Τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου για την ανάδειξη και διαφύλαξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς και την προστασία και διάχυση της ελληνικής γλώσσας και της ελληνικής μουσικής ως στοιχείων άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς προτείνει η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.
Η αφορμή είναι η συμπλήρωση 20 ετών από την υιοθέτηση της Σύμβασης για την Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO (2003) και την 10ετή λειτουργία του Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας (2013).
Ως μέσο πρότεινε τη θέσπιση κινήτρων για την αύξηση μετάδοσης του ελληνόφωνου τραγουδιού και της ορχηστρικής μουσικής των ελλήνων δημιουργών.
Χάρη στη Σύμβαση της UNESCO, η σημασία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς στη διατήρηση της πολιτισμικής ταυτότητας είναι γνωστή στην παγκόσμια κοινότητα. Η ζώσα παράδοση των κοινοτήτων ενός τόπου, η οποία μεταδίδεται, κυρίως, προφορικά από γενιά σε γενιά, προσδίδει σε κάθε κοινότητα ένα είδος συλλογικής ταυτότητας που την διακρίνει από τις υπόλοιπες, και προωθεί την πολιτισμική πολυμορφία και την ανθρώπινη δημιουργικότητα.
Αυτό που ίσως δεν είναι ευρύτερα γνωστό, είναι ο ρόλος που διαδραματίζει, σήμερα, η γνώση που πηγάζει από την άυλη πολιτιστική κληρονομιά στην αντιμετώπιση σύγχρονων προκλήσεων.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ειναι η κλιματική κρίση. Οι παραδοσιακές τεχνικές και τέχνες μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση ή ακόμα και στην πρόληψη της. Μπορούν ακόμα να προσαρμοστούν στις σύγχρονες ανάγκες και τάσεις με σκοπό την ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών.
Η συνειδητοποίηση του ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει σήμερα η άυλη πολιτιστική κληρονομιά, έχει ωθήσει τα κράτη και τη διεθνή κοινότητα στη λήψη μέτρων για την ενδυνάμωση της προστασίας της. Σε αυτήν την σύγχρονη αναγκαιότητα και τάση στηρίζονται οι διατάξεις σχεδίου νόμου, που προετοιμάζει το υπουργείο Πολιτισμού, οι οποίες σκοπό έχουν τη διαφύλαξη και την ανάδειξη της άυλης πολιτιστικής μας κληρονομιάς, μέσα από δύο δέσμες ρυθμίσεων.
Στην πρώτη δέσμη περιλαμβάνονται ρυθμίσεις διαφύλαξης και ανάδειξης της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, η προστασία της οποίας ενδυναμώνεται ως αυτοτελής πυλώνας της πολιτικής του Υπουργείου Πολιτισμού:
- Εναρμονίζεται ο ορισμός της έννοιας της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, ώστε να συμφωνεί απολύτως με τους αντίστοιχους ορισμούς της Διεθνούς Σύμβασης της UNESCO.
- Καθορίζονται συγκεκριμένα μέτρα διαφύλαξης και προστασίας της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς και πάλι σε συμφωνία με τις προβλέψεις της Διεθνούς Σύμβασης.
- Συστήνεται στο υπουργείο Πολιτισμού Συμβούλιο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, στο πρότυπο των άλλων κεντρικών γνωμοδοτικών οργάνων του.
- Συγκροτείται επιτροπή με συμμετοχή εκπροσώπων από τα εμπλεκόμενα Υπουργεία, η οποία εισηγείται προς τους αρμόδιους Υπουργούς τη λήψη μέτρων που απαιτούν διατομεακή-διϋπουργική συνεργασία για την ανάδειξη και διαφύλαξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς.
Στη δεύτερη δέσμη περιλαμβάνονται διατάξεις, που σκοπό έχουν την ανάδειξη και ανάπτυξη του ελληνόφωνου τραγουδιού και της ορχηστρικής μουσικής ελλήνων δημιουργών, το οποίο επίσης αποτελεί σημαντικό στοιχείο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς.
Οι ρυθμίσεις εντάσσονται στο πλαίσιο της προστασίας της πολιτιστικής ποικιλομορφίας, που αναγνωρίζεται σε ενωσιακό και διεθνές επίπεδο, και αποτελεί έμπρακτη αναγνώριση της υποχρέωσης της Πολιτείας για την προστασία και διάχυση της ελληνικής γλώσσας και της ελληνικής μουσικής.
Προτείνονται κίνητρα για την αύξηση του ποσοστού του ελληνόφωνου τραγουδιού και της ορχηστρικής μουσικής ελλήνων δημιουργών στη ραδιοφωνική μετάδοση, τη δημόσια εκτέλεση, σε κινηματογραφικές ταινίες και οπτικοακουστικές παραγωγές, που επιδοτούνται ή ενισχύονται από το Δημόσιο.
Σκοπό έχουν την ενίσχυση της γλώσσας, τη στήριξη ελλήνων συνθετών και στιχουργών, και την ενίσχυση της παραγωγής εθνικού ρεπερτορίου. Οι ρυθμίσεις, που προτείνονται, έχουν υιοθετηθεί ήδη, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, από άλλα ευρωπαϊκά κράτη.
Η ανάληψη της συγκεκριμένης νομοθετικής πρωτοβουλίας, αποτελεί έμπρακτη στήριξη των ελλήνων δημιουργών (συνθετών-στιχουργών), των ερμηνευτών-εκτελεστών και των εν γένει συντελεστών ελληνόφωνου τραγουδιού, ενώ συμβάλλει καθοριστικά στη διάδοση, διάχυση και προστασία της ελληνικής γλώσσας και της ελληνικής μουσικής ως μείζον αγαθό της άυλης πολιτιστικής μας κληρονομιάς και αναπόσπαστο στοιχείο της ταυτότητάς μας.