Μία από τις πρώτες επιτυχίες της ιστορικής συμφωνίας που συνήψαν το Ισραήλ και τα Εμιράτα την Πέμπτη 13 Αυγούστου ήταν η πανικόβλητη αντίδραση της Τουρκίας. Και μόνο το γεγονός ότι ο πρόεδρός της ενοχλήθηκε τόσο που απείλησε τον… εαυτό του με περαιτέρω διπλωματική απομόνωση στη Μέση Ανατολή αρκεί προς το παρόν, αφού εκτός των άλλων έτσι φανερώνει τόσο την ιδιοσυγκρασία του και την ιδεολογία του όσο και την ποιότητα των πολιτικών ανακλαστικών του.
Ο πάνω απ’ όλα ισλαμιστής Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν δίστασε να πει ότι εξετάζει το ενδεχόμενο να κλείσει την πρεσβεία της Τουρκίας στο Αμπου Ντάμπι και να αναστείλει τους διπλωματικούς δεσμούς της χώρας του με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Αλήθεια, πόσο μεγάλη θα είναι η δόξα του αν το διαπράξει! Η γεωπολιτικά τόσο φιλόδοξη Τουρκία θα μεταβληθεί μονομιάς σε μία «δύναμη» ανάλογη της Χαμάς…
Τουλάχιστον δεν ξεστόμισε απειλές περί διακοπής των διπλωματικών σχέσεων και με το Ισραήλ. Ισως αντελήφθη την τελευταία στιγμή τα μεγέθη, αν και το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών δεν παρέλειψε να παρακινήσει τους Παλαιστινίους σε «αντίδραση». Πάντως η απειλή των Τούρκων στα Εμιράτα εκτοξεύθηκε, και ασφαλώς οι ενδιαφερόμενοι την κατέγραψαν: «Η ιστορία δεν θα ξεχάσει και δεν θα συγχωρέσει ποτέ τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για την υποκριτική συμπεριφορά τους» ανακοίνωσε το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών διαπράττοντας ένα ακόμη λάθος, αφού αναμείχθηκε απροκάλυπτα στα εσωτερικά των Αράβων: «Είναι εξαιρετικά ανησυχητικό το ότι τα Εμιράτα, με μια μονομερή ενέργεια, προσπαθούν να απομακρυνθούν από το Αραβικό Ειρηνευτικό Σχέδιο του 2002, που επεξεργάστηκε ο Αραβικός Σύνδεσμoς».
Το καθεστώς Ερντογάν φοβάται την ενίσχυση των στρατιωτικών σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Εμιράτων και την κρίσιμη για την ασφάλεια στη Μέση Ανατολή συνεργασία τους σε επίπεδο ανταλλαγής πληροφοριών. Φυσικά, φοβάται και το ενδεχόμενο άλλα δύο κράτη του Κόλπου, το Ομάν και η Σαουδική Αραβία, να ακολουθήσουν εν ευθέτω χρόνω τα Εμιράτα στον δρόμο που χάραξαν την περασμένη Πέμπτη, κάτι που οι αναλυτές δεν θεωρούν απίθανο να συμβεί. Σε τέτοια σημασίας περιφερειακή κοσμογονία η Τουρκία θα έχει εξασφαλισμένη μόνο μία θέση: το περιθώριο.
Ο ιρανοαμερικανός καθηγητής με ειδίκευση στα θέματα του ισλαμικού κόσμου Βάλι Νασρ επισήμανε στην Corriere della Sera ότι η συμφωνία Ισραήλ και Εμιράτων συνιστά σαφώς «συμμαχία εναντίον του Ιράν και της Τουρκίας». Ο ίδιος επισήμανε ότι η συμφωνία επήλθε διότι οι Αραβες του Κόλπου «νιώθουν άγχος εξαιτίας της αμερικανικής αποχώρησης από τη Μέση Ανατολή».
Αλλαγή σκηνικού στο Παλαιστινιακό
Ο καθηγητής δημοσιοποίησε ορισμένα πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία: «Η συμφωνία μεταξύ Ισραήλ και Εμιράτων επισημοποιεί την κατάσταση που υπάρχει εδώ και αρκετό καιρό. Τα Εμιράτα, η Σαουδική Αραβία, το Ομάν, ακόμη και το Κατάρ, όλα έχουν οικοδομήσει δεσμούς με το Ισραήλ». Και ο Νασρ ασφαλώς ξέρει τι λέει, αφού διετέλεσε και σύμβουλος του Μπαράκ Ομπάμα. Επισημαίνει δε ότι το Παλαιστινιακό, που τόσο κυνικά αλλά και παράκαιρα επιχειρεί να εκμεταλλευτεί η Τουρκία, δεν ενδιαφέρει πλέον τον αραβικό κόσμο: «Το Ιράν θεωρείται η κύρια απειλή, το Παλαιστινιακό έχει τελειώσει. Δεν αποτελεί υπολογίσιμο παράγοντα στους στρατηγικούς σχεδιασμούς των αραβικών χωρών».
Κόκκινο πανί η Τουρκία
Οι Αραβες ενοχλήθηκαν και ενοχλούνται από την επεκτατική πολιτική της Τουρκίας «στα χωράφια τους», που έφθασε μέχρι του σημείου της εισβολής στη Συρία και στο Ιράκ και της ενεργού ανάμειξης στον λιβυκό εμφύλιο πόλεμο με αποστολή εξοπλισμού, στρατιωτικών και τζιχαντιστικών δυνάμεων. Ηδη το Ιράκ, έπειτα από τις τελευταίες τουρκικές αεροπορικές επιδρομές στο έδαφός του, την Παρασκευή 14 Αυγούστου ζήτησε από τις υπόλοιπες αραβικές χώρες να τηρήσουν ενιαία στάση ώστε να αναγκάσουν την Τουρκία να αποσύρει τα στρατεύματά της που έχουν διεισδύσει στο ιρακινό έδαφος. (Η τουρκική εισβολή στο Ιράκ, με τον κωδικό «Νύχια του Τίγρη», άρχισε περί το μέσον του περασμένου Ιουνίου και συνεχίζεται.)
Η Μοσάντ στην Ντόχα
Σημαντική πληροφορία για τη δυναμική που αναπτύσσεται μεταξύ κρατών που υποτίθεται ότι τα χωρίζουν άβυσσοι είναι και η πληροφορία που δίνει σε συνέντευξή του στη Repubblica ο αναλυτής Μορδεχάι Κένταρ, ο οποίος πάντως κρατάει και επιφυλάξεις για το δυνητικό αποτέλεσμα της συμφωνίας Ισραήλ – Εμιράτων: «Την περασμένη εβδομάδα», λέει, «έγινε λόγος για κάποιες πτήσεις που προσγειώθηκαν στο Κατάρ. Φαίνεται ότι ο αρχηγός της Μοσάντ επισκέφθηκε την Ντόχα. Λέγεται ότι ζήτησε νέα κονδύλια από το Κατάρ για τη Γάζα. Πλέον μπορεί κανείς να αναρωτηθεί αν αυτή η επίσκεψη είχε και άλλους σκοπούς». Οι ενστάσεις του, ειδικά για την όποια μελλοντική προσέγγιση του Ισραήλ με το Κατάρ, δεν είναι αβάσιμες: «Φαντάζει αδιανόητο να σκεφτούμε διπλωματικές σχέσεις με το Κατάρ, το οποίο φιλοξενεί την ηγεσία Χαμάς».
Ωστόσο οι συσχετισμοί σε αυτήν την εύφλεκτη γωνιά της Γης φαίνεται ότι αλλάζουν άρδην, υπακούοντας σε μία αναπότρεπτη διαδικασία εξομάλυνσης σχέσεων. Κάτι που ο μαξιμαλιστής άρπαγας της Αγκυρας δεν είναι σε θέση να αντιληφθεί.