Το Σαββατοκύριακο, όταν έγινε αντιληπτό ότι ο Μπασάρ αλ Ασαντ αποτελεί πλέον παρελθόν για τη χώρα τους, πολλοί Σύροι βγήκαν σε δρόμους και πλατείες για να γιορτάσουν με κάθε τρόπο την αποχώρησή του και το τέλος του στυγερού καθεστώτος του. Οπως γράφει ο Economist, πολλοί άλλοι δεν έχασαν χρόνο στους πανηγυρισμούς αλλά έτρεξαν αμέσως στο «σφαγείο» αναζητώντας τα ίχνη συγγενών και φίλων.
Από όλα τα σύμβολα της βαρβαρότητας του Ασαντ, κανένα δεν ήταν τόσο ισχυρό όσο η διαβόητη στρατιωτική φυλακή Σεντνάγια, αποκαλούμενη al-Maslakh al-Basharia, «σφαγείο ανθρώπων».
Δεκάδες χιλιάδες άτομα οδηγήθηκαν στη Σεντνάγια τα τελευταία χρόνια και δεν βγήκαν ποτέ. Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων εκτιμούν, σύμφωνα με τον Economist, ότι από 13.000 έως 30.000 άτομα έχουν δολοφονηθεί μόνο στη Σεντνάγια από την αρχή της εξέγερσης στη Συρία, το 2011. Και υπάρχουν πολλές άλλες φυλακές…
Με το που μπήκαν στη Δαμασκό, οι αντάρτες άνοιξαν τη φυλακή.
Εκείνο που αντίκρισαν όσοι έφτασαν στη Σεντνάγια ψάχνοντας τους δικούς τους, ήταν ακόμη χειρότερο από ό,τι είχαν φανταστεί. Το καθεστώς είχε σκάψει το έδαφος κάτω από τη φυλακή, συσσωρεύοντας τους έγκλειστους κατά δεκάδες σε κατασκότεινα μπουντρούμια.
Οσμή από αίμα και ούρα… Μουσκεμένες κουβέρτες στοιβαγμένες στις γωνίες… Σε έναν διάδρομο, ένα προσθετικό πόδι… Στους τοίχους ενός κελιού κάποιος είχε γράψει στα αραβικά «πάρε με, ήδη». Μια ομάδα μαχητών ανακάλυψε μια σιδερένια πρέσα, με την οποία, όπως είπαν, συνθλίβονταν τα λείψανα των βασανισθέντων – εκτελεσθέντων κρατουμένων.
Καθώς οι αντάρτες κατέλαβαν τη φυλακή, άρχισαν να ψάχνουν για ζωντανούς. Ακουγαν φωνές που καλούσαν σε βοήθεια, κάτω από το κεντρικό κτίριο της φυλακής. Οι αντάρτες προσπάθησαν να σπάσουν το τσιμέντο με φτυάρια και όπλα, ανησυχώντας ότι οι κρατούμενοι μπορεί να πάθουν ασφυξία, καθώς μια διακοπή ρεύματος είχε απενεργοποιήσει το υπόγειο σύστημα εξαερισμού της φυλακής.
Απελευθερώθηκαν κρατούμενοι, που έβγαιναν διαλυμένοι και με ξυρισμένα κεφάλια από το κτίριο. Μερικοί ήταν τόσο βαριά τραυματισμένοι από τα βασανιστήρια που δεν θυμούνταν το όνομά τους… Οι αντάρτες τούς συγκέντρωσαν σε ένα κοντινό τζαμί για να προσπαθήσουν να τους αναγνωρίσουν, με τη βοήθεια των πολιτών που κατέφταναν στη φυλακή.
Μεταξύ εκείνων που αναζητούσαν αγνοούμενους συγγενείς τους ήταν ο Γιεμάν αλ Εϊάν, ένας 18χρονος που ο θείος του κρατούνταν επί 12 χρόνια. Η οικογένεια είχε ακούσει για τελευταία φορά νέα του το 2017. Οταν τους επέτρεψαν μια σπάνια επίσκεψη στη φυλακή, ο θείος του «ήταν απλώς οστά, σαν σκελετός», είπε στον Economist ο Εϊάν, που κατάγεται από ένα κοντινό χωριό. Ο ίδιος είπε ότι ελικόπτερα έφτασαν στη φυλακή το απόγευμα της 7ης Δεκεμβρίου, πριν φτάσουν οι αντάρτες. Πιστεύει ότι πήραν μαζί τους φρουρούς και κάποιους κρατούμενους που το καθεστώς θεωρεί ιδιαίτερα σημαντικούς.
Τα άγνωστα πτώματα
Στο μεταξύ, όλο αυτό το διάστημα κατέφταναν από τη φυλακή στο κοντινό νοσοκομείο Al-Mujtahid Hospital δεκάδες σακούλες με πτώματα. Δεν έφεραν ονόματα ούτε άλλα στοιχεία αναγνώρισης των νεκρών οι οποίοι έφεραν σημάδια άγριων βασανιστηρίων…
Πίσω στη φυλακή, ομάδες ανδρών χρησιμοποίησαν το φλας των τηλεφώνων τους για να διαβάσουν τα παλιά μητρώα κρατουμένων σε μια προσπάθεια να μάθουν για την τύχη τους, συνεχίζει ο Economist. Πολλά από τα έγγραφα ήταν σκισμένα και πεταμένα στο δάπεδο.
Αφότου άνοιξε τη Σεντνάγια, ο αρχηγός των τζιχαντιστών, Αμπού Μοχάμεντ αλ Τζολάνι δημοσίευσε μια λίστα με τα ονόματα των υπαλλήλων της φυλακής που δραπέτευσαν. Εκτός από την οικογένεια Ασαντ, οι φυγάδες δεσμοφύλακες είναι ίσως η πιο μισητή ομάδα στη Συρία αυτή τη στιγμή.