Τον Οβίδιο και την περίφημη ρήση του «Nec sine te nec tecum vivere possum» – «Ούτε μαζί σου ούτε χωρίς εσένα μπορώ να ζήσω» – επικαλείται ο απεσταλμένος της Corriere della Sera στο Στρασβούργο Πάολο Βαλεντίνο, αναφερόμενος στις εντάσεις και τις αντιφάσεις των σχέσεων μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Παρότι κάθε άλλο παρά ευοίωνες για το μέλλον της Ευρώπης μπορούν να χαρακτηρισθούν οι σχέσεις μεταξύ της Ανγκελα Μέρκελ και του Εμανουέλ Μακρόν, το Βερολίνο και το Παρίσι αποφάσισαν να ρίξουν από κοινού στο τραπέζι πρόταση για τη διοργάνωση μιας «Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης» με στόχο να καταστεί η Ευρωπαϊκή Ενωση «πιο ενωμένη και κυρίαρχη», ακόμα και μέσω τροποποιήσεων των ευρωπαϊκών Συνθηκών.
Η κοινή γαλλογερμανική πρόταση εμπεριέχεται σε δύο σελίδες, όπως αποκάλυψε την περασμένη Τρίτη το Politico, και ενδέχεται να συζητηθεί σε προκαταρκτικό στάδιο κατά την επόμενη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες τον Δεκέμβριο. Προβλέπεται πως η διάσκεψη θα έχει δύο φάσεις.
Η πρώτη θα είναι σύντομης διάρκειας, θα αρχίσει τους πρώτους μήνες του 2020 και θα είναι αφιερωμένη στην «δημοκρατική λειτουργία της ΕΕ», με τους αρχηγούς των κρατών – μελών να εστιάζουν κυρίως στις «εκλογές και την πλήρωση των κορυφαίων θέσεων» της Ενωσης.
Κατά τη δεύτερη φάση το θέμα συζήτησης (και αντιπαράθεσης) θα είναι οι «πολιτικές προτεραιότητες» της ΕΕ ενώ η όλη διαδικασία αναμένεται να ξεκινήσει στη μέση της νέας χρονιάς, όταν την προεδρία της ΕΕ θα αναλάβει η Γερμανία, και να ολοκληρωθεί εντός του πρώτου εξαμήνου του 2022, όταν την ευρωπαϊκή προεδρία αναλάβει η Γαλλία.
Στο γαλλογερμανικό έγγραφο δεν εμπεριέχονται πολλές λεπτομέρειες. Υπογραμμίζεται, όμως, πως πρόκειται για μια ιδιαίτερα φιλόδοξη πρωτοβουλία και σημειώνεται πως χρέη προέδρου στη Διάσκεψη θα αναλάβει μια «σημαντική προσωπικότητα» της ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής, όπως ο πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου Γκι Φερχόφσταντ.
Στις εργασίες της Διάσκεψης θα συμμετάσχει πλήθος ειδικών ενώ ενεργό ρόλο θα έχουν και οι τρεις ευρωπαϊκοί θεσμοί – το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Επιπρόσθετα, στην όλη διαδικασία προβλέπεται και η συμμετοχή πολιτών των χωρών – μελών της Ενωσης, μέσω τις επιλογής ομάδων ατόμων που θα προβούν στην υποβολή συγκεκριμένων προτάσεων.
Οσον αφορά τα θέματα που θα τεθούν στο τραπέζι των συνομιλιών δεν είναι άλλα από τα ζητήματα που ταλανίζουν εδώ και καιρό τους ευρωπαίους ηγέτες και αξιωματούχους όπως «ο ρόλος της Ευρώπης στον κόσμο, η άμυνα και η ασφάλειά της, η ψηφιοποίηση, η κλιματική αλλαγή, η μετανάστευση, η μάχη κατά των ανισοτήτων, η βιομηχανική πολιτική και η καινοτομία, τα κοινωνικά δικαιώματα, το κράτος δικαίου και οι ευρωπαϊκές αξίες».
Η χρονική στιγμή κατά την οποία κοινοποιήθηκε η γαλλογερμανική πρωτοβουλία είναι κάθε άλλο παρά τυχαία. Αποτελεί ένα ξεκάθαρο μήνυμα προς τη νεοσύστατη Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την προεδρία της οποίας θα αναλάβει από την 1η Δεκεμβρίου η συντηρητική Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μετά την επίσημη έγκριση της υποψηφιότητάς της και από τα μέλη του Ευρωκοινοβουλίου. Συγχρόνως, όμως, μέσω της εν λόγω πρότασης, Βερολίνο και Παρίσι αποσκοπούν και στην εκτόνωση της έντασης που συσσωρεύτηκε τους τελευταίους μήνες στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών αλλά και των ηγετών τους.
Οι σχέσεις ανάμεσα στον Εμανουέλ Μακρόν και την Ανγκελα Μέρκελ, πέρασαν από τη «μαγεία της νέας αρχής», όπως είχε αναφέρει χαρακτηριστικά η Ανγκελα Μέρκελ επικαλούμενη τον Ερμαν Εσσε, στην αμοιβαία απόγνωση. Επειτα από μήνες κατά τους οποίους ο γάλλος πρόεδρος είχε αναφέρει πλειστάκις σε ευρωπαίους ηγέτες και συνεργάτες του ότι αισθάνεται «απογοητευμένος και προδομένος» από τη στάση της γερμανίδας ομολόγου του η οποία τηρούσε σιγήν ιχθύος αναφορικά με όλες τις μεγαλεπήβολες μεταρρυθμιστικές του προτάσεις, η Ανγκελα Μέρκελ ήταν αυτή που πέρασε στην αντεπίθεση. «Κατανοώ την επιθυμία σου για πολιτικές ρήξης με το παρελθόν. Αλλά έχω κουραστεί να μαζεύω τα κομμάτια. Ξανά και ξανά πρέπει να συγκολλώ τα φλιτζάνια που εσύ έχεις σπάσει ούτως ώστε να μπορέσουμε μετά να καθίσουμε και να πιούμε ένα τσάι», είπε η Μέρκελ – σύμφωνα με ρεπορτάζ των New York Times – απευθυνόμενη στον Μακρόν κατά τη διάρκεια δείπνου που παραχώρησε η γερμανική κυβέρνηση στο Βερολίνο στις αρχές του τρέχοντος μήνα με αφορμή την 30η επέτειο από την πτώση του Τείχους.
Διαφορετικοί και ως χαρακτήρες και ως πολιτικοί, η καγκελάριος της Γερμανίας και ο πρόεδρος της Γαλλίας ενσαρκώνουν την απόσταση που χωρίζει το Παρίσι από το Βερολίνο, δεδομένου ότι οι δύο πλευρές διαφωνούν σχεδόν για τα πάντα, είτε πρόκειται για τη διεύρυνση της ΕΕ στα Βαλκάνια είτε για τη μεταρρύθμιση της ευρωζώνης ή για την ευρωπαϊκή άμυνα και ασφάλεια. Ωστόσο οι δύο χώρες και οι ηγέτες τους γνωρίζουν, έχοντας κατά νου τον Οβίδιο, πως πρέπει όχι μόνο να συνυπάρξουν αλλά και να πορευτούν μαζί. Απόδειξη αποτελεί η κοινή τους πρόταση για μια «Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης».