Ακριβώς μια δεκαετία μετά τη δημιουργία του μηχανισμού –το 2012– προκειμένου να αντιμετωπιστεί η χρηματοπιστωτική κρίση και να λειτουργήσει ως τελευταίος δανειστής των χωρών που είχαν τεθεί εκτός αγορών –με πρώτες την Ελλάδα, την Πορτογαλία, την Κύπρο και τις ισπανικές τράπεζες–, ο γερμανός διευθύνων σύμβουλος του ESM, Κλάους Ρέγκλινγκ, συνταξιοδοτήθηκε στα 74 του χρόνια.
Ωστόσο, ακόμη δεν έχει οριστεί ο διάδοχός του, καθώς η διαρκής σύγκρουση Βορρά – Νότου στην Ευρώπη οδήγησε σε ναυάγιο τις δύο προτάσεις που υποβλήθηκαν μέχρι τώρα: του πρώην υπουργού Οικονομικών του Λουξεμβούργου Πιερ Γκραμένια, τον οποίο υποστήριζαν οι Γερμανοί, Ολλανδοί και χώρες του Βορρά, και του πρώην υπουργού Οικονομικών της Πορτογαλίας, Ζοάο Λεάο.
Σύμφωνα με πηγές των Βρυξελλών, στο ναυάγιο την πρώτη υποψηφιότητα την οδήγησε η Γερμανία, η οποία τάχθηκε κατά με το επιχείρημα ότι πρέπει να αποκλειστεί κάθε υποψηφιότητα πολιτικού που προερχόταν από χώρα που έχει λάβει στήριξη από τον Μηχανισμό, όπως η Πορτογαλία.
Στη συνέχεια, η Ιταλία τάχθηκε κατά του διορισμού του πρώην υπουργού του Λουξεμβούργου, με το επιχείρημα ότι δεν μπορεί να τα έχει όλα ο Βορράς.
Η θητεία του Κλάους Ρέγκλινγκ έληξε στις 7 Οκτωβρίου και, όπως όλα δείχνουν, η διαδικασία διαδοχής θέλει ακόμη χρόνο προκειμένου να επιτευχθεί ο μεγάλος συμβιβασμός, που οι πληροφορίες θέλουν να βρίσκεται στο πρόσωπο της Νάντια Καλβίνο.
Η κυρία Καλβίνο είναι αντιπρόεδρος της ισπανικής κυβέρνησης και υπουργός Οικονομικών και Ψηφιακού Μετασχηματισμού. Προ τριετίας υπήρξε υποψήφια για τη θέση της Κριστίν Λαγκάρντ στην ηγεσία του ΔΝΤ και τον περασμένο Ιούλιο ήταν υποψήφια για τη θέση του προέδρου του Eurogroup.
Παρά την ισχυρή προσωπικότητά της, οι Γερμανοί επέβαλαν τη θέλησή τους επιλέγοντας για την κρίσιμη αυτή θέση τον 48χρονο Πασκάλ Ντόναχιου, που είναι υπουργός Οικονομικών της Ιρλανδίας από το 2017.
Η υποψηφιότητα της Καλβίνο για τον ESM υποστηρίζεται από τις χώρες του Νότου. Το ερώτημα είναι, αν η Γερμανία θα αρνηθεί για δεύτερη φορά μια θέση εξουσίας του ευρωπαϊκού οικοδομήματος στην Ισπανία.
Πολλοί ποντάρουν στον δυναμισμό της Νάντια Καλβίνο και στο γεγονός ότι η ισπανική οικονομία ανακάμπτει θεαματικά. Η ίδια έκανε αισθητή την παρουσία της στέλνοντας ηχηρό μήνυμα στους ευρωπαίους ηγέτες, καθώς προ δύο εβδομάδων αρνήθηκε να φωτογραφηθεί με τους διοργανωτές της εκδήλωσης «Madrid Leaders Forum», επειδή ήταν η μόνη γυναίκα.
Για αυτή την απόφασή της, μάλιστα, είχε προειδοποιήσει λέγοντας ότι δεν θα φωτογραφηθεί και δεν θα συμμετάσχει σε μια συζήτηση όπου αυτή θα είναι η μοναδική εκπρόσωπος του φύλου της. «Υπάρχουν πολλές εκδηλώσεις στις οποίες είμαι η μόνη γυναίκα υπουργός», συνηθίζει να λέει λυπημένη.
Ο ρόλος του ESM
Μετά το τέλος της εποχής των μνημονίων, κατά την οποία ο μηχανισμός σταθερότητας υπήρξε καταλυτικός, ο ρόλος του ESM εξακολουθεί να είναι σημαντικός ως παρουσία στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, καθώς οι αγορές γνωρίζουν ότι στην όποια αναταραχή, η ΕΕ έχει τη δύναμη και μπορεί να παρέμβει και να προστατεύσει τις χώρες που έχουν ανάγκη.
Ο ρόλος του μπορεί να γίνει ακόμη πιο ουσιαστικός, καθώς στη μεταμνημονιακή εποχή που διανύουμε ο μηχανισμός μπορεί να δανείζεται για λογαριασμό της ΕΕ, όπως έγινε με τα ομόλογα που χρηματοδότησαν το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Σε επίπεδο χωρών, ο μεγαλύτερος οφειλέτης είναι η Ελλάδα…
Εμβληματικό πρόσωπο
Ο Κλάους Ρέγκλινγκ είναι για ένα εμβληματικό πρόσωπο για την Ελλάδα καθώς ήταν ένα από τα κεντρικά στελέχη της ΕΕ που διαπραγματεύθηκε με κυβέρνηση Παπαδήμου και με τον τότε υπουργό Οικονομικών Ευάγγελο Βενιζέλο τους όρους της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους (PSI) το οποίο πλέον κατά τα δύο τρίτα (πάνω από 200 δισ. ευρώ) έχει στα χέρια του ο ESM.
Στη συνέχεια, γνωρίζοντας άριστα το πολιτικό τοπίο στη χώρα, στήριξε όλες τις προσπάθειες του Οργανισμού Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) προκειμένου να κλειδώσει τα επιτόκια και το ύψος των τόκων που καταβάλει κάθε χρόνο η Ελλάδα, κάτι που σήμερα βρήκαμε μπροστά μας.
Το «ασφαλιστήριο συμβόλαιο»
Στο τελευταίο του ταξίδι στην Αθήνα, τον περασμένο μήνα, όταν συνάντησε τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ο Ρέγκλινγκ δήλωσε χαρακτηριστικά: «Δεν ανησυχώ ότι η άνοδος των επιτοκίων σε όλο τον κόσμο θα επηρεάσουν την Ελλάδα». Αφού σημείωσε ότι η χώρα μας αντιμετωπίζει ακόμα μια ειδική κατάσταση, λόγω του αυξημένου δημόσιου χρέους της που είναι το υψηλότερο στην ευρωζώνη, εξήγησε ότι «το κόστος εξυπηρέτησης του ελληνικού χρέους είναι συγκριτικά χαμηλότερο από άλλες χώρες της ευρωζώνης που έχουν χαμηλότερο επίπεδο δημόσιου χρέους».
Οπως είπε αυτό οφείλεται στο ότι το 60% του ελληνικού δημόσιου χρέους ανήκει σε επίσημους πιστωτές. Το 50% του ελληνικού χρέους ανήκει στον EFSF και στον ESM. Πρόσθεσε, επίσης, ότι τα επιτόκια των δύο Ταμείων παραμένουν χαμηλά σε σχέση με την άνοδο άλλων επιτοκίων τους τελευταίους μήνες. Επιπλέον, υπενθύμισε ότι η απόφαση για το χρέος που ελήφθη κατά την έξοδο από το Μνημόνιο το 2018, προέβλεπε την προστασία ενός μέρους του ελληνικού χρέους με χρονικό ορίζοντα το 2032.
Τέλος, άφησε με δήλωσή του μια παρακαταθήκη για όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις:
«Η λύση που δόθηκε από την Ευρώπη για το ελληνικό χρέος αποτελεί “ασφαλιστήριο συμβόλαιο για την ανάπτυξη των επόμενων ετών” αν και πάντοτε θα υπάρχει η ανάγκη να ακολουθηθεί από την κυβέρνηση προσεκτική δημοσιονομική πολιτική, με συνέχιση των μεταρρυθμίσεων»…