Ισχυριζόταν ότι είναι το «τέταρτο σπαθί του κομμουνισμού», ο διάδοχος του Καρόλου Μαρξ, του Βλαντίμιρ Λένιν και του Μάο Τσετούνγκ. Ίσως πίστευε ότι με τον θάνατό του θα είχε την τύχη του Λένιν, που βαλσαμώθηκε και εκτέθηκε σε διαρκές λαϊκό προσκύνημα.
Ο Αμπιμαέλ Γκουσμάν, ο άλλοτε ηγέτης των ανταρτών του Φωτεινού Μονοπατιού στο Περού, πέθανε στις 11 Σεπτεμβρίου, σε ηλικία 86 ετών, πιθανόν από επιπλοκές του κορονοϊού. Δεν έτυχε καμίας σπουδαίας τιμής. Αντιθέτως η σορός έχει ξεμείνει στο νεκροτομείο γιατί η κυβέρνηση του Περού δεν είχε αποφασίσει τι θα γίνει με έναν άνθρωπο που εξακολουθεί να είναι θρύλος για τους οπαδούς του.
Η λύση που έδωσε ο αριστερός ριζοσπάστης πρόεδρος Πέδρο Καστίλο ήταν να εγκρίνει έναν κατεπείγοντα νόμο που όριζε ότι η εισαγγελία μπορεί να φροντίσει όπως νομίζει για τη σορό καταδικασμένου για τρομοκρατία. Στην πράξη, όπως γράφουν οι Times, δινόταν με τον νόμο το πράσινο φως για την αποτέφρωση και το σκόρπισμα της στάχτης στον ωκεανό, όπως θα ήθελε το Κογκρέσο όπου επικρατούν οι συντηρητικοί.
Η επιθυμία της χήρας του Γκουσμάν, της Ελενα Ιπαραγκουίρε (ήταν δεύτερη στην ιεραρχία του Φωτεινού Μονοπατιού, αλλά πλέον είναι στη φυλακή), ήταν να παραδοθεί στην ίδια η σορός. Είχε το δικαίωμα, αλλά και τη στήριξη βουλευτών του κόμματος του Καστίλο.
Ενα μαύρο παρελθόν
Η διαμάχη επανέφερε στο προσκήνιο την αιματηρή κληρονομιά του Φωτεινού Μονοπατιού, το οποίο ήταν υπεύθυνο για 38.000 θανάτους, σύμφωνα τουλάχιστον με την Επιτροπή Αλήθειας και Συμφιλίωσης. Αλλοι 30.000 ήταν οι νεκροί από τον στρατό και τις παραστρατιωτικές ομάδες κατά τη διάρκεια της εμφύλιας σύγκρουσης.
Γόνος πλούσιου πατέρα, τον οποίο αποστρεφόταν, καθηγητής Φιλοσοφίας παθιασμένος με τον Μάο, ο Αμπιμαέλ Γκουσμάν ζητούσε ανοιχτά βίαιη επανάσταση που ναα πνίξει στο αίμα την ηθικά παρακμασμένη, φεουδαρχική κοινωνία της εποχής του.
Στη δεκαετία του ‘80 και την επόμενη είχε κατορθώσει να προσελκύσει ένα ετερόκλητο πλήθος οπαδών, από ριζοσπάστες φοιτητές μέχρι φτωχούς αγρότες, τους οποίους υποσχόταν να οδηγήσει σε έναν παράδεισο χωρίς χρήμα. Σε όσους δεν συμφωνούσαν με αυτό το επαναστατικό όραμα, ή δεν έβρισκαν και τόσο θελκτικό, επιφύλασσε σκληρό θάνατο· για τους κατοίκους στη Λίμα, την πρωτεύουσα του Περού, αιματηρές βομβιστικές επιθέσεις.
Συνελήφθη τελικά το 1992, όχι στη ζούγκλα, όπου κινούνται οι οπαδοί του, αλλά σε ακριβό προάστιο της Λίμα. Παραδόθηκε χωρίς αντίσταση και αμέσως κήρυξε το τέλος του επαναστατικού αγώνα, ζητώντας από τους οπαδούς του να πιέσουν για την απελευθέρωσή του.
Η μάχη κατά του Φωτεινού Μονοπατιού οδήγησε στην προεδρία τον Αλμπέρτο Φουχιμόρι (1990-2000) που έδωσε πρακτικά το ελεύθερο στον στρατό να καταστρέψει ολόκληρα χωριά για να κατανικήσει την οργάνωση. Η Διεθνής Αμνηστία έκανε ανοιχτά λόγο για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Είναι πλέον και αυτός στη φυλακή, καταδικασμένος σε κάθειρξη 25 ετών για εξωδικαστικές δολοφονίες. Η κόρη του, η Κέικο Φουχιμόρι, ήταν αντίπαλος του Καστίλο στις εκλογές φέτος το καλοκαίρι.
Ο μέχρι πρότινος δάσκαλος και χωρίς πείρα στην πολιτική Καστίλο έχει στην κυβέρνησή του πρόσωπα που φέρονται να συμπαθούν το Φωτεινό Μονοπάτι, ακόμη και να έχουν συμμετάσχει σε δραστηριότητες της οργάνωσης. Ισως ο θάνατος και πιο πολύ η ταφή (όπως τελικά γίνει) του παλιού τρομοκράτη να είναι η ευκαιρία να ταφεί οριστικά ένα μαύρο παρελθόν.