«Μη μας βγάλετε με κλειστά τα μάτια!», ζήτησε από τον φωτογράφο ο Ευάγγελος Αυγουλάς, την ώρα του αναμνηστικού ενσταντανέ με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου. Οντως. Ανοικτά τα ματοτσίνορα, να μην κρύβουν τη θέληση για ζωή, τη δύναμη της προσπάθειας στα όρια του ηρωισμού, από ανθρώπους με οπτική αναπηρία.
Την Παρασκευή 3 Δεκεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, εκτυλίχθηκαν στιγμές υψηλής φόρτισης στο Μέγαρο της Ηρώδου Αττικού. Πέντε δραστήρια πρόσωπα από τον κόσμο των τυφλών, παρουσία του Γενικού Γραμματέα Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας Γιώργου Σταμάτη, κατέθεσαν στην κ. Σακελλαροπούλου τη δύσκολη πραγματικότητά τους, σε μια συνάντηση διόλου θεσμική, εξαιρετικά ανθρώπινη.
Η Ιωάννα – Μαρία Γκέρτσου, ψυχολόγος στο νοσοκομείο «Παίδων» Αγία Σοφία, η μοναδική τυφλή επιστήμονας στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Ο Ευάγγελος Αυγουλάς, δικηγόρος, μέλος της Επιτροπής Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας της Κεντρικής Ένωσης Δήμων.
Η Αγκαθα Καρρά, νομικός, με ευφυή προφορικότητα. Ο Στέργιος Σιούτης, καθηγητής σε θέματα Ειδικής Αγωγής – «έχει τερματίσει σε Μαραθωνίους σε πέντε ηπείρους», σχολιάζουν κάποιοι όταν συστήνεται στην Πρόεδρο. Ο Στάθης Σούλιος, ψυχολόγος στην Ελληνική Αστυνομία – έχει κατακτήσει την 5η θέση στο Πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα Judo ατόμων με μειωμένη όραση, καθώς και την 9η στο Παγκόσμιο πρωτάθλημα του 2014, ενώ συμμετείχε στους Παραολυμπιακούς Αγώνες του 2004.
Ιδιότυπο «παρών», με περισσή άνεση, έδωσαν δύο ειδικά εκπαιδευμένα (απίθανα) μαύρα λαμπραντόρ – η συγκεκριμένη ράτσα προτιμάται διότι εκπαιδεύεται εύκολα -, ο Μπάμπου και η Ντόνα, οδηγοί της κυρίας Γκέρτσου, της πρώτης χειρίστριας σκύλου – οδηγού στην Ελλάδα, και του κ. Σούλιου, αντιστοίχως. Η κυρία Καρρά, ο κ. Σιούτης και ο κ. Αυγουλάς είναι χειριστές λευκού μπαστουνιού – και αυτό απαιτεί ειδική εκπαίδευση, σε επίπεδο κινητικότητας και προσανατολισμού.
Προκατάληψη και ρατσισμός
Η απαιδευσία – στον αντίποδα – μεγάλου μέρους του κόσμου, η προκατάληψη, ο ρατσισμός απέναντι στην οπτική αναπηρία ήταν από τις επισημάνσεις που προκαλούν ντροπή σε όσους μπορούν να δουν. Σχεδόν όλοι οι παριστάμενοι είχαν μια δυσάρεστη ιστορία να αφηγηθούν. Οδηγοί λεωφορείων που δεν σταματούν σε στάσεις, γιατί περνούν τους σκύλους – οδηγούς για απλά κατοικίδια. Αλλοι που κατεβάζουν τυφλούς από οχήματα μαζικής μεταφοράς, όταν αντιληφθούν την παρουσία του ζώου. Ταξιτζήδες που υπόσχονται να επιβιβάσουν τυφλούς πελάτες με σκύλο-οδηγό, «ναι, έλα εδώ πιο κάτω, στη γωνία», αναπτύσσουν ταχύτητα και φεύγουν.
Πού να πας όταν πρέπει να ανεβείς τον Γολγοθά σε κάθε έξοδο; Όταν οι ειδικές ράμπες δεν είναι προσπελάσιμες ούτε για τους έχοντες όραση; Οι εκπαιδευτές κινητικότητας και προσανατολισμού, από την άλλη, μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού, σε όλη τη χώρα. Οι εκπαιδευμένοι σκύλοι – οδηγοί, επίσης λιγοστοί.
Και με ποιο προορισμό, εν τέλει, να βγεις να κινηθείς, όταν δεν έχεις περιβάλλον, εργασιακό ή άλλο, υποστηρικτικό προς την αναπηρία σου; Ας μετρήσουμε τους εργοδότες που παρέχουν πληκτρολόγια με σύστημα Braille. Aς δούμε πόσες υπηρεσίες μπορούν να παρασχεθούν από δήμους σε πολίτες ΑμεΑ, χωρίς να κουνήσουν ούτε το μικρό τους δακτυλάκι.
Η ιδρυματοποίηση είναι η προβλέψιμη συνέχεια της ιστορίας. Ειδικά στην επαρχία. Το σπίτι, θεωρητικά το μοναδικό ασφαλές καταφύγιο, πολλαπλασιάζει στην πράξη τις δυσκολίες, προσθέτει ενίοτε και ψυχικές. Πέφτει και σε πλακώνει.
Ανατρέπονται τα ταμπού
Η Πρόεδρος άκουσε με ιερή προσοχή έναν έκαστο. Εμφανίσθηκε να γνωρίζει για τους σκύλους – οδηγούς περισσότερα από όσα θα ανέμενε κανείς. Υπήρξε υποστηρικτική, κατά ένα τρόπο και αισιόδοξη. Εξομολογήθηκε, άλλωστε, ότι έχει την ανάγκη να σκέφτεται θετικά. Ραγδαία ανατρέπονται τα ταμπού πια. Δεν θα μας πάρει τόσα χρόνια, όσα περιμέναμε ως τώρα, για πολυπόθητες αλλαγές. Το νομοθετικό πλαίσιο εκσυγχρονίζεται, θεσπίζονται οδηγίες. Οι ρυθμοί με τους οποίους προχωρούν οι εξελίξεις και στην ελληνική πραγματικότητα, και διεθνώς, επιτρέπουν ελπίδες. Η προσπάθεια θα πρέπει να προσανατολιστεί σε μια κοινωνία περισσότερο συμπεριληπτική και αλληλέγγυα, χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις. Με κύριο μέλημα την ισότιμη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία. Οπως χαρακτηριστικά δήλωσε η πρώτη πολίτης της χώρας : «Αυτό θα πει Δημοκρατία».
Σκύλοι – οδηγοί και ανεξάρτητη διαβίωση
Στη συνάντηση, άπαντες αναφέρθηκαν με θετική χροιά στο πόρισμα για την κινητικότητα, τον προσανατολισμό και τις δεξιότητες καθημερινής διαβίωσης ατόμων με οπτική αναπηρία. Εχει συνταχθεί από τη Γενική Γραμματεία Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας – υπάγεται στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων. Το πόρισμα θεωρείται κομβικό, καθώς μεταξύ άλλων δίνει έμφαση στην ενίσχυση του θεσμού της εκπαίδευσης των σκύλων – οδηγών, ως υποστηρικτικής υπηρεσίας. Μέσω αυτού, δε, προτείνεται η διαμόρφωση κανόνων για την υλοποίηση – πρώτη φορά στη χώρα – προγράμματος εκπαίδευσης νέων εκπαιδευτών κινητικότητας, προσανατολισμού και δεξιοτήτων καθημερινής διαβίωσης. Βασικό ζητούμενο, η ενίσχυση της ανεξάρτητης διαβίωσης των ατόμων με οπτική αναπηρία.