Η αιχμαλωσία ζώων και η «εκπαίδευσή» τους με σκοπό την ανθρώπινη «ψυχαγωγία» αποτελεί εδώ και χρόνια ένα πεδίο μεγάλων αντιπαραθέσεων. Δεν είναι λίγοι αυτοί που αρνούνται να επισκεφθούν ζωολογικούς κήπους και ενυδρεία ζητώντας-απαιτώντας την επιστροφή των ζώων -και ειδικότερα των πρωτευόντων θηλαστικών- στο φυσικό τους περιβάλλον.
Αρκετές φορές, οι απαντήσεις που δίνονται στο παραπάνω αίτημα είναι ότι τα περισσότερα από αυτά τα ζώα γεννήθηκαν σε περιβάλλον αιχμαλωσίας και άρα θα ήταν αδύνατο να επιβιώσουν στο δάσος, την έρημο ή τον ανοιχτό ωκεανό.
Υπάρχουν όμως και τα ζώα που γεννήθηκαν στη φύση και κατόπιν αιχμαλωτίστηκαν. Ενα από αυτά είναι και η «Λολίτα», μία όρκα 56 ετών, που ήταν η ατραξιόν στο θαλάσσιο ενυδρείο του Μαϊάμι στη Φλόριντα επί δεκαετίες. Η «Λολίτα» όμως είναι κάτοχος και ενός θλιβερού ρεκόρ: είναι η γηραιότερη φάλαινα-δολοφόνος σε αιχμαλωσία.
Τώρα λοιπόν, εν έτη 2023, η όρκα μπορεί σύντομα να επιστρέψει στα νερά της πατρίδας της, στον βορειοδυτικό Ειρηνικό, περισσότερα από 50 χρόνια μετά την αιχμαλωσία της.
Οι ακτιβιστές για την προστασία των ζώων έχουν περάσει χρόνια πιέζοντας για την απελευθέρωσή της και την Πέμπτη, το ενυδρείο ανακοίνωσε ότι θα ξεκινήσει τη διαδικασία επιστροφής της όρκας στο φυσικό της περιβάλλον μέσα στα επόμενα δύο χρόνια.
Το ενυδρείο του Μαϊάμι συνεργάζεται με τη μη κερδοσκοπική οργάνωση «Friends of Lolita» για να στείλει τη φάλαινα πίσω στον ωκεανό. Τον λογαριασμό για τη μετεγκατάσταση της «Λολίτα» θα πληρώσει ο Τζιμ Ιρσαϊ, ιδιοκτήτης της ποδοσφαιρικής ομάδας NFL, Indianapolis Colts. «Είμαι ενθουσιασμένος που θα συμμετάσχω στο ταξίδι της φάλαινας», δήλωσε. «Είναι ένα σκληρό πλάσμα. Είναι καταπληκτικό. Από τότε που ήμουν μικρό παιδί, αγαπούσα τις φάλαινες».
Οι συγκεκριμένες όρκες ζουν αποκλειστικά στον Βόρειο Ειρηνικό Ωκεανό και περνούν αρκετούς μήνες το χρόνο στο πορθμό Πάτζετ Σάουντ της Ουάσιγκτον, σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (NOAA).
Αυτός ο ιδιαίτερος πληθυσμός όρκας θεωρήθηκε είδος υπό εξαφάνιση το 2005, εν μέρει λόγω των προγραμμάτων αιχμαλωσίας που κυνηγούσαν τα ζώα καθ’ όλη τη δεκαετία του 1970, όταν αιχμαλωτίστηκε η «Λολίτα».
Στο βιβλίο του που καταγράφει την ιστορία της παγκόσμιας απήχησης των φαλαινών-δολοφόνων, ο Τζέισον Κόλμπι, ιστορικός του περιβάλλοντος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βικτόρια, περιγράφει πώς αιχμαλωτίστηκε η «Λολίτα» τον Αύγουστο του 1970.
«Όταν αιχμαλωτίστηκε, οι λαθραλιείς ξεκινήσουν να μαζεύουν σχεδόν ολόκληρο τον πληθυσμό των φαλαινών-δολοφόνων», δήλωσε στο BBC. «Υπήρχαν περίπου 90 όρκες πίσω από τα δίχτυα τους σε ένα σημείο». Ο Κόλμπι λέει ότι ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ζώων προσπάθησαν να απελευθερώσουν τις φάλαινες κόβοντας τα δίχτυα των ψαράδων, αλλά μερικές φάλαινες μπλέχτηκαν και τέσσερα μικρά πνίγηκαν. Οκτώ όρκες, μεταξύ των οποίων και η «Λολίτα», αιχμαλωτίστηκαν.
«Ολα αυτά συνέβησαν τον Αύγουστο το 1970, μία εποχή που ο Πόλεμος του Βιετνάμ ήταν εν εξελίξει. Ηταν η πρώτη θητεία του Ρίτσαρντ Νίξον – τόσο πολύ έχει κρατήσει η αιχμαλωσία της» πρόσθεσε.