Με ευρεία πλειοψηφία (ΝΔ και ΚΙΝΑΛ) ψηφίστηκε το νομοσχέδιο του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη για το άσυλο, υπό τον τίτλο «Περί Διεθνούς Προστασίας και άλλες διατάξεις».
Καταψήφισαν ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΚΕ, η Ελληνική Λύση και το ΜέΡΑ 25. Το νομοσχέδιο ψηφίστηκε μετά από πολύωρη συζήτηση, στην οποία τοποθετήθηκαν οι πολιτικοί αρχηγοί και 85 βουλευτές από όλα τα κόμματα.
Κατά τη συζήτηση στη Βουλή, επικράτησε σφοδρή αντιπαράθεση μεταξύ του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Αλέξη Τσίπρα. Ο Πρωθυπουργός απάντησε σε υψηλούς τόνους στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης λέγοντας: «Μαθήματα δεν δεχόμαστε από τον ΣΥΡΙΖΑ και από εσάς προσωπικά που παίξατε τη χώρα κορώνα – γράμματα». Νωρίτερα ο κ. Τσίπρας είχε επαναλάβει την επίθεση του για τη συμπεριφορά στελεχών της ΝΔ στο Προσφυγικό-Μεταναστευτικό.
Οι διατάξεις του νομοσχεδίου προβλέπεται να εφαρμοστούν από την αρχή του νέου χρόνου και εκτιμάται ότι η επίσπευση των διαδικασιών θα δώσει τη δυνατότητα αποσυμπίεσης του συστήματος υποδοχής και φιλοξενίας αιτούντων άσυλο.
Με την εφαρμογή του νέου νόμου για το άσυλο, θα ξεκαθαρίζεται σε σύντομο χρονικό ποιος δικαιούται άσυλο και ποια ακριβώς είναι τα δικαιώματα αλλά και οι υποχρεώσεις όσων παραμείνουν ως πρόσφυγες στην Ελλάδα.
Για παράδειγμα, υποχρεούνται μετά την αναγνώρισή τους ως πρόσφυγες, να εγκαταλείψουν τις δομές που προορίζονται για τη στέγαση αιτούντων άσυλο και να ζήσουν με ίδιες δυνάμεις. Με αυτόν τον τρόπο, θα εξασφαλίζεται ότι στις δομές θα υπάρχουν θέσεις για τους νέους αιτούντες άσυλο.
Στο νομοσχέδιο προσδιορίζονται οι προθεσμίες και οι κανόνες εξέτασης μιας αίτησης, η οποία γίνεται εντός έξι μηνών με δυνατότητα παράτασης επιπλέον τριών μηνών για την κανονική διαδικασία.
Για την ταχύρρυθμη διαδικασία αντιστοίχως, η εξέταση ολοκληρώνεται εντός 20 ημερών με δυνατότητα παράτασης επιπλέον 10 ημερών για τον ίδιο λόγο. Επίσης καθορίζονται οι προθεσμίες έκδοσης της απόφασης της Αρχής Προσφυγών.
Προβλέπεται η δυνατότητα άσκησης αίτησης ακύρωσης κατά απόφασης των επιτροπών προσφυγών τόσο από τους αιτούντες όσο και από τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη. Την αρμοδιότητα εκδίκασης των υποθέσεων αναλαμβάνουν τα Διοικητικά Πρωτοδικεία της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης.
Επίσης, στους αιτούντες άσυλο παρέχεται δικαίωμα πρόσβασης στην αγορά εργασίας μετά την πάροδο έξι μηνών από την ολοκλήρωση της διαδικασίας κατάθεσης της αίτησης. Σε περίπτωση απορριπτικής απόφασης, ανακαλείται το δικαίωμα πρόσβασης σε εξαρτημένη εργασία. Μέχρι να αποκτήσουν δικαίωμα στην εργασία, οι αιτούντες λαμβάνουν την κάρτα υγειονομικής περίθαλψης αλλοδαπού (ΚΥΠΑ), η οποία έχει διάρκεια ισχύος αντίστοιχη με τη διάρκεια ισχύος των δελτίων τους. Στο νομοσχέδιο προβλέπεται η υποχρεωτική αποχώρηση από τις δομές φιλοξενίας των αναγνωρισμένων προσφύγων εντός δύο μηνών από τη δημοσίευση του νόμου.
Τέλος, θεσπίζεται νέα διαδικασία συγκρότησης κλιμακίων ταχείας συνδρομής της Υπηρεσίας Ασύλου.Ο ρόλος τους είναι, μόλις γίνει η οριστική καταγραφή των αιτούντων, με βάση την εθνικότητα και τους λόγους για τους οποίους αιτούνται διεθνή προστασία, να προβαίνουν σε προτεραιοποίηση των αιτήσεων ανά χώρα καταγωγής.
Η προτεραιοποίηση αφορά κυρίως όσους δεν συμμορφώνονται προς τις αποφάσεις μεταφοράς τους, τους κρατουμένους, τους ευάλωτους και τα άτομα που προέρχονται από ασφαλή τρίτη χώρα ή ασφαλή χώρα καταγωγής. Στη συνέχεια, τα κλιμάκια ταχείας συνδρομής ενημερώνουν τον αιτούντα για το εάν η αίτησή του θα εξεταστεί κατά προτεραιότητα, για τον χρόνο έκδοσης της απόφασης, για το δικαίωμα παραμονής του σε περίπτωση απορριπτικής απόφασης και για τα σχετικά προγράμματα εθελουσίας επιστροφής.