έστω και αν στην ομιλία του στο Ιδρυμα Στ. Νιάρχος εισέπραξαν το πιο χλιαρό χειροκρότημα. Κατά μία εκδοχή δε, οι εξελίξεις στα εθνικά μπορεί και να αποτελούν παράμετρο της συνάρτησης για την πρόοδο στα οικονομικά. Και ως εκ τούτου, να διαμορφώνουν ένα δίλημμα με δραματικές διαστάσεις για την κυβέρνηση Τσίπρα (και Καμμένου, μην λησμονούμε).
Για τα εθνικά όμως, υπάρχει μία εκτίμηση που θέλει τον κ. Ομπάμα να μεταφέρει ένα μήνυμα πιεστικό, κάτι σαν «τελειώνετε γρήγορα με όλες τις εκκρεμότητες. Εγώ έκανα ό,τι μπορούσα, η επόμενη κυβέρνηση δεν θα είναι η ίδια και μπορεί να έχετε δυσάρεστες εκπλήξεις».
Στον βαθμό που αυτές οι εκτιμήσεις έχουν βάση – και μάλλον έχουν, γιατί όλες οι τοποθετήσεις του κ. Ομπάμα για το Κυπριακό ήταν πολύ συγκεκριμένες και ενδεικτικές του αμερικανικού ενδιαφέροντος – ο κ. Τσίπρας φαίνεται ότι συναισθάνεται πλέον κάποια πίεση και διαβλέπει ότι τα πράγματα μπορεί να οδηγήσουν σε πολύ δύσκολα διαχειρίσιμες καταστάσεις, με ανατροπές ιστορικών διαστάσεων για τα εθνικά συμφέροντα και την εθνική κυριαρχία.
Αλλωστε μια τέτοια νευρικότητα ήταν αισθητή και στις κυβερνητικές διαρροές και απαντήσεις συνεργατών του κ Τσίπρα. Από το αρχικό «δεν συζητήθηκε το Κυπριακό», λίγες ώρες αργότερα φτάσαμε στο «δεν ασκήθηκαν πιέσεις για το Κυπριακό»… Δηλαδή συζητήθηκε, αλλά…
Πέραν αυτών, οι διαθέσεις του κ. Ομπάμα, με άψογες διπλωματικές διατυπώσεις και χωρίς να αφήνονται πολλά περιθώρια, δεν συνέπιπταν σε κάποια θέματα καθόλου με την επαμφοτερίζουσα («πολυδιάστατη») εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης. Είπε για παράδειγμα σε μία αναφορά του για την Ρωσία: «Και συζητήσαμε τη σημασία της διατήρησης σε ισχύ των κυρώσεων, συμπεριλαμβανομένων αυτών της Ευρωπαϊκής Ενωσης κατά της Ρωσίας, έως ότου η Ρωσία εκπληρώσει στο ακέραιο τις υποχρεώσεις της βάσει της Συμφωνίας του Μινσκ». Δεν είναι αυτό κάτι που θέλει να ακούει η σημερινή ελληνική κυβέρνηση, που εμφανίζεται να χτίζει γέφυρες με την Μόσχα…
Στη ερώτηση που δέχθηκε δε για το Κυπριακό, ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ απάντησε: «Επενδύσαμε πολύ χρόνο» (σ.σ. κάτι που σημαίνει περίπου «θέλουμε να τελειώνουμε»). Ο αντιπρόεδρος Μπάιντεν έχει προσπαθήσει πάρα πολύ και πρέπει να πω ότι έχουν αναπτερωθεί οι ελπίδες μας από την πρόσφατη πρόοδο. Τις επόμενες εβδομάδες και μήνες βλέπουμε μια ευκαιρία να γίνει κάτι, να λυθεί το πρόβλημα. Εάν βρούμε μια λύση που εξασφαλίζει ισοτιμία –είναι βέβαιο φυσικά ότι δεν θα ικανοποιηθούν και οι δύο πλευρές εκατό τοις εκατό. Εάν, πάντως, βρεθεί ένας μηχανισμός για μία μεταβατική κατάσταση από το σημερινό status quo προς μία μελλοντική κατάσταση, αυτό το οποίο φαντάζονται και επιθυμούν και οι δύο πλευρές, θα το υποστηρίξουμε και εμείς. Εμείς, θα κάνουμε ό,τι μπορούμε, ό,τι περνάει από το χέρι μας, για να υποστηρίξουμε τη διαδικασία αυτή».
Η αλληλουχία των επισκέψεων, επιβεβαιώνει όσους διαπιστώνουν νευρικότητα ή διαβλέπουν εξελίξεις με επώδυνες λύσεις ή προτάσεις, τις οποίες η ελληνική κυβέρνηση μάλλον δεν θα μπορεί να διαχειριστεί πολιτικά δεδομένης και της καλπάζουσας φθοράς της, ενδεχομένως επειδή θα σημάνουν ανατροπές ευρύτερες και δύσκολα διαχειρίσιμες.
Πολύ λίγο αφότου το Air Force One απογειώθηκε με προορισμό το Βερολίνο, στο Μέγαρο Μαξίμου έφτανε ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης. Και ο κ. Τσίπρας ήταν εξίσου κακοδιάθετος…