Λίγους μήνες πριν από τις ευρωεκλογές που, όπως όλα δείχνουν, θα φέρουν στην πρώτη γραμμή ένα κύμα σκεπτικιστών και λαϊκιστών, μια ομάδα 50 ευρωπαίων επιστημόνων και πολιτικών με επικεφαλής τον γάλλο οικονομολόγο Τομά Πικετί κατέθεσε μανιφέστο για μια πιο δίκαιη Ευρώπη.
Κεντρικό ερώτημα, πώς θα απαντήσει η προοδευτική παράταξη στην απογοήτευση που διακρίνει πολλούς Ευρωπαίους και στα εμφανή δείγματα ανισότητας και διχασμού από το ένα άκρο της ηπείρου στο άλλο.
Η απάντηση που προτείνει το «Μανιφέστο για τον Εκδημοκρατισμό της Ευρώπης», το οποίο δημοσιεύεται σήμερα σε ευρωπαϊκές εφημερίδες, είναι η επιβολή μεγάλων φόρων σε φυσικά και νομικά πρόσωπα που μπορούν να τα αντέξουν. Με τη σειρά τους οι φόροι θα χρηματοδοτήσουν την αντιμετώπιση κοινωνικών ζητημάτων όπως η φτώχεια, η μετανάστευση και η κλιματική αλλαγή.
Μεταξύ όσων υπογράφουν, είναι ο επικεφαλής των ισπανών Podemos Πάμπλο Ιγκλέσιας, ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας Μάσιμο Ντ’Αλέμα και, μοναδικό πρόσωπο από την Ελλάδα, η καθηγήτρια Νομικής και πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης Ιφιγένεια Καμτσίδου.
Η Ευρώπη σε αδιέξοδο
Οι θεσμοί στην Ευρώπη «έχουν κολλήσει σε ένα τεχνοκρατικό αδιέξοδο», το οποίο ωφελεί τους πλούσιους, διαπιστώνει το μανιφέστο που προσθέτει ότι «μετά το Brexit και την εκλογή αντιευρωπαϊκών κυβερνήσεων σε πολλές χώρες-μέλη, δεν είναι πια πιθανό να προχωρήσουμε όπως πριν».
Τονίζει στη συνέχεια ότι «απλώς δεν μπορούμε να περιμένουμε μέχρι τις επόμενες αποχωρήσεις ή το ακόμη μεγαλύτερο γκρέμισμα [της Ενωσης] χωρίς να κάνουμε θεμελιώδεις αλλαγές στην Ευρώπη όπως είναι σήμερα».
Οι συγγραφείς βλέπουν ότι αυτή τη στιγμή στη Βρετανία και την Ευρώπη οι προτεραιότητες είναι διαφορετικές: Στο Λονδίνο έχουν να φέρουν σε πέρας την δύσκολη διαδικασία του Brexit και στις Βρυξέλλες με ποιον τρόπο δεν θα χάσουν στις ευρωεκλογές από τους αντιευρωπαίους λαϊκιστές.
Την ίδια ώρα, οι συντάκτες του μανιφέστου επικρίνουν τις κυβερνήσεις που επιδίδονται στο κυνήγι ξένων και προσφύγων, ενώ παράλληλα και κόμματα που τάσσονται υπέρ «ενός σκληροπυρηνικού φιλελευθερισμού και του ανταγωνισμού των πάντων».
Από πού προέρχονται οι πόροι
Εισροές ύψους 800 δισ. ευρώ:
300 δισ. από την αύξηση του φόρου στις επιχειρήσεις στο ενιαίο επίπεδο του 37%
200 δισ. από προοδευτικά υψηλότερο φόρο στα μεγάλα εισοδήματα (+10% για πάνω από 100.000 ευρώ και +20% για πάνω από 200.000 ευρώ)
220 δισ. από φόρο στην περιουσία με συνολική αξία πάνω από ένα εκατ. ευρώ
80 δισ. στην φορολογία εκπομπών άνθρακα με 30 ευρώ/τόνο.
Εκροές 800 δισ. ευρώ:
200 δισ. σε έρευνα και καινοτομία
80 δισ. πράσινη τεχνολογία κατά της κλιματικής αλλαγής
80 δισ. σε ταμείο για το μεταναστευτικό
40 δισ. για πράσινη γεωργία
400 δισ. στα κράτη-μέλη αναλογικά, με βάση τον πληθυσμό τους, για να τα διαθέσουν όπου αποφασίσουν αυτά
Ενας μεγαλύτερος προϋπολογισμός
Στο επίκεντρο του μανιφέστου είναι η έκκληση να έχει η Ευρωβουλή στα χέρια της ένα προϋπολογισμό ύψους έως και 800 δισ. ευρώ τον χρόνο, δηλαδή περίπου το 4% του ΑΕΠ των χωρών της ΕΕ ή τέσσερις φορές πάνω από τον σημερινό προϋπολογισμό.
Οι πηγές θα είναι τέσσερις: ένας επιπλέον φόρος 15% στα κέρδη των επιχειρήσεων, επιπλέον φορολογία σε πρόσωπα με εισοδήματα άνω των 100.000 ευρώ, από τον φόρο περιουσίας για στοιχεία αξίας άνω του ενός εκατ. ευρώ, αλλά και ένας φόρος σε εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Το ήμισυ των χρημάτων θα επιστρέφεται στις κυβερνήσεις, ένα τέταρτο θα διατίθεται στην έρευνα, την εκπαίδευση και την καινοτομία, ενώ θα ενισχυθεί ένα ταμείο για την διαχείριση των μεταναστευτικών ροών και ένα για πράσινη βιομηχανία και γεωργία.
Παρά ταύτα, επισημαίνουν οι συγγραφείς, δεν θέλουν ένα μηχανισμό μεταφοράς πληρωμών ενώ προσθέτουν ότι οι κυβερνήσεις θα δουν μια διαφορά της τάξης του 0,1% σε αυτά που συλλέγουν και λαμβάνουν. Πρόκειται για μεγάλη διαφορά σε σχέση με τις προτάσεις για κοινό προϋπολογισμό της ευρωζώνης, όπως λένε.