Ο μεταβατικός πρωθυπουργός της Λιβύης έθεσε σε διαθεσιμότητα την υπουργό Εξωτερικών της χώρας μετά την άτυπη συνάντησή της με τον ισραηλινό ομόλογό της, την περασμένη εβδομάδα, στη Ρώμη.
Η Λιβύη δεν αναγνωρίζει το Ισραήλ, καθώς η Τρίπολη υποστηρίζει την παλαιστινιακή υπόθεση, και η συνάντηση προκάλεσε διαμαρτυρίες και διαδηλώσεις στη χώρα.
Από την πλευρά του, ο ισραηλινός ΥΠΕΞ Ελι Κοέν χαρακτήρισε τη συνάντηση με τη Νάιλα αλ-Μανγκούς ως ένα «ιστορικό πρώτο βήμα» για την εγκαθίδρυση σχέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες.
Το Ισραήλ προσπαθεί να οικοδομήσει στενότερους δεσμούς με περισσότερες αραβικές και μουσουλμανικές χώρες, και μία από αυτές είναι η πλούσια σε πετρέλαιο Λιβύη.
Ωστόσο, το προεδρικό συμβούλιο της Λιβύης, το οποίο εκπροσωπεί τις τρεις επαρχίες της, δήλωσε ότι είναι παράνομη η εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ.
Το γραφείο του προέδρου του κοινοβουλίου κατηγόρησε την Μανγκούς για εσχάτη προδοσία και ο πρωθυπουργός Αμπντελχαμίντ Ντμπέιμπα είπε ότι θα διενεργηθεί διοικητική έρευνα.
Ο Κοέν είπε ότι συνάντησε τυχαία την λίβυα ομόλογό του την περασμένη εβδομάδα στο περιθώριο μιας συνόδου κορυφής στη Ρώμη και συζήτησαν «τις μεγάλες δυνατότητες για τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών».
Πρόσθεσε ότι συνομίλησαν για την ισραηλινή βοήθεια σε ανθρωπιστικά θέματα, τη γεωργία, τη διαχείριση των υδάτων και τη σημασία της διατήρησης της εβραϊκής κληρονομιάς στη Λιβύη, συμπεριλαμβανομένης της ανακαίνισης συναγωγών και νεκροταφείων.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Λιβύης ανακοίνωσε ότι η είχε απορρίψει μια συνάντηση με εκπροσώπους του Ισραήλ και ότι αυτό που έλαβε χώρα ήταν «μια απροετοίμαστη, τυχαία συνάντηση κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης στο υπουργείο Εξωτερικών της Ιταλίας».
Ομως, ισραηλινός αξιωματούχος δήλωσε στο Reuters πως η συνάντηση διήρκεσε δύο ώρες και πως είχε εγκριθεί «στα υψηλότερα κλιμάκια στη Λιβύη». Ο πρωθυπουργός της Λιβύης «βλέπει το Ισραήλ ως πιθανή γέφυρα με τη Δύση και την κυβέρνηση των ΗΠΑ», πρόσθεσε ο ίδιος.
Η ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών της Λιβύης ανέφερε επίσης ότι η αλληλεπίδραση δεν περιελάμβανε «καμία συζήτηση, συμφωνία ή διαβούλευση» και ότι το υπουργείο «ανανεώνει την πλήρη και απόλυτη απόρριψη της εξομάλυνσης» των σχέσεων με το Ισραήλ.
Αργά το βράδυ της Κυριακής, διαδηλωτές συνέρρευσαν έξω από το υπουργείο Εξωτερικών στην Τρίπολη, με αποτέλεσμα να προκληθούν κάποιες ζημιές στο εξωτερικό του κτιρίου. Ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις παρέμεναν τη Δευτέρα στο σημείο.
Μικρές διαδηλώσεις ξέσπασαν και σε ορισμένες άλλες πόλεις όταν έγινε γνωστή η συνάντηση. Οι διαδηλωτές ανέμιζαν παλαιστινιακές σημαίες, έκλεισαν δρόμους και έκαψαν λάστιχα.
Το βράδυ της Κυριακής, το Προεδρικό Συμβούλιο της Λιβύης ζήτησε «διευκρινίσεις» από την κυβέρνηση σχετικά με το τι είχε συμβεί.
Το Προεδρικό Συμβούλιο ασκεί τα καθήκοντα του αρχηγού του κράτους και είναι υπεύθυνο για τον στρατό της χώρας.
Σε επιστολή του οργάνου, αναφέρεται ότι η συνάντηση μεταξύ των δύο υπουργών Εξωτερικών «δεν αντανακλά την εξωτερική πολιτική του λιβυκού κράτους, δεν αντιπροσωπεύει τις λιβυκές εθνικές σταθερές και θεωρείται παραβίαση των λιβυκών νόμων που ποινικοποιούν την εξομάλυνση με τη “σιωνιστική οντότητα”».
Ζήτησε επίσης από τον πρωθυπουργό «να εφαρμόσει τον νόμο εάν η συνάντηση πραγματοποιήθηκε».
Εφυγε από τη χώρα;
Στο μεταξύ, το κύριο όργανο ασφάλειας του αεροδρομίου της Τρίπολης διέψευσε τη Δευτέρα ότι έδωσε άδεια για αναχώρηση προς την Τουρκία της υπουργού Εξωτερικών, η οποία αποπέμφθηκε χθες.
Σύμφωνα με χρήστες του διαδικτύου, ένα αεροπλάνο τύπου Falcon, το οποίο παρακολουθούσε η εφαρμογή Flightradar, μετέφερε τη νύχτα της Κυριακής προς Δευτέρα τη Νάιλα αλ Μανγκούς προς την Τουρκία, αφού έλαβε άδεια αναχώρησης από την Τρίπολη, την οποία έδωσε το Οργανο Εσωτερικής Ασφαλείας (ΟΕΑ).
Το τουρκικό επίσημο πρακτορείο ειδήσεων Anadolu μετέδωσε, επικαλούμενο ανώνυμες «πηγές ασφαλείας» πως η Μανγκούς εγκατέλειψε τη λιβυκή πρωτεύουσα για την Κωνσταντινούπολη επιβαίνοντας σε κυβερνητικό αεροσκάφος.
Η υπουργός δεν έλαβε άδεια να εγκαταλείψει τη λιβυκή επικράτεια «διά των επισήμων οδών από το αεροδρόμιο Μιτίγκα [το μοναδικό της Τρίπολης] είτε από τον κανονικό τερματικό σταθμό είτε από εκείνον για προσωπικότητες», ανέφερε σε ανακοίνωση το ΟΕΑ.
Η Μανγκούς «περιλαμβάνεται στον κατάλογο των προσώπων που απαγορεύεται να ταξιδεύουν» στο εξωτερικό, ανέφερε το ΟΕΑ, υπογραμμίζοντας πως «οι κάμερες επιτήρησης θα αποδείξουν» ότι δεν έφυγε από το Μιτίγκα.
Η προϊστορία
Η Λιβύη βρίσκεται σε αναταραχή εδώ και χρόνια, με τη χώρα διαιρεμένη μεταξύ της προσωρινής, διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης στην Τρίπολη και μιας αντίπαλης στα ανατολικά.
Εάν μεσολαβήσει οποιαδήποτε συμφωνία μεταξύ του Ισραήλ και της Λιβύης, θα περιπλέκεται από αυτή την πολιτική διαίρεση, η οποία υφίσταται από την ανατροπή του δικτάτορα Μουαμάρ Καντάφι πριν από 12 χρόνια.
Ο στρατηγός Χαλίφα Χαφτάρ του Εθνικού Στρατού της Λιβύης (LNA) διοικεί την αντίπαλη κυβέρνηση στην ανατολική παράκτια πόλη Τομπρούκ.
Η προσπάθεια του Ισραήλ να προσεγγίσει τις αραβικές χώρες ξεκίνησε στο πλαίσιο των Συμφωνιών του Αβραάμ του 2020, οι οποίες επιδιώκουν να πείσουν τις χώρες που είναι εχθρικές προς το Ισραήλ να αναγνωρίσουν την κυριαρχία του και να συνάψουν διπλωματικές σχέσεις.
Μέχρι στιγμής, το Ισραήλ το έχει κάνει αυτό με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν, το Σουδάν και το Μαρόκο.
Ωστόσο, η κυβέρνηση του Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει επικριθεί για την κατασκευή οικισμών στη Δυτική Όχθη και τις στρατιωτικές επιδρομές σε προπύργια μαχητών στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη.
Η πλειονότητα του εβραϊκού πληθυσμού της Λιβύης εγκατέλειψε τη χώρα κατά τη διάρκεια της 20ετίας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κυρίως για να πάει στο Ισραήλ.
Μερικές εκατοντάδες Εβραίοι ζούσαν ακόμα στη χώρα την εποχή του πραξικοπήματος του Καντάφι το 1969, ο οποίος στη συνέχεια τους εκδίωξε, κατέσχεσε τις περιουσίες τους και κατέστρεψε συναγωγές.