Ενα νεκροταφείο της πόλης Μπακίνσκαγια, κοντά στη Μαύρη Θάλασσα, είναι το τελευταίο μέρος ανάπαυσης των στρατιωτών της μισθοφορικής δύναμης, γνωστής ως «Βάγκνερ», που ηγείται των ρωσικών στρατιωτικών επιχειρήσεων στη μάχη για τον έλεγχο της ουκρανικής πόλης Μπαχμούτ. Η μάχη διαρκεί πολλούς μήνες και η κατοχή του Μπαχμούτ αλλάζει συχνά χέρια.
Ο ιδιωτικός στρατός της Βάγκνερ αποτελείται από πολλούς πρώην κατάδικους με μέτρια εκπαίδευση και υφίσταται τεράστιες απώλειες στο πεδίο της μάχης. Προσφάτως, στη διάρκεια μιας μόνο ημέρας, εννέα άνδρες ενταφιάστηκαν σε αυτό το σχετικά νέο νεκροταφείο, που ιδρύθηκε για νεοσύλλεκτους της Βάγκνερ, οι οποίοι είχαν δηλώσει ότι προτιμούσαν να ταφούν εκεί.
Στα τέλη του περασμένου έτους, ακτιβιστές ενημερώθηκαν για την αυξημένη δραστηριότητα σε αυτόν τον χώρο ταφής, που συνορεύει με ένα άλλο νεκροταφείο, το οποίο χρησιμοποιεί η τοπική κοινότητα. Τότε περιείχε περίπου 50 τάφους. Τώρα έχει κοντά στους 300, και οι πιο παρατηρητικοί ισχυρίζονται ότι από τέσσερις έως οκτώ στρατιώτες θάβονται εκεί κατά μέσο όρο καθημερινά. Οι εκτιμήσεις των τοπικών μέσων ενημέρωσης είναι ακόμη υψηλότερες, αναφέροντας έως και 16 ενταφιασμούς την ημέρα.
Σχεδόν όλοι οι τάφοι, καλυμμένοι από φρέσκο χιόνι, είναι πανομοιότυποι, αν και περιστασιακά μια λεπτή μουσουλμανική ταφόπλακα στέκεται αντί του ορθόδοξου σταυρού στην κεφαλή ενός τάφου. Κάθε ένας έχει από ένα στεφάνι με πλαστικά λουλούδια στα χρώματα του λογότυπου της Βάγκνερ – κόκκινο, κίτρινο και μαύρο, με ένα χρυσό αστέρι στη μέση.
Οι ταφές εδώ είχαν ελάχιστη προβολή μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου, όταν ο αντιπολεμικός ακτιβιστής Βιτάλι Βοτανόφσκι άρχισε να δημοσιεύει εικόνες του νεκροταφείου, συμπεριλαμβανομένων των ονομάτων και των ημερομηνιών γέννησης των νεκρών, στον λογαριασμό του στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης Telegram. Δέκα μέρες αργότερα, ανήμερα την Πρωτοχρονιά, εμφανίστηκαν φωτογραφίες του ηγέτη της Βάγκνερ, Γεβγένι Πριγκόζιν, να τοποθετεί λουλούδια στους τάφους.
«Από τον Νοέμβριο, ο αριθμός των θανάτων έχει αυξηθεί δραματικά» λέει ο 51χρονος Βοτανόφσκι σε συνέντευξη που παραχώρησε στους New York Times από το σπίτι του, στην κοντινή πόλη Κρασνοντάρ. Στο παρελθόν είχε μετρήσει περίπου τέσσερις ταφές την ημέρα, αλλά σημείωσε ότι πριν από λίγες ημέρες μέτρησε 11.
Πολλοί από τους μαχητές της Βάγκνερ που θάφτηκαν στην Μπακίνσκαγια είχαν καταδικαστεί για εγκλήματα, σύμφωνα με ανάλυση των New York Times. Οι δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών, η ουκρανική κυβέρνηση και η Russia Behind Bars, μια ένωση για τα δικαιώματα των κρατουμένων, εκτιμούν ότι περίπου 40.000 κρατούμενοι έχουν ενταχθεί στις ρωσικές δυνάμεις από τον Ιούλιο – σχεδόν το 10% του πληθυσμού των φυλακών της χώρας.
Ουκρανοί αξιωματούχοι ισχυρίζονται ότι γύρω στους 30.000 εξ αυτών έχουν εγκαταλείψει ή έχουν σκοτωθεί ή τραυματιστεί, αλλά αυτός ο αριθμός δεν επαληθεύεται από ανεξάρτητες πηγές. Κάποιοι αναλυτές προβάλλουν τη θεωρία ότι το νεκροταφείο είναι ένα τέχνασμα δημοσίων σχέσεων του Πριγκόζιν, ο οποίος αναζητά όλο και περισσότερα εύσημα για την κατάληψη του ουκρανικού εδάφους, ενώ δείχνει να τρέφει και πολιτικές φιλοδοξίες.
Οχι πολύ μακριά από το νεκροταφείο, σε απόσταση 20 λεπτών κατά μήκος της εθνικής οδού της περιοχής, βρίσκεται ένα συγκρότημα που περιέχει ένα παρεκκλήσι χτισμένο για να τιμήσει τη μνήμη των νεκρών μαχητών της Βάγκνερ. Σε μια πρόσφατη επίσκεψη ντόπιων, οι πύλες γύρω από το συγκρότημα ήταν ερμητικά κλειστές.
Αλλα 10 λεπτά πιο μακριά, κάτω από τον αυτοκινητόδρομο, βρίσκεται η βάση Μολκίνο, η οποία σύμφωνα με τους παρατηρητές ήταν στρατόπεδο εκπαίδευσης για στρατιώτες της Βάγκνερ από το 2015. Σύμφωνα με αναφορές ρωσικών ΜΜΕ, το υπουργείο Αμυνας έχει ξοδέψει τουλάχιστον 1 δισ. ρούβλια (3,5 εκατ. ευρώ) για την ανάπτυξη της εκπαιδευτικού στρατοπέδου.
Το στρατόπεδο και το νεκροταφείο βρίσκονται στην περιοχή του Κρασνοντάρ, μιας πόλης 900.000 κατοίκων. Η περιοχή, με τον τρίτο μεγαλύτερο πληθυσμό από τις 85 περιφέρειες της Ρωσίας, έχει τον δεύτερο υψηλότερο αριθμό καταδικών για «απαξίωση του ρωσικού στρατού» – μια κοινή κατηγορία εναντίον οποιουδήποτε εκφράζει την αντίθεσή του στον πόλεμο. Μια απλή υποτροπή αρκεί για να επιφέρει έως και 10 ετών φυλάκιση.
Ο στενός φίλος του Βοτανόφσκι, Βίκτορ Τσιρίκοφ, βετεράνος του ρωσικού στρατού, πιστεύει ότι η απλή πράξη της ανάρτησης στα ΜΚΔ για τους νεκρούς θα επιφέρει τελικά, όχι μόνο το τέλος του πολέμου, αλλά και την κατάρρευση του συστήματος Πούτιν. «Ξέρεις γιατί έπεσε η Ρωσική Αυτοκρατορία;» ρωτάει τη δημοσιογράφο των New York Times. «Εξαιτίας του αριθμού των φερέτρων που επέστρεφαν από τα μέτωπα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου στα χωριά όπου ζούσαν οι πεσόντες».