«Κάθε πράγμα που θα μπορούσε να πάει στραβά, θα πάει στραβά», λέει ο νόμος του Μέρφι. Αλλά αν είναι να πάει στραβά μια ολόκληρη χρονιά, δηλαδή το 2016 που μας έρχεται σε λίγες ημέρες, ας είμαστε από τώρα προετοιμασμένοι. Με αυτή τη λογική το Bloomberg ετοίμασε έναν οδηγό με τα δέκα χειρότερα πράγματα που θα μπορούσαν να συμβούν. Και όχι, δεν προβλέπει Grexit…
Ακριβό πετρέλαιο. Το 2015 τελειώνει με μια πρωτοφανή κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου που βρίσκεται πλέον κάτω από τα 40 δολάρια το βαρέλι. Είναι σε τέτοιο χαμηλό σημείο, που για χώρες της Μέσης Ανατολής και άλλες μεγάλες παραγωγούς, όπως η Βενεζουέλα και η Ρωσία, η πίεση στις οικονομίες αρχίζει να γίνεται εμφανής, την ώρα που οι ΗΠΑ αρχίζουν ξανά τις εξαγωγές. Αλλά αν πάρει απότομα την ανηφόρα λόγω των επιθέσεων της ISIS ή της αστάθειας στη Νιγηρία; Αυτό θα ήταν ένα σενάριο αρνητικό για τους καταναλωτές, αλλά θετικό για όσους παράγουν ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές.
Το Brexit. Στη χρονιά που πέρασε, το πρώτο μισό της, το Grexit ακούστηκε πιο πολλές φορές από κάθε άλλη. Το ενδεχόμενο μπορεί να μην αποσοβήθηκε πλήρως, αλλά έμεινε στην άκρη γιατί έρχεται το Brexit. Χρονιά αποφάσεων το 2016 για τη Βρετανία: αν δεν πετύχουν οι διαπραγματεύσεις με τις Βρυξέλλες για μια διαφορετική σχέση και το δημοψήφισμα για το μέλλον της χώρας στην Ενωση δείξει μια περήφανη αλλά ανεξάρτητη πορεία για το Λονδίνο, η ΕΕ μπορεί να βρεθεί μπροστά σε μια υπαρξιακή κρίση. Εχει μέλλον χωρίς ένα από τα ισχυρότερα μέλη της;
Το τέλος της ΕΕ λόγω Προσφυγικού. Αλλά αν αποφύγει η ΕΕ την αποχώρηση της Βρετανίας, μπορεί να κρατηθεί όρθια λόγω των κλυδωνισμών από το Μεταναστευτικό και το Προσφυγικό; Στο δεύτερο μισό του 2015 η Ενωση είδε τα μέλη της να ακολουθούν διαφορετικές πορείες σε αυτό το ζήτημα: άλλα αγωνίζονται να ανταπεξέλθουν, όπως η Ελλάδα, άλλα οργανώνονται για να υποδεχτούν δεκάδες και εκατοντάδες χιλιάδες, όπως η Γερμανία, άλλα υψώνουν φράχτες, άλλα δυσανασχετούν με τις περίπου υποχρεωτικές ποσοστώσεις φιλοξενίας, άλλα δίνουν μαζικά ψήφο σε ακροδεξιούς. Το πώς θα αντιμετωπιστούν αυτές οι αντίρροπες τάσεις και πώς η Τουρκία θα συνεργαστεί αποτελεσματικά μπορεί να είναι ένα από τα στοιχήματα της χρονιάς που έρχεται.
Κυβερνοεπιθέσεις, στρατιωτικά πλήγματα, επιβράδυνση της οικονομίας στην Κίνα, αποδυναμωμένες ενώσεις: πολλά θα μπορούσαν να πάνε στραβά το 2016
Μια σημαντικά αποδυναμωμένη κινεζική οικονομία. Η οικονομία της Κίνας έχει αρχίσει να επιβραδύνεται, αν και η ανάπτυξη (με πολύ σοβαρό ανθρώπινο κόστος) παραμένει σε εξωπραγματικούς για τη Δύση ρυθμούς. Αυτό σε συνδυασμό με μια φούσκα στα ακίνητα που είναι όλο και πιο πιθανή, με δημογραφικές πιέσεις και με την ένταση στο ευρύτερο περιβάλλον της χώρας, φτιάχνουν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ. Θα μπορούσε το μείγμα να εκραγεί το 2016 και να οδηγήσει τον πλανήτη σε νέο κύκλο παγκόσμιας ύφεσης, ενισχύοντας τον ρόλο του στρατού σε μια χώρα που εξοπλίζεται συστηματικά; Αυτό βλέπουν και οι ΗΠΑ και αρχίζουν να ανησυχούν και να ετοιμάζονται σε οικονομικό και στρατηγικό επίπεδο.
Μια επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν. Ενα σχεδόν ξεχασμένο μέτωπο, τώρα που το Ιράν συμφώνησε με τη Δύση για το πυρηνικό του πρόγραμμα και αρχίζει να προσεγγίζει αργά αλλά σταθερά τις δυτικές χώρες. Όχι ξεχασμένο από το Ισραήλ που αξιολογεί την απειλή του Ιράν σαν τη σημαντικότερη αυτή τη στιγμή. Τα (φημολογούμενα) σχέδια για μια προληπτική επίθεση δεν έχουν μπει στο συρτάρι, αλλά – ακόμα και αν δοθεί το πράσινο φως – πρόκειται για μια επιχείρηση με μεγάλες δυσκολίες υλοποίησης και αμφίβολη επιτυχία, με δυο λόγια μια ενέργεια τεράστιου ρίσκου.
Τη Ρωσία να βάζει στην άκρη τις ΗΠΑ. Η άμεση πλέον εμπλοκή της Ρωσίας στη Συρία, στο πλευρό του συμμάχου της Μπασάρ αλ-Ασαντ, αύξησε δραματικά την πολυπλοκότητα στο μέτωπο του εμφυλίου που έχει ρημάξει τη χώρα. Η λύση – αν και εφόσον και, φυσικά, όποτε δοθεί – δεν είναι αυτονόητη. Αν όμως δοθεί από τη Ρωσία και σε συνδυασμό με την «κουτσή» τελευταία χρονιά του Μπαράκ Ομπάμα στο Λευκό Οίκο, θα δώσει πολλούς πόντους στη Ρωσία. Επιπλέον, θα βοηθήσει να αρθούν οι κυρώσεις εναντίον της και θα εξομαλύνει τις σχέσεις με την Ευρώπη – πράγμα που το Bloomberg θεωρεί κακό για τις ΗΠΑ.
Καυτές ημέρες λόγω πολιτικής αναταραχής, λόγω εκλογών στις ΗΠΑ και, φυσικά, λόγω κλιματικής αλλαγής
Κυβερνοεπιθέσεις σε τράπεζες. Πρόβλημα των τελευταίων ετών που δεν εξαλείφεται εύκολα, οι κυβερνοεπιθέσεις σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, αλλά και σε υποδομές, μπορούν να αποσταθεροποιήσουν την οικονομία μιας χώρας και λίγο ή περισσότερο την ομαλή ζωή της. Η αποτροπή απαιτεί διακρατική συνεργασία με – φοβούνται πολλοί – κόστος τις ατομικές ελευθερίες από μια συνεχόμενη κυβερνοεπιτήρηση. Αξίζει τον κόπο;
Ακόμα πιο καυτές ημέρες λόγω κλιματικής αλλαγής. Η συμφωνία στο Παρίσι που έκλεισε πριν από λίγες ημέρες προσπαθεί να περιορίσει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής που είναι στα όρια του να καταστεί ανεξέλεγκτη. Το 2016 το φαινόμενο Ελ Νίνιο αναμένεται σφοδρότερο από άλλες χρονιές. Και τα δυο φαινόμενα θα βάλουν από κοινού τον πλανήτη σε φάση (κλιματικής) αστάθειας που με τη σειρά της φέρνει και κοινωνική και πολιτική αστάθεια.
Μια χαμένη δεκαετία στη Νότια Αμερική. Πολιτική αλλαγή επί τα (κεντρο)δεξιά στην Αργεντινή, άνοδος της αντιπολίτευσης στη Βενεζουέλα, δικαστικές περιπέτειες για την πρόεδρο της Βραζιλίας (και Ολυμπιακοί Αγώνες το καλοκαίρι): η Νότια Αμερική βρίσκεται σε πολιτική αναταραχή, σε συνδυασμό με τις πιέσεις από την πτώση των τιμών του πετρελαίου και των τροφίμων που εξάγει (όπως η σόγια για την Αργεντινή). Το τέλος μιας μακράς περιόδου αριστερής στροφής σε κάποιες από τις χώρες φαίνεται να είναι κοντά, γεγονός που θα αλλάξει την φυσιογνωμία της περιοχής, αν δεν την οδηγήσει σε μια νέα περίοδο αστάθειας.
Τον πρόεδρο Τραμπ. Αυτό ειδικά δεν χρειάζεται περισσότερα σχόλια.