Hταν χάρμα στη Θεσσαλονίκη το απόγευμα του περασμένου Σαββάτου. Ο καιρός ήταν θαυμάσιος, καλοκαιρινός, και ο κόσμος όλος έξω. Αναρωτιόμουν, ποιος μπορεί να πήγαινε να κλειστεί στις 5 το απόγευμα στην αίθουσα Δημοτικού Συμβουλίου του δήμου Θεσσαλονίκης, για να παρακολουθήσει εκδήλωση με θέμα «Δημοκρατία, Ανοιχτή Κοινωνία, Πολιτική Συμμετοχή μετά από 10 χρόνια κρίσης», που διοργάνωνε το Δίκτυο Ανανέωση.
Το δημαρχείο Θεσσαλονίκης είναι ένας υπέροχος πολυχώρος, ο οποίος μπορεί να φιλοξενεί ταυτόχρονα πολλές εκδηλώσεις. Συνέπεσε το Σάββατο να διοργανώνεται στον εξωτερικό του χώρο το Thessaloniki Street Food Festival, με αποτέλεσμα γύρω από το δημαρχείο να είναι γεμάτο με πάγκους που σέρβιραν σουβλάκια, γύρους, λουκουμάδες, μεζέδες ασιατικής κουζίνας, μπέργκερ, πατάτες κλπ. Η τσίκνα κυριαρχούσε, ενώ τα stage που είχαν στηθεί προμήνυαν ότι θα ακολουθούσαν live.
Στην αίθουσα Δημοτικού Συμβουλίου, όλα ήταν έτοιμα για μια ήρεμη εκδήλωση. Ο δημοσιογράφος Γιώργος Χατζηλίδης από το voria.gr θα τη συντόνιζε, με ομιλητές τους Γιάννη Αναστασάκο, Νίκο Μαραντζίδη, Πέτρο Παπασαραντόπουλο, Στέφανο Παραστατίδη, Νικόλα Σεβαστάκη και Eλλη Χρυσίδου, όπως έγραφε το πρόγραμμα. «Τη συζήτηση θα κλείσει ο Δήμαρχος Αθηναίων, Γιώργος Καμίνης», αναφερόταν στην πρόσκληση, κι έτσι έγινε. Μάλιστα, όλες οι απορίες λύθηκαν στο τέλος από τον κ. Καμίνη. Τι είναι το Δίκτυο Ανανέωση; Τι θέση έχει στο Κίνημα Αλλαγής; Αμφισβητεί ο Γιώργος Καμίνης την ηγεσία; Έγιναν λάθη στη διαδικασία εκλογής και στο συνέδριο; Με ποιον θα πάει το Κίνημα Αλλαγής, με το ΣΥΡΙΖΑ ή με την ΝΔ; Ποιες πρέπει να είναι οι προτεραιότητες του Κινήματος Αλλαγής;
Ο Γιώργος Καμίνης δεν έκρυψε ποτέ την ενόχλησή του από το γεγονός ότι στη διαδικασία συγκρότησης του ΚΙ.ΝΑΛ. δεν διαλύθηκαν τα κόμματα και δεν ενώθηκαν οι Κοινοβουλευτικές Ομάδες της Δημοκρατικής Συμπαράταξης και του Ποταμιού. «Σε όλη τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου έλεγα ότι θα πρέπει να διαλυθούν τα πολιτικά κόμματα για να γίνει ένα νέο κόμμα», είπε. «Ο κόσμος σκέφτεται απλά: λέει “αυτοί δεν διαλύουν τα κόμματά τους, κάτι τρέχει εδώ”. Για να μπορούμε εμείς να μιλήσουμε και να εκπροσωπηθούμε, θα έπρεπε να διαμορφώσουμε αυτήν την τάση, με την οποία εκφράζουμε κάτι πολύ διακριτό. Ναι, θα πάμε σε όλη την Ελλάδα να μιλήσουμε με τον κόσμο, αλλά θα μιλάμε για το Κίνημα Αλλαγής, όχι για εμάς!». Η τάση αυτή είναι το Δίκτυο Ανανέωση, που έκανε την πρεμιέρα του στη Θεσσαλονίκη.
Η πρεμιέρα δεν πήγε καθόλου άσχημα, δεδομένων και των συνθηκών: μέσα στο «τετραήμερο» για πολλούς, με θαυμάσιο καιρό, απόγευμα Σαββάτου, με παράλληλη εκδήλωση «Money Show». Μαζεύτηκαν περισσότερα από 100 άτομα, με ενδιαφέρον και επιμονή για αυτό που αποκαλείται «μεσαίος χώρος». Όλοι είναι της κατηγορίας «συνήθεις ύποπτοι». Άνθρωποι που έχουν περάσει είτε από ΠΑΣΟΚ, είτε από 58, είτε από Κεντροαριστερά, είτε από Δυναμική Ελλάδα, είτε από ΔΗΜΑΡ, είτε από Ποτάμι, είτε από ΚΙΔΗΣΟ, είτε από περισσότερα του ενός εκ των παραπάνω σχημάτων. Για το χώρο αυτόν που είναι δύσκολο να οριστεί με μια λέξη και κάθε ομιλητής προσπάθησε να ορίσει με τον δικό του τρόπο, κάνοντας μια σύντομη ανάλυση της παρούσας κατάστασης.
«Μάγκες, μαγκώσαμε!»
Για τον Νικόλα Σεβαστάκη, καθηγητή στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ που μίλησε πρώτος, υπάρχει «το κόμμα της δυσφορίας» και μεγάλη δυσκολία ανασυγκρότησης της πολιτικής της ελπίδας. Οι μεταρρυθμίσεις (και η επίκληση αυτών) από μόνες τους δεν αρκούν προκειμένου να κατατάξεις κάποιον σε προοδευτικό πόλο. Πρέπει να υπάρχει και πολιτική ατζέντα προς την κατεύθυνση του κράτους Δικαίου, ενώ οι δικαιωματικές καμπάνιες από μόνες τους δεν αρκούν για να πείσουν. Ριζοσπαστισμός δεν είναι να φωνάζεις, ριζοσπαστισμός είναι να παίρνεις προσωρινά θέσεις μη δημοφιλείς, υποστήριξε ο κ. Σεβαστάκης. Ο Γιάννης Αναστασάκος, πρώην διευθυντής της AGB και δημοσιογράφος, χρησιμοποίησε μια ρήση του Διονύση Σαββόπουλου για να περιγράψει την κατάσταση: «Μάγκες, μαγκώσαμε!» Υποστήριξε ότι θα αναγκαστούμε να πορευτούμε χωρίς ιδέες, χωρίς λεφτά, χωρίς μνημόνια αλλά και χωρίς αυταπάτες, τονίζοντας την απόσταση του πολιτικού συστήματος από την κοινωνία και την ανάγκη της κοινωνίας των πολιτών να μπει κοινωνικός εταίρος. Τάχθηκε ευθέως απέναντι στο «νέο αντί» που γεννήθηκε, δηλαδή στο «κίνημα αντιΣΥΡΙΖΑ» και απευθύνθηκε το ακροατήριο: «Μην πυροβολείτε τον Νίκο Μαραντζίδη». Διότι, κακά τα ψέματα, όλος ο κόσμος συζητά για το τι κρύβει ο Νίκος Μαραντζίδης πίσω από την αρθρογραφία που ξεκίνησε εδώ στο Protagon και επικρίνει τη στείρα αντιπολίτευση, θεωρώντας ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κάνει βήματα προς μια σοσιαλδημοκρατική μετεξέλιξη.
Ναι ή όχι στο ΑντιΣΥΡΙΖΑ μέτωπο;
Ακολούθως τον λόγο πήρε ο Μαραντζίδης. Ο πολιτικός επιστήμονας, πολύ ορθά δεν έπεσε στην παγίδα να σταθεί για πολύ στο «επίμαχο», αλλά προχώρησε σε πιο γενικές εκτιμήσεις για τη συμπεριφορά των πολιτών-ψηφοφόρων, την αποξένωση του πολίτη από τα κέντρα λήψης αποφάσεως και τις ελίτ. Εξέφρασε το φόβο του για την υποχώρηση της ποιότητας της Δημοκρατίας και για τις σύγχρονες φιλελεύθερες δημοκρατίες (της Δύσης) η φυσιογνωμία των οποίων έχει μείνει στον προηγούμενο αιώνα. Διόλου αισιόδοξος για το μέλλον το έρχεται πολύ γρήγορα, ο Νίκος Μαραντζίδης εκτιμά ότι θα οδηγηθούμε σε πιο αυταρχικές επιλογές με την ενίσχυση της εκτελεστικής εξουσίας και το κλείσιμο των συνόρων είτε στην επιλογή της διεύρυνσης της Δημοκρατίας με πιο συμμετοχικές οδούς. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο Στέφανος Παραστατίδης, γιατρός και εκπρόσωπος του Γιώργου Καμίνη στη Θεσσαλονίκη στην προεκλογική περίοδο. Ο κ. Παραστατίδης έβαλε στη συζήτηση την εξέλιξη που φέρνει η τεχνολογία και τις ανισότητες που αυτή δημιουργεί, καταλήγοντας σε ένα «όχι σε τυφλά μέτωπα όπως το αντιΣΥΡΙΖΑ».
Σε τελείως διαφορετικό μήκος κύματος στάθηκε ο εκδότης Πέτρος Παπασαραντόπουλος, ο οποίος θεωρεί ότι η δημοκρατία συκοφαντήθηκε συστηματικά από τον ΣΥΡΙΖΑ στις αρχές της κρίσης και ήταν το διαβατήριο για να ανεβεί στην εξουσία. «Οταν ανέλαβαν την εξουσία, οι συκοφάντες μεταβλήθηκαν σε ολετήρες. Συστηματικά προσπάθησαν -και προσπαθούν- να καταργήσουν το κράτος Δικαίου, τη διάκριση των εξουσιών, την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, την αυτοτέλεια των ανεξάρτητων αρχών και να εγκαθιδρύσουν ένα ολοκληρωτικό καθεστώς». Ο κ. Παπασαραντόπουλος έχει συγκεκριμένη πρόταση. «Η αντίδραση απέναντι σε αυτό βρίσκεται στην πρόταση που περιλαμβάνουν στο βιβλίο τους “How Democracies Die” οι Λεβίνσκι και Ζίμπλαντ. Η ένωση και η συνεργασία όλων των δημοκρατικών δυνάμεων απέναντι στους εχθρούς της Δημοκρατίας. Είναι αυτό που έγινε στην Αυστρία και στη Γαλλία, στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές. Η χώρα χρειάζεται κόμματα που δεν θα είναι δύσμοιρα θύματα των δημοσκοπήσεων αλλά ενεργοί διαμορφωτές της δικής τους μοίρας και της μοίρας του τόπου».
Ο κ. Καμίνης έκανε μια σύνοψη των όσων ακούστηκαν και απάντησε –όπως και οι άλλοι ομιλητές- σε ερωτήσεις του ακροατηρίου. «Ανεξάρτητα από το καλό ή το κακό εκλογικό αποτέλεσμα πρέπει να προχωρήσουμε πολύ γρήγορα, πρώτα ενώνοντας τις κοινοβουλευτικές ομάδες. Κατά κάποιον τρόπο έγιναν λάθη. Ένα λάθος ήταν ότι προηγήθηκε η εκλογή του επικεφαλής της ίδρυσης του κόμματος, αλλά ο κόσμος το στήριξε, ανταποκρίθηκε, ήθελε έναν επικεφαλής. Το λάθος ήταν ότι μιλήσαμε για συνέδριο. Έπρεπε να κάνουμε συνδιάσκεψη, να γνωριστούμε, να βγάλουμε καταστατικό, να πάμε μετά στο συνέδριο». Ωστόσο, ο δήμαρχος Αθηναίων είναι αισιόδοξος. «Πιστεύω σε μια τεράστια διάθεση του κόσμου, θέλει να προχωρήσουμε και να μας στηρίξει, αλλά πρέπει να πάρουμε συγκεκριμένες πρωτοβουλίες. Εργαζόμαστε σε 15 σημεία που αφορούν 15 προβλήματα της χώρας και πρέπει να προτείνουμε λύσεις γι’ αυτά». Κατηγόρησε τον ΣΥΡΙΖΑ για αλλαγή των κανόνων του πολιτικού παιχνιδιού με την απλή αναλογική και τις αλλαγές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, για κυνισμό αλλά και για συμμετοχή στη «μοιρασιά» στο πλαίσιο ενός «πολιτικού συστήματος συνενοχής». Πήρε αποστάσεις και από την Νέα Δημοκρατία, λέγοντας ότι «δεν μας έχει δώσει απτά δείγματα ότι θα προχωρήσει σε άνοιγμα του πολιτικού συστήματος στην κοινωνία». Εξέφρασε την ανησυχία ότι κάποιες δυνάμεις θα προσπαθήσουν να διασπάσουν, να προσεταιριστούν, να αλλοτριώσουν το Κίνημα Αλλαγής, αλλά και τη βεβαιότητα ότι αυτά μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά. Δήλωσε οπαδός της μετριοπάθειας. «Μετριοπάθεια δεν σημαίνει ότι είμαστε ξενέρωτοι. Μετριοπάθεια σημαίνει ότι δεν πρέπει για άλλη μια φορά να παρασυρθούμε από τη δίνη σε επικίνδυνα για τη Δημοκρατία σημάδια».
Η εκδήλωση τελείωσε γύρω στις 8.30, Σάββατο βράδυ. Εξω από το δημαρχείο, το γλέντι είχε ανάψει, εκατοντάδες κόσμου έτρωγαν street food και διασκέδαζαν ανέμελα, δυναμικά, σαν να μην έχουν καμιά έγνοια για το αύριο, την ώρα που μια εκατοντάδα άνθρωποι ανησυχούσαν για την ποιότητα της Δημοκρατίας.