Die Zeit
Μαρξ – η επιστροφή / Μήπως είχε δίκιο;
Το φάντασμά του δεν πλανιέται πια πάνω από την Ευρώπη. Είναι όμως και πάλι παρόν το πνεύμα του – αν τουλάχιστον κρίνει κανείς από το γεγονός ότι η Zeit του αφιέρωσε την πρώτη της σελίδα με τον τίτλο «Είχε επομένως ο Καρλ Μαρξ δίκιο;» Ο υπότιτλος δίνει μια ακριβή ιδέα για το περιεχόμενο του πολυσέλιδου αφιερώματος της γερμανικής εφημερίδας: «Απληστοι μάνατζερ, κραυγαλέα ανισότητα και η εξέγερση των ξεχασμένων. Ο Καρλ Μαρξ τα είχε προβλέψει όλα. Τι μπορούμε να διδαχθούμε σήμερα από αυτόν – σε πείσμα του μαρξισμού».
Ενα από τα ρεπορτάζ του αφιερώματος μας οδηγεί στους παλιούς μαύρους πνεύμονες της βιομηχανικής Γερμανίας, τη Ρουρ. Ο απεσταλμένος της εφημερίδας επισκέπτεται το Μπόχουμ, την πόλη της εργατικής τάξης του χάλυβα και του άνθρακα. Είναι ένα ταξίδι στην καρδιά της παλιάς γερμανικής Arbeiterklasse που επί έναν αιώνα ψήφιζε Αριστερά και τώρα έχει σχεδόν χαθεί όπως έχουν χαθεί τα ορυχεία και οι υψικάμινοι. Εργατική τάξη υπάρχει και τώρα. Μόνο που είναι πολύ πιο επισφαλής από ποτέ. Και ψηφίζει Δεξιά. Το ταξίδι ολοκληρώνεται στην αμερικάνικη «Ρουρ», στην άλλοτε βαριά βιομηχανία των μεσοδυτικών πολιτειών, περιοχή γνωστή και ως «ζώνη της σκουριάς». Εκεί ο γερμανός δημοσιογράφος συναντά τον αρχηγό του κομμουνιστικού κόμματος. Εκείνος τον υποδέχεται με τις παντόφλες. Και του αποκαλύπτει ότι όλοι του οι γείτονες ψήφισαν Τραμπ.
Στην ανάλυση που ακολουθεί υπό τον τίτλο «Ο Μαρξ επέστρεψε», υπενθυμίζεται ότι αυτό το «φωτεινό μυαλό» είχε αναφερθεί εκτεταμένα στην εκμετάλλευση, τις ανισότητες και τη διαβρωτική δύναμη του καπιταλισμού. Σήμερα – προστίθεται – έχουμε ξεχάσει ένα σημαντικό σημείο της θεωρίας του: «Διδασκόμαστε από τον Καρλ Μαρξ δεν σημαίνει ότι καταδικάζουμε τους μάνατζερ επειδή κερδίζουν πολλά χρήματα, αλλά ότι μελετάμε τις ενδοσυστημικές σχέσεις που καθιστούν δυνατή την εκμετάλλευση». Και εντάξει, μπορεί οι επαναστάσεις που εμπνεύστηκαν από τη σκέψη του να είχαν «καταστροφικές συνέπειες», όπως μας δίδαξε ιστορία. Πρέπει όμως να εκτιμήσουμε τον Μαρξ ως «αναλυτή και οικονομολόγο».
Από το αφιέρωμα δεν λείπουν ένα σύντομος οδηγός για το πιο σημαντικό έργο του Μαρξ, το μνημειώδες «Κεφάλαιο», καθώς και μια στήλη με τα «οκτώ πράγματα που πρέπει να ξέρει κανείς για θεωρείται γνώστης του Μαρξ». Το τέλος είναι εξίσου ενδιαφέρον. Γιατί εκεί φιλοξενείται ένα σχόλιο του πιο ορθοφιλελεύθερου οικονομολόγου της Γερμανίας, του διάσημου Χανς Βέρνερ Ζιν που όλα αυτά τα χρόνια δεν έκανε άλλο από το να υποστηρίζει ότι η Ελλάδα και η Ιταλία έπρεπε να φύγουν κλωτσηδόν από την ευρωζώνη και ότι επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι είναι εγκληματίας. Ε, τι λέει αυτός ο τύπος; Δικαιώνει τον Μαρξ για να υποστηρίξει για ακόμη μια φορά τις εμμονές του. Μαρξ δια πάσαν νόσον δηλαδή.
Φωτό: Κι όμως είναι ακόμη εδώ, πηγή έμπνευσης ιδίως για τους νέους. Πηγή: Photo by Steve Eason/Hulton Archive/Getty Images.
Le Monde (έκδοση με συνδρομή)
Επιστήμονες / Από τα εργαστήρια στους δρόμους
Η Ιστορία θα γράψει ότι όλα ξεκίνησαν από μια συζήτηση στο σάιτ κοινωνικής δικτύωσης Reddit. Εκεί έπεσε η ιδέα για μια «πορεία των επιστημόνων» ανάλογη με την πορεία των γυναικών που πραγματοποιήθηκε στην Ουάσινγκτον την επομένη της ορκωμοσίας του Ντόναλντ Τραμπ. Εξι ημέρες αργότερα, στις 27 Ιανουαρίου, το κίνημα είχε αποκτήσει το δικό του σάιτ και έμβλημα. Είχε ανοίξει λογαριασμούς στο Facebook και το Twitter. Και – το κυριότερο – είχε κάνει περισσότερους από 230.000 «φίλους», έτοιμους να κατεβούν και αυτοί στους δρόμ0υς. Το ραντεβού – γράφει η Monde – θα οριστεί τις επόμενες ημέρες.
Τι κινητοποίησε αυτόν τον κόσμο των νερντ, των ερευνών και της μελέτης; Σε τι αντιστέκονται οι επιστήμονες και γιατί πήραν το όπλο τους; Ολα ξεκίνησαν την ημέρα που το επιστημονικό προσωπικό διάφορων ομοσπονδιακών υπηρεσιών έλαβε την εντολή να μην εκδίδει δελτία Τύπου ούτε να δημοσιοποιεί στο Διαδίκτυο στοιχεία σχετικά με το αντικείμενο των ερευνών του. Το πρώτο θύμα αυτής της απαγόρευσης ήταν η υπηρεσία προστασίας του περιβάλλοντος. Οι δικοί της λογαριασμοί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως και άλλων υπηρεσιών, σιώπησαν.
Δεν πέρασαν όμως παρά μερικές ημέρες για να εμφανιστούν δεκάδες λογαριασμοί στο Twitter που αντικαθιστούν τους σιωπηλούς λογαριασμούς των ομοσπονδιακών υπηρεσιών. Με εντυπωσιακά αποτελέσματα: ο εναλλακτικός λογαριασμός της υπηρεσίας προστασίας του περιβάλλοντος (@altUSEPA), που δημιουργήθηκε στις 25 Ιανουαρίου, μετρούσε 185.000 «ακόλουθους» μέσα στις επόμενες δυο ημέρες. Εκείνος της NASA (@RogueNASA) έσπασε τα κοντέρ με 625.000.
Ε, τώρα ήρθε η ώρα να μετρηθούν οι επιστήμονες και στον δρόμο.
Φωτό: Κάπου εκεί θα είναι και το πνεύμα του Αϊνστάιν. Πηγή: AP Photo/Jose Sanchez
The Times
Ξανά στη μάχη κατά των τρολ με ένα βιβλίο
Την έχουν κατηγορήσει ως κατάσκοπο του ΝΑΤΟ, πόρνη των Αμερικάνων, ναρκομανή και διαταραγμένη. Η 36χρονη Γέσικα Αρο έχει καταφέρει να εκνευρίσει τα τρολς του Κρεμλίνου περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο. Η Αρο, η οποία εργάζεται για την κρατική φιλανδική τηλεόραση, ήταν η πρώτη και η πιο επίμονη ανάμεσα στους ρεπόρτερ που ερευνούν τη δράση των ρωσικών τρολς.
Τον τελευταίο χρόνο τα διεθνή μέσα ενημέρωσης έχουν αφυπνιστεί στον κίνδυνο που παρουσιάζουν για την ενημέρωση στον δυτικό κόσμο, τα διαβόητα πληρωμένα τρολς του Κρεμλίνου. Αυτός ο στρατός από χρήστες κοινωνικών δικτύων, που κρυμμένοι πίσω ψευδώνυμους λογαριασμούς, κατασκευάζουν ψεύτικες ειδήσεις, διαδίδουν θεωρίες συνωμοσίας και λοιδορούν τους πολιτικούς αντιπάλους του Βλαντίμιρ Πούτιν. Στόχοι τους είναι η Ουκρανία, οι ΗΠΑ του Μπαράκ Ομπάμα και της Χίλαρι Κλίντον και –σταθερά- η Άγκελα Μέρκελ.
Το νέο βιβλίο της Άρο, με τίτλο «Η αυτοκρατορία των τρολ του Βλαντιμίρ Πούτιν», γράφουν οι Times, αποτελεί ένα λεπτομερές χρονικό αυτού που η δημοσιογράφος χαρακτηρίζει «πόλεμο μέσω των σάιτς». Στις σελίδες του δεν περιγράφει, μάλιστα, μόνο τη δράση των τρολς εναντίον δυτικών θεσμών και πολιτικών, αλλά και τις επιθέσεις δυσφήμισης εναντίον πολιτών. Παράλληλα με το βιβλίο, η 36χρονη Φινλανδή καταρτίζει μια λίστα με «πρόσωπα επιρροής» που κάνουν τη δουλειά του Κρεμλίνου σε διάφορες χώρες του κόσμου.
Με άλλα λόγια, συνεχίζει τον πόλεμό της μόνη απέναντι σε έναν ανώνυμο και επικίνδυνο στρατό. Και με ένα θάρρος απέναντι στο οποίο δεν μπορείς παρά να υποκλιθείς.
Φωτό: Κι όμως τα έχει βάλει με έναν ολόκληρο στρατό. Πηγή: kioski.yle.fi
Corriere della Sera (έντυπη έκδοση)
Η δημοκρατία των γυναικών (κι όμως υπάρχει)
Υπάρχει ένα μέρος στον πλανήτη όπου γιορτάζεται η «ημέρα του άνδρα» και τα αγόρια διδάσκονται στο σχολείο ότι εάν πιστέψουν στον εαυτό τους μπορεί και αυτά μια μέρα να κατακτήσουν σημαντικούς ρόλους στην κοινωνία ακριβώς όπως οι συμμαθήτριές τους. Αυτό το μέρος που διδάσκει πολλά στον υπόλοιπο κόσμο είναι τα νησιά της Καραϊβικής Τερκς και Κέικος, τα οποία αποτελούν υπερπόντια κτήση του Ηνωμένου Βασιλείου. Τον περασμένο Δεκέμβριο εξέλεξαν την πρώτη γυναίκα κυβερνήτη στην ιστορία τους. Αλλά γυναίκα είναι και η αντιπρόεδρός τους και η γενική εισαγγελέας και η επικεφαλής του δικαστικού σώματος και πέντε από τους επτά υπουργούς.
Εντάξει, μιλάμε για μια έκταση 417 τετραγωνικών χιλιομέτρων με 35.000 κατοίκους. Αλλά αυτό δεν μειώνει την αξία τους. Τα Τερκς και Κέικος, σχολιάζει η Corriere della Sera, είναι η ζωντανή απόδειξη τού πώς οι γυναίκες στην εξουσία είναι κάτι παραπάνω από μια πολιτική ατραξιόν. «Προσέχουμε περισσότερο τις λεπτομέρειες και βάζουμε πάντα μια προσωπική πινελιά στη δουλειά μας» λέει η νέα πρωθυπουργός Σάρλεν Κάρτραϊτ Ρόμπινσον. «Εμείς οι γυναίκες έχουμε μια συναισθηματική ευφυΐα που μας βοηθάει να λύνουμε τις συγκρούσεις κι αυτό μετράει πολύ στη δουλειά μας» λέει από την πλευρά της η γενική εισαγγελέας Ρόνταλι Μπρέθγουεϊτ Νόουλες.
Μήπως ήρθε ο καιρός να ακολουθήσουμε το παράδειγμά τους;