Μία από τις μεγαλύτερες ομαδικές αγωγές στην ιστορία για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας κατατέθηκε ταυτόχρονα σε αμερικανικό και βρετανικό δικαστήριο.
Ροχίνγκια πρόσφυγες στράφηκαν νομικά εναντίον του Facebook, ζητώντας αποζημίωση ύψους 150 δισεκατομμυρίων δολαρίων, κατηγορώντας την πλατφόρμα του Μαρκ Ζάκερμπεργκ ότι επέτρεψε συστηματικές αναρτήσεις μίσους εναντίον της μειονότητάς τους, στη Μιανμάρ, οι οποίες συνέβαλαν στη γενοκτονία τους, που κορυφώθηκε το 2017.
Στα δικαστικά έγγραφα αναφέρεται ότι οι αλγόριθμοι που χρησιμοποίησε ο τεχνολογικός κολοσσός επέτρεψαν την εξάπλωση της παραπληροφόρησης και των ακραίων ιδεολογιών που μετατράπηκαν σε βίαιες πράξεις εναντίον τους, τόσο από πολίτες όσο και από δυνάμεις ασφαλείας της Μιανμάρ (πρώην Βιρμανία).
«Το Facebook μοιάζει με ένα ρομπότ προγραμματισμένο με μία και μόνη αποστολή: να αναπτύσσεται», αναφέρεται στην προσφυγή.
«Η αναμφισβήτητη αλήθεια είναι ότι η ανάπτυξη του Facebook, που τροφοδοτήθηκε από το μίσος, τον διχασμό και την παραπληροφόρηση, άφησε πίσω της εκατοντάδες χιλιάδες κατεστραμμένες ζωές Ροχίνγκια. Οι πελάτες μας υπέστησαν βία, δολοφονίες και άλλες, πολύ σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μέρος μιας εκστρατείας γενοκτονίας και εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας στη Μιανμάρ. Οπως έχει αναγνωριστεί και γραφτεί επανειλημμένα, αυτή η εκστρατεία προωθήθηκε με υλικό που δημοσιεύθηκε και εξαπλώθηκε μέσω της πλατφόρμας του Faceboook», ανέφεραν οι δικηγόροι.
Οπως γράφουν οι Times, η ένταση ανάμεσα στις δύο πλευρές ξεκίνησε πριν από δεκαετίες, αλλά άρχισε να χειροτερεύει σημαντικά μετά το 2011 και την έλευση του Facebook στη Μιανμάρ. Από τότε, ξεκίνησε μία συστηματική εκστρατεία παραπληροφόρησης και ψεύδους, με ψεύτικα κείμενα, βίντεο και φωτογραφίες, από τις αρχές εναντίον των Ροχίνγκια, οι οποίοι ήταν από παλιά ανεπιθύμητοι στη χώρα.
Σύμφωνα με την αγωγή, η διεθνής κοινότητα προειδοποιούσε το Facebook, από το 2013, ότι το μέσο χρησιμοποιείται για την προώθηση του μίσους και το κάλεσμα σε βία εναντίον των Ροχίνγκια. Το Facebook, παρότι αναγνώρισε κάποια στιγμή το πρόβλημα, απέτυχε να προσλάβει εργαζόμενους με γνώση της διαμάχης στη χώρα, που να μιλούν βιρμανικά και τη γλώσσα των Ροχίνγκια, ώστε να μπορούν να παρακολουθούν και να διαγράφουν αναρτήσεις μίσους. Ετσι, το καθεστώς ήταν ανενόχλητο να κατευθύνει το μίσος εναντίον της μειονότητας.
Οι περισσότεροι Ροχίνγκια, μια μουσουλμανική μειονότητα απάτριδων, βρήκαν καταφύγιο στο Μπανγκλαντές από το 2017 και μετά, λόγω των διώξεων που υπέστησαν στη Μιανμάρ, μια κυρίως βουδιστική χώρα, από τις ένοπλες δυνάμεις. Εκτιμάται ότι 10.000 Ροχίνγκια φονεύθηκαν από τον βιρμανικό στρατό, οι περισσότεροι μέσα σε δύο μήνες το καλοκαίρι του 2017. Ομως, αυτό το νούμερο θεωρείται πολύ μικρό από τους ειδικούς.
Τον Αύγουστο του 2017 οι δυνάμεις ασφαλείας των Ροχίνγκια αντέδρασαν εξαιρετικά βίαια σε επιθέσεις ανταρτών των Ροχίνγκια, εναντίον αστυνομικών φυλακίων στην περιοχή τους. Οι Βιρμανοί επιτέθηκαν σε χωριά των Ροχίνγκια, βιάζοντας, σφάζοντας και καίγοντας γυναίκες, άντρες και παιδιά. Οι μαρτυρίες σόκαραν ακόμα και έμπειρους ερευνητές του ΟΗΕ. Πόρισμα των Ηνωμένων Εθνών, το 2018, περιέγραψε πώς στρατιώτες και πολίτες βίαζαν ομαδικά μητέρες μπροστά στα μικρά παιδιά τους, εγκύους και κορίτσια, ακόμα και 13 ετών, μερικές μάλιστα με μαχαίρια και μπαστούνια.
Επιζήσαντες έχουν περιγράψει πώς βουδιστές στρατιώτες και πολίτες σκότωσαν με διάφορους τρόπους, και έκαψαν άντρες, γυναίκες και παιδιά και πέταξαν τα πτώματα σε ομαδικούς τάφους. Μερικοί χρησιμοποίησαν βιτριόλι για να τους κάψουν το πρόσωπο και να μην αναγνωρίζονται τα πτώματα.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, η εκστρατεία βίας της Μιανμάρ εναντίον των Ροχίνγκια «φέρει όλα τα χαρακτηριστικά εθνοκάθαρσης και γενοκτονίας». Η έκθεση τόνισε ότι οι υπολογισμοί των 10.000 νεκρών είναι πολύ συντηρητικοί.
Εκατοντάδες χιλιάδες Ροχίνγκια διέφυγαν στο γειτονικό Μπαγκλαντές, όπου ζουν σε δεκάδες αυτοσχέδια στρατόπεδα προσφύγων, υπό άθλιες συνθήκες. Αρνούνται να επιστρέψουν στη Μιανμάρ, αν δεν βελτιωθεί η κατάσταση ασφαλείας και εφόσον οι αρχές δεν τους εγγυώνται ίσα δικαιώματα.
Κάποια μέλη της μειονότητας έχουν παραμείνει στη Μιανμάρ, όπου γίνονται στόχος βίας και διακρίσεων.
Το αξιοσημείωτο είναι ότι τότε, πρόεδρος της Μιανμάρ ήταν η Αούνγκ Σαν Σου Τσι, που είχε τιμηθεί με το Νομπέλ Ειρήνης και παρέμενε φυλακισμένη κατ’ οίκον για πολλά χρόνια από το δικτατορικό καθεστώς. Οι οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων την κατηγόρησαν ότι είχε μεγάλο μερίδιο ευθύνης για τη σφαγή των Ροχίνγκια. Τον Νοέμβριο του 2019, αρνήθηκε ότι υπήρξε γενοκτονία, ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου στη Χάγη.
Στην αγωγή που κατατέθηκε στο Σαν Φρανσίσκο, οι δικηγόροι που εκπροσωπούν τους πρόσφυγες κατηγορούν το Facebook ότι «ήταν διατεθειμένο να ανταλλάξει τη ζωή των Ροχίνγκια προκειμένου να έχει καλύτερη διείσδυση στην αγορά μιας μικρής χώρας στη νοτιοανατολική Ασία».
Αναφέρονται συγκεκριμένα σε αναρτήσεις που εμφανίστηκαν στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης, μία από τις οποίες, από το 2013, ανέφερε: «Πρέπει να τους πολεμήσουμε όπως ο Χίτλερ τους Εβραίους». Αλλες αναρτήσεις, που ακόμα δεν έχουν διαγραφεί, ανέφεραν: «Ρίξτε βενζίνη και βάλτε φωτιά ώστε να συναντήσουν πιο γρήγορα τον Αλλάχ», «Αυτά τα σκυλιά σκοτώνουν και καταστρέφουν τη γη μας και τον λαό μας. Πρέπει να καταστρέψουμε τη ράτσα τους».
Το Facebook, που διαθέτει περισσότερους από 20 εκατομμύρια χρήστες στη Μιανμάρ, είχε παραδεχθεί το 2018 ότι δεν έκανε αρκετά για να αποτρέψει την υποκίνηση σε βία και τον λόγο μίσους εναντίον των Ροχίνγκια.
Οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατηγορούν εδώ και καιρό το Facebook ότι δεν καταπολεμά την παραπληροφόρηση και τις ψευδείς ειδήσεις στην πλατφόρμα του.
Κάποιοι καταγγέλλουν μάλιστα ότι, παρά το γεγονός ότι το Facebook ενημερώνεται για το περιεχόμενο μίσους, δεν αντιδρά, κάτι που, σύμφωνα με τους ακτιβιστές, καταλήγει σε διώξεις εναντίον μειονοτήτων, ενώ σε άλλες περιπτώσεις ενδέχεται να επηρεάζει και το αποτέλεσμα εκλογικών αναμετρήσεων.