Στις 8 Οκτωβρίου στο Λουξεμβούργο, στο Συμβούλιο Εσωτερικών Υποθέσεων, η Ευρωπαϊκή Ενωση θα ολοκληρώσει την -προσωρινού, τώρα, χαρακτήρα- «συμφωνία της Βαλέτας» περί μετανάστευσης στην Κεντρική Μεσόγειο την οποία, ως γνωστόν, συνυπέγραψαν οι Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία και Μάλτα και αποτελεί τη μαγιά, θα λέγαμε, για κάτι ευρύτερο.
Το διευρυμένο σχέδιο δεν μπορεί παρά να είναι η επέκταση της «Βαλέτας» δυτικά και ανατολικά, ούτως ώστε με τη συμμετοχή και άλλων χωρών, όπως η Ισπανία, η Ελλάδα και η Κύπρος, να καλυφθεί ολόκληρη η Μεσόγειος.
Στις δύο εβδομάδες που απομένουν έως τις 8 Οκτωβρίου η Ενωση θα προσπαθήσει να καταλήξει σε ένα σχέδιο με τον μεγαλύτερο δυνατό επιμερισμό μεταναστών, θεωρώντας σίγουρη τη συμμετοχή στο εγχείρημα των χωρών του ευρωπαϊκού Βορρά.
Επειδή πολιτικός στόχος της Ενωσης είναι η απομόνωση των λαϊκιστών, των ακροδεξιών και όποιων άλλων αντιδρούν στη μετανάστευση προς την Ευρώπη, το βασικό πνεύμα του τελικού συμφώνου θα αποκρυσταλλώνεται στο εξής: πλέον θα υπάρξει συμμετοχή στα βάρη, με γρήγορη ανακατανομή των μεταναστών μεταξύ των χωρών οι οποίες θα υπογράψουν την τελική συμφωνία – τελικός στόχος είναι η αποσυμφόρηση της χώρας «πρώτης υποδοχής» μεταναστών με επίδειξη συμπεφωνημένης αλληλεγγύης.
Τέσσερα βασικά σημεία
Η «συμφωνία της Βαλέτας» αποτελείται από τέσσερα κύρια σημεία, τα οποία αφορούν: την αναδιανομή όλων όσοι ζητούν άσυλο, την ταχύτητα αυτής της διαδικασίας αναδιανομής, την υποχρεωτική εκτέλεσή της, την εθελοντική εναλλαγή λιμένων.
- Το μοίρασμα. Η ανακατανομή όλων όσοι ζητούν άσυλο είναι το πρώτο βήμα αναθεώρησης, κατά κάποιον τρόπο, της συμφωνίας του Δουβλίνου η οποία ορίζει ότι οι μετανάστες υποβάλλουν αίτηση ασύλου στη χώρα εισόδου τους. Με το μοίρασμά τους σε όλες τις χώρες που θα υπογράψουν την οριστική συμφωνία «απελευθερώνεται» η χώρα στην οποία αποβιβάστηκαν. Το μέτρο αφορά όλους τους μετανάστες που διασώθηκαν από ΜΚΟ και στρατιωτικά πλοία.
- Η ταχύτητα. Οσον αφορά την ταχύτητα μοιράσματος των μεταναστών, η «Βαλέτα» ορίζει σαν μέγιστο χρόνο για την ολοκλήρωση της μετεγκατάστασης τις τέσσερις εβδομάδες.
- Η ποσότητα. Υποχρεωτικώς θα δέχονται μετανάστες όσες χώρες υπογράψουν τη νέα συμφωνία, όπως ήδη συμφώνησαν να κάνουν μεταξύ τους οι τέσσερις της «Βαλέτας». Οταν οριστικοποιηθεί ο αριθμός των χωρών οι οποίες θα συμμετάσχουν στην οριστική συμφωνία για τους μετανάστες στη Μεσόγειο, τότε θα ανακοινωθεί και το ποσοστό των μεταναστών που θα λαμβάνει κάθε χώρα.
- Η συνεννόηση. Η «εθελοντική ανταλλαγή λιμένων» που αποφασίστηκε στη Βαλέτα είναι μέτρο που αφορά τον λιμένα αποβίβασης των διασωθέντων στη θάλασσα μεταναστών. Εκ των πραγμάτων θα απαιτείται συνεννόηση των ευρωπαϊκών χωρών που θα συνυπογράψουν την τελική συμφωνία.
Αποσαφηνίσεις και αντιδράσεις
Οπως μετέδωσε ο ιταλικός Τύπος, η υπουργός Εσωτερικών της Ιταλίας Λουτσιάνα Λαμοργκέζε, η οποία υπέγραψε από πλευράς Ιταλίας τη «Βαλέτα», δήλωσε ότι η προσωρινή συμφωνία μεταξύ των τεσσάρων για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών «αφορά τα πλοία των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, στρατιωτικά πλοία, αλλά όχι τα λεγόμενα μικρά σκάφη».
O «πεντάστερος» υπουργός Εξωτερικών Λουίτζι Ντι Μάιο, μάλλον απογοητευμένος από το πλαίσιο της «Βαλέτας», έκανε το εξής σχόλιο: «Η πραγματική απάντηση στο φαινόμενο της μετανάστευσης είναι οι επαναπατρισμοί».
Ο πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε από τη Νέα Υόρκη όπου βρίσκεται για τη σύνοδο του ΟΗΕ χαρακτήρισε την προσωρινή συμφωνία «κρίσιμη καμπή, ακόμη και αν δεν είναι η τελική λύση», ενώ υποστήριξε την άποψη ότι «οι ΜΚΟ σέβονται τους νόμους».
Ο επικεφαλής της Λέγκας Ματέο Σαλβίνι, μόλις προ ολίγων εβδομάδων κυβερνητικός εταίρος των Ντι Μάιο και Κόντε, επέκρινε με διμύτητα τη «συμφωνία της Βαλέτας» λέγοντας: «Κυβερνώντας έναν χρόνο είχα μειώσει τις αφίξεις κατά 75%, αλλά μέσα έναν μήνα της νέας συγκυβέρνησης οι αφίξεις αυξήθηκαν και πάλι. Η ‘Βαλέτα’ είναι άλλη μια ευρωπαϊκή υπόσχεση. Τόσες λέξεις και αποτέλεσμα μηδέν».