Επιχείρηση πώλησης διαβατηρίων έχει στηθεί από πλευράς μικρών χωρών της Καραϊβικής, με πρωτοστατούσα την Ντομίνικα (η οποία δεν έχει καμία σχέση με τη Δομινικανή Δημοκρατία). Η εν λόγω και άλλα κρατίδια, όπως τα Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, Γρενάδα, Αγία Λουκία και Αγιος Χριστόφορος-Νέβις, κερδίζουν εκατομμύρια δολάρια από τη βιομηχανία παραγωγής και διάθεσης διαβατηρίων σε απίθανους αγοραστές, οι οποίοι με αυτά τα ταξιδιωτικά έγγραφα ανά χείρας δύνανται να ταξιδεύουν στην Ευρωπαϊκή Ενωση και αλλού (συνολικά σε 140 κράτη).
Το παιχνίδι είναι εξαιρετικά απλό: πληρώνεις και λαμβάνεις υπηκοότητα. Η μηχανή δουλεύει εδώ και 30 χρόνια, αφού το 1993 η κυβέρνηση της Ντομίνικας αποφάσισε ότι η πώληση διαβατηρίων μπορεί να αποβεί επικερδές κόλπο. Και αυτό συνέβη. Μάλιστα, όσοι με τον παρά τους έγιναν υπήκοοί της συνεισφέρουν κατά 50% στα συνολικά κρατικά έσοδα!
Ονόματα-λαβράκια αλίευσε ο βρετανικός Guardian ερευνώντας το θέμα μαζί με άλλα 14 μέσα ενημέρωσης. Προέκυψε ότι από το 2007 έως το 2019 περίπου 7.700 άνθρωποι έγιναν πολίτες της Ντομίνικας, πληρώνοντας συνολικά 941 εκατ. ευρώ.
Οι ενδιαφερόμενοι να αποκτήσουν το εξωτικό διαβατήριό της είτε δωρίζουν στο κράτος 100.000 δολάρια είτε επενδύουν σε ακίνητο 200.000 δολάρια. Κανείς τους δεν χρειάζεται να μπει στον κόπο να επισκεφθεί το νησί-κράτος των 73.000 κατοίκων.
Οι πελάτες της είναι κυρίως Ρώσοι, Κινέζοι, Ιρανοί, Νιγηριανοί, Λίβυοι, Σύροι, αλλά εκπροσωπούνται και άλλες εθνικότητες. Υποτίθεται ότι όποιος πάρει το διαβατήριο δεν έχει ποινικό μητρώο. Ωστόσο, οι εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα… των εξαιρέσεων, διότι δεν είναι λίγες οι οφθαλμοφανώς ύποπτες περιπτώσεις.
Οπως αυτή ενός καταδικασμένου για απάτη τούρκου τραπεζίτη, πρώην διοικητή πιστωτικού ιδρύματος που βάρεσε κανόνι. Οπως η άλλη, ενός πρώην κυβερνητικού και επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών του Αφγανιστάν, ο οποίος κατηγορείται για βασανιστήρια. Ή εκείνη η κραυγαλέα περίπτωση, του ιρανού απατεώνα του οποίου το όνομα «κοκκινίζει» στη λίστα καταζητουμένων της Interpol.
Ολοι όσοι αγοράζουν το διαβατήριο της Ντομίνικας δύνανται να αλλάξουν το ονοματεπώνυμό τους νομίμως και, βάσει συμφωνίας του 2014, να εισέλθουν ελεύθερα σε χώρες της Ζώνης Σένγκεν και να παραμείνουν εκεί ένα τρίμηνο κάθε χρόνο.Η ίδια η Κομισιόν ανησυχεί για το θέμα, μάλιστα έδωσε και στη δημοσιότητα τα στοιχεία που διαθέτει.
Από το κλαμπ των εξωτικών κρατιδίων ξεχωρίζει και η περίπτωση του Αγίου Χριστοφόρου-Νέβις, τόπου με μόλις 48.000 ψυχές, αφού εκεί τυπώθηκαν 36.700 διαβατήρια τα τελευταία 14 χρόνια. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι (κάπου 150.000) έχουν περάσει ανέμελα τα ευρωπαϊκά σύνορα. Κατόπιν, και κατά χιλιάδες, αυτοί οι τουρίστες ζήτησαν πολιτικό άσυλο. Ετσι, η Κομισιόν είναι αποφασισμένη να αναθεωρήσει τις συμφωνίες με τα κρατίδια της Καραϊβικής.
Οι ευρωπαϊκές αρχές υποψιάζονται ότι η ιστορία με τις αγοραπωλησίες «χρυσών διαβατηρίων» ενδέχεται να ενθαρρύνει «τη διείσδυση του οργανωμένου εγκλήματος, του ξεπλύματος χρήματος, της φοροδιαφυγής και της διαφθοράς». Από την άλλη πλευρά, τα νησιά της Καραϊβικής διεκδικούν το δικαίωμά τους να αποφασίζουν ποιοι μπορούν να γίνουν πολίτες τους.
Ο δε πρωθυπουργός της Ντομίνικας λέει ότι οι δημοσιογράφοι που αναδεικνύουν το θέμα «θέλουν να καταστρέψουν κάτι που έφερε χρήματα για να χτιστούν σπίτια, νοσοκομεία, ξενοδοχεία» και, γενικότερα, «για να αναπτυχθεί η οικονομία» του νησιού του.