Οι αγωνιζόμενοι για τα δικαιώματα των γυναικών στο Μεξικό πανηγυρίζουν διπλή νίκη, καθώς το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας συμφώνησε να αποποινικοποιήσει τις αμβλώσεις, την ίδια ημέρα που επιβεβαιώθηκε ότι και οι δύο προπορευόμενοι στις δημοσκοπήσεις υποψήφιοι για τις προεδρικές εκλογές του επόμενου έτους είναι γυναίκες.
Το δικαστήριο έκρινε ότι η νομοθεσία του υπάρχοντος ομοσπονδιακού Ποινικού Κώδικα για τις αμβλώσεις είναι αντισυνταγματική, αφού παραβιάζει τα δικαιώματα όσων θα μπορούσαν να αποκτήσουν παιδιά, ενώ ενισχύει «τον ρόλο του φύλου που επιβάλλει τη μητρότητα ως υποχρεωτικό πεπρωμένο» αναφέρει ρεπορτάζ των Times του Λονδίνου.
Βάσει της ιστορικής απόφασης θα απαιτηθεί από την ομοσπονδιακή υπηρεσία Δημόσιας Υγείας της χώρας και όλα τα ομοσπονδιακά ιδρύματα υγείας να προσφέρουν αμβλώσεις σε όσες γυναίκες το ζητήσουν. Είχαν προηγηθεί πολύχρονες και διαδοχικές νομικές αποφάσεις από το δικαστήριο, το οποίο έχει ήδη αποποινικοποιήσει τις αμβλώσεις ανά πολιτεία.
Εντεκα από τις Πολιτείες της χώρας (η επίσημη ονομασία της είναι Ηνωμένες Μεξικανικές Πολιτείες), καθώς και η πρωτεύουσα, Πόλη του Μεξικού, επιτρέπουν ήδη τη διαδικασία υπό ορισμένες συνθήκες. Τα δικαστήρια στις 20 πολιτείες που εξακολουθούν να απαγορεύουν τις αμβλώσεις υποχρεούνται να συμμορφωθούν με την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, αν και ακτιβιστές λένε ότι θα αγωνιστούν για να αλλάξει ο νόμος σε κάθε Πολιτεία.
Η εξέλιξη επηρεάζει και τις γυναίκες των νότιων Πολιτειών των ΗΠΑ που έχουν κοινά σύνορα με το Μεξικό. Συντηρητικές στην πλειονότητά τους, με πολιτειακούς νόμους που, σε αρκετές από αυτές, απαγορεύουν την άμβλωση ακόμη και αν η εγκυμοσύνη ήταν προϊόν βιασμού ή αιμομιξίας, οι συγκεκριμένες Πολιτείες αναμένεται να ωθήσουν ένα κύμα γυναικών προς αναζήτηση αμβλώσεων στο κράτος της Κεντρικής Αμερικής.
«Σήμερα είναι ημέρα νίκης και δικαιοσύνης για τις Μεξικανές!» έγραψε το Εθνικό Ινστιτούτο Γυναικών του Μεξικού σε μήνυμά του στο Twitter/X. Κάποιοι στη χώρα –που εξακολουθεί να είναι πλειοψηφικά καθολική– εξέφρασαν την αντίθεσή τους στην απόφαση. Η Ιρμα Μπαριέντος, διευθύντρια της Πολιτικής Ενωσης για τα Δικαιώματα των Εμβρύων, δήλωσε ότι θα συνεχίσει τον αγώνα κατά της διευρυμένης πρόσβασης στις αμβλώσεις.
Η Μπαριέντος ανέφερε το παράδειγμα των ΗΠΑ, όπου πρόσφατη απόφαση του ανωτάτου δικαστηρίου της χώρας ανέτρεψε μετά από 40 χρόνια το ομοσπονδιακό δικαίωμα στις αμβλώσεις, μεταθέτοντας την ευθύνη της τελικής απόφασης στις Πολιτείες. «Δεν πρόκειται να σταματήσουμε έως ότου το Μεξικό εγγυηθεί το δικαίωμα στη ζωή από τη στιγμή της σύλληψης» δήλωσε στους Times.
Λίγες ώρες πριν από την ανακοίνωση της Μπαριέντος, σε μια κίνηση που θεωρείται παράλληλη «επανάσταση» για τις Μεξικανές, το κόμμα Μορένα, του προέδρου Λόπες Ομπραδόρ, είχε ανακοινώσει ότι η Κλαούντια Σέινμπαουμ, πρώην δήμαρχος της Πόλης του Μεξικού, νίκησε πέντε εσωκομματικούς αντιπάλους —όλοι άνδρες— και θα είναι η υποψήφια του κυβερνώντος κόμματος στις προεδρικές εκλογές του επόμενου Ιουνίου.
Θα αντιμετωπίσει την Σοτσίτλ Γκάλβες, η οποία ορίστηκε την Κυριακή ως υποψήφια ενός συνασπισμού κομμάτων της αντιπολίτευσης υπό την ηγεσία του συντηρητικού Κόμματος Εθνικής Δράσης (PAN). Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία του Μεξικού που το ανώτατο αξίωμα της χώρας θα διεκδικήσουν γυναίκες. Και οι δύο υποψήφιες έχουν θέσει τα ίσα δικαιώματα ως κεντρικό στοιχείο των εκστρατειών τους, σε μια κοινωνία όπου ο σεξισμός παραμένει βαθιά ριζωμένος.
Κατά μέσο όρο, δέκα γυναίκες ή κορίτσια δολοφονούνται κάθε μέρα από συντρόφους ή συγγενείς τους, σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία. Πέρυσι, μια έρευνα της εθνικής στατιστικής υπηρεσίας αποκάλυψε ότι περίπου οι μισές Μεξικανές άνω των 15 ετών είχαν πέσει θύματα σεξουαλικής βίας κάποια στιγμή στη ζωή τους.
Η (σχεδόν) βεβαιότητα ότι το Μεξικό, με πληθυσμό 128 εκατομμυρίων κατοίκων, θα εκλέξει την πρώτη του γυναίκα πρόεδρο το επόμενο έτος συμπίπτει χρονικά με την αυξανόμενη επιρροή που ασκούν οι ακτιβιστές για τα δικαιώματα των γυναικών σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική – σε αντίθεση με τους αντίστοιχους ακτιβιστές στις ΗΠΑ.
Ο πιο ορατός αντίκτυπος αυτής της επιρροής αφορά στις αμβλώσεις, με τις λατινοαμερικανικές χώρες να αίρουν η μία μετά την άλλη τους περιορισμούς τα τελευταία χρόνια. Η τάση έχει περιγραφεί ως «πράσινο κύμα» – μια αναφορά στις πράσινες μπαντάνες που φορούν οι ακτιβιστές. Μόλις πριν από τρία χρόνια οι αμβλώσεις στη Λατινική Αμερική επιτρέπονταν μόνο σε τρεις από τις μικρότερες χώρες της: την Ουρουγουάη, την Κούβα και τη Γουιάνα.
Το 2020 η Αργεντινή αποφάσισε να επιτρέψει τις αμβλώσεις κατά τις πρώτες 14 εβδομάδες της κύησης. Πέρυσι το Εκουαδόρ αποποινικοποίησε τις αμβλώσεις σε περιπτώσεις βιασμού. Η Κολομβία έχει επίσης νομιμοποιήσει τις αμβλώσεις κατά τις πρώτες 24 εβδομάδες της εγκυμοσύνης, με τους σχετικούς νόμους να συγκαταλέγονται στους πιο φιλελεύθερους σε ολόκληρη την αμερικανική ήπειρο.
Η ανατροπή της απαγόρευσης των αμβλώσεων στο Μεξικό δεν θα μπορούσε να μην επηρεάσει και τις γειτονικές ΗΠΑ. Ομάδες υποστήριξης των αμβλώσεων στο Μεξικό υποστηρίζουν ότι σημειώθηκε απότομη αύξηση του αριθμού αιτημάτων από Αμερικανίδες που ζουν σε συντηρητικές, παραμεθόριες του Μεξικού Πολιτείες, κυρίως στο Τέξας, για αναζήτηση χαπιών που τερματίζουν την εγκυμοσύνη, καθώς και για ταξίδια στο Μεξικό.
Η εξέλιξη συνιστά μια ολική ανατροπή του κανόνα των προηγούμενων δεκαετιών, όταν οι Μεξικανές συνήθιζαν να κατευθύνονται βόρεια, πέρα από τα σύνορα, για να επισκεφθούν κλινικές της οργάνωσης «American Planned Parenthood» (Αμερικανική Προγραμματισμένη Γονεϊκότητα).