Ο Ιωσήφ Στάλιν συνάντησε πρώτη φορά τον Βλαντίμιρ Λένιν το 1905, στην Εργατική Αίθουσα στο Τάμπερε της νότιας Φινλανδίας. Περιέγραψε αργότερα τη συνάντηση αυτή ως «απογοητευτική». «Ηταν ένας άνθρωπος συνηθισμένης εμφάνισης, κάτω από το μέσο ύψος» και «σε καμία περίπτωση δεν ξεχώριζε από τους κοινούς θνητούς», είχε πει για τον Λένιν.
Η αίθουσα όπου πραγματοποιήθηκε αυτή η καθοριστική για την παγκόσμια Ιστορία συνάντηση, η οποία εκείνη την εποχή φιλοξένησε το μυστικό συνέδριο των Μπολσεβίκων, 40 χρόνια αργότερα αφιερώθηκε σε αυτόν τον «συνηθισμένο άνθρωπο».
Ωστόσο, το Μουσείο Λένιν, που ιδρύθηκε το 1946 και πλέον είναι το τελευταίο του είδους του στον Δυτικό κόσμο, πρόκειται να κλείσει τον ερχόμενο Νοέμβριο, γράφουν οι Times, αφού έγινε το «πιο μισητό» μουσείο στη Φινλανδία μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Τα σχολεία το αποφεύγουν στις καθιερωμένες μουσειακές επισκέψεις τους, ενώ ένα από τα κύρια αξιοθέατά του, μια σοβιετική μοτοσικλέτα στην οποία οι επισκέπτες μπορούν να ανεβούν και να βγάλουν μια selfie με μια κέρινη φιγούρα του Λένιν σε φυσικό μέγεθος καθισμένη στο καρότσι, θα αφαιρεθεί, όπως και η φιγούρα του Ιωσήφ Στάλιν δίπλα της.
«Οταν ξεκίνησε ο πόλεμος, το 2022, έπαψε να είναι αστείο. Ο τρόπος που οι άνθρωποι βλέπουν τα πράγματα άλλαξε» είπε στους Times ο Κάλε Κάλιο, διευθυντής του μουσείου. «Είναι πλέον το πιο παρεξηγημένο μουσείο στη Φινλανδία και επίσης το πιο μισητό».
Το μουσείο επισκέπτονταν μέχρι πρότινος 12.000 άτομα τον χρόνο και αρχικά ήταν επικεντρωμένο στην προσωπική ζωή του Λένιν και γεμάτο σοβιετικά αναμνηστικά. Η σοβιετική νοσταλγία του μουσείου ήταν αυτή που αμαύρωσε τη φήμη του, παρότι η εστίασή του έχει αλλάξει ριζικά τα τελευταία χρόνια, ώστε να καλύπτει την καταστολή της δημοκρατίας στη Ρωσία και τη σύγκρουση στην Ουκρανία. Η αλλαγές έγιναν όταν μια φινλανδική ένωση μουσείων που ειδικεύεται στην Κοινωνική Ιστορία πήρε τη διοίκησή του από τη Φινλανδο-Ρωσική Ενωση Φιλίας, το 2014.
«Αν και ανανεώσαμε πλήρως το μουσείο, το όνομα παρέμεινε ίδιο και αυτό είναι πρόβλημα» είπε ο Κάλιο. Πρόκειται να μετονομαστεί σε Μουσείο Ανατολικών Σχέσεων και σχεδιάζεται να ανοίξει ξανά τον Φεβρουάριο του 2025.
Για δεκαετίες αποτέλεσε ένα δημοφιλές τουριστικό αξιοθέατο, ειδικά για πολίτες της Σοβιετικής Ενωσης. Ανάμεσα στους επιφανείς επισκέπτες του, οι σοβιετικοί ηγέτες Νικίτα Χρουστσόφ και Λεονίντ Μπρέζνιεφ, αλλά και ο κοσμοναύτης Γιούρι Γκαγκάριν.
Στην ακμή του, τη δεκαετία του 1970, είχε περισσότερους από 20.000 επισκέπτες τον χρόνο. Επέζησε από την κατάρρευση του κομμουνισμού, όταν τα αγάλματα του Λένιν σε όλη την Ανατολική Ευρώπη γκρεμίστηκαν και ακόμη και η έκθεση του Κεντρικού Μουσείου Λένιν στη Μόσχα έκλεισε, το 1993.
Η Ιστορία, όμως, το ξεπέρασε. Η Μόσχα ισχυρίστηκε ότι η απόφαση να κλείσει το μουσείο είχε ληφθεί στην Ουάσινγκτον, είπε ο Κάλιο. «Αλλά στην πραγματικότητα, αν οι Ρώσοι έβλεπαν το περιεχόμενό μας τώρα και το πώς σχολιάζουμε την κατάσταση στην Ουκρανία, θα ήταν πολύ χαρούμενοι για το “λουκέτο” στο μουσείο».
Οταν το μουσείο ανανεώθηκε, οι επισκέπτες ρωτήθηκαν για το είδος των θεμάτων που θα τους ενδιέφεραν. «Είπαν ότι ήθελαν να μάθουν για τους αντιφρονούντες και την καταναγκαστική εργασία, για την KGB και την καθημερινή ζωή στη Σοβιετική Ενωση. Ομως το κύριο πράγμα που ήθελαν να δουν ήταν το σοβιετικό χιούμορ» είπε ο Κάλιο, ο οποίος θα παραμείνει υπεύθυνος του ανανεωμένου μουσείου.
Το νέο μουσείο θα επικεντρωθεί στη «δυναμική συνέχεια των φινλανδορωσικών σχέσεων». Αντανακλά τη θέση της Φινλανδίας με την ένταξή της στο ΝΑΤΟ πέρυσι και την επανεκτίμηση των ανατολικών συνόρων της υπό το φως της απειλής από τη Ρωσία.
Η αντίληψη του μουσείου δεν είναι η μόνη που άλλαξε. Ο Στάλιν είχε αλλάξει επίσης γνώμη για τον Λένιν στην πορεία, αποκαλώντας την «απλότητα και τη σεμνότητά του» τις σημαντικότερες ιδιότητές του ως ηγέτη της ανθρωπότητας.