Ηταν μια βραδιά ενός (αναπάντεχου) θριάμβου για την Κεντροαριστερά στην Πορτογαλία και την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, αλλά και προσωπικά για τον Αντόνιο Κόστα, τον 60χρονο σοσιαλιστή πολιτικό που οδήγησε με ψυχραιμία και μετριοπάθεια τη χώρα του αυτά τα τελευταία δύσκολα χρόνια μετά τα μνημόνια και εν μέσω πανδημίας. Με το που έκλεισαν οι κάλπες, το βράδυ της Κυριακής, τα exit polls έδωσαν στο κυβερνών Σοσιαλιστικό Κόμμα ένα καθαρό προβάδισμα στις ψήφους με εύρος από το 37% έως και το 42,5%, γεγονός το οποίο, όπως επεσήμανε αμέσως το Reuters, ήταν ικανό να δώσει στη χώρα της Ιβηρικής μια σταθερή μονοκομματική κυβέρνηση, κόντρα σε κάθε άλλη πρόβλεψη —οι δημοσκοπήσεις έδιναν θρίλερ και μια δύσκολη νύχτα για τον Κόστα.
Αργότερα, στο 80% της καταμέτρησης, οι Σοσιαλιστές λάμβαναν ένα ποσοστό της τάξεως του 42%, ενώ το κεντροδεξιό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα είχε υποχωρήσει στα επίπεδα του 30%. Και όταν πια το σκηνικό καθάρισε απολύτως, ο Αντόνιο Κόστα ήταν ξανά πρωθυπουργός και μάλιστα με αυτοδυναμία: το κόμμα του θα εξέλεγε 117 ή 118 βουλευτές στο κοινοβούλιο των 230 εδρών.
Σύμφωνα με τους αναλυτές, ο Κόστα, ο οποίος ανέλαβε την πρωθυπουργία της Πορτογαλίας το 2015, μετά την κρίση χρέους και τα μνημόνια της περιόδου 2011-14, οδηγώντας την σε μια περίοδο ανάπτυξης και σταθερότητας, ευνοήθηκε από την αυξημένη συμμετοχή των εκλογέων, οι οποίοι έσπευσαν στις κάλπες παρά την πανδημία. Έτσι, αύξησε εντυπωσιακά τα ποσοστά των Σοσιαλιστών σε σχέση με τις εκλογές του 2019, όταν είχαν πάρει 36,% των ψήφων.
Οι ίδιοι αναλυτές είχαν προεξοφλήσει ότι με αυτή την εμφατική νίκη και τα μεγαλύτερα του 2019 ποσοστά, σε περίπτωση που τελικά το Σοσιαλιστικό Κόμμα δεν κατάφερνε να φτάσει τις 116 έδρες που απαιτούνται για την αυτοδυναμία, θα σχημάτιζε εύκολα κυβέρνηση με δύο οικολογικά κόμματα, το PAN και το Livre.
Οι εκλογές προκηρύχθηκαν επειδή το Αριστερό Μπλοκ και το Κομμουνιστικό Κόμμα που στήριζαν την κυβέρνηση Κόστα απέσυραν την εμπιστοσύνη τους διαφωνώντας με τον προϋπολογισμό. Τελικά, όπως ανέφερε το Reuters, τα δύο αυτά κόμματα πήραν μικρότερο ποσοστό σε σχέση με το 2019, καθώς οι ψηφοφόροι τούς χρέωσαν την πολιτική αναταραχή.
«Απόλυτη πλειοψηφία δεν σημαίνει απόλυτη εξουσία. Δεν σημαίνει ότι θα κυβερνήσουμε μόνοι μας. Είναι υψηλότερη ευθύνη και συνεπάγεται ότι θα πρέπει να κυβερνήσουμε μαζί με και για όλους τους Πορτογάλους», δήλωσε ο θριαμβευτής.
Σε κάθε περίπτωση, το εντυπωσιακό –και ανησυχητικό– στοιχείο αυτών των εκλογών είναι ότι το ακροδεξιό κόμμα Chega (Αρκετά) έβαλε πλώρη να γίνει τρίτη πολιτική δύναμη στη χώρα λαμβάνοντας έως και 8% των ψήφων, σύμφωνα με την έρευνα της δημόσιας τηλεόρασης RTP. Ηγέτης του Chega είναι ο Αντρέ Βεντούρα, ένας πολιτικάντης που θεωρείται ο Ντόναλντ Τραμπ ή ο Ζαΐχ Μπολσονάρο της Πορτογαλίας. Είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο από την Επανάσταση των Γαρυφάλλων το 1974.