Τις προηγούμενες ημέρες ο διεθνής Τύπος αναφέρθηκε εκτενώς στις διαρροές όσον αφορά την απογραφή του πληθυσμού της Κίνας, η οποία ολοκληρώθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο αλλά τα αποτελέσματά της δεν έχουν ακόμα κοινοποιηθεί. Σύμφωνα με τις φήμες που κυκλοφορούν, όπως αποκάλυψαν καταρχάς οι Financial Times, οι Κινέζοι είναι πλέον λιγότεροι από ένα 1,4 δισ. ενώ μόλις το 2019 ήταν περισσότεροι.
Το ότι οι κινεζικές αρχές καθυστερούν την κοινοποίηση των αποτελεσμάτων, είναι απόλυτα κατανοητό. Στην ιστορία η δημογραφία ανέκαθεν αποτελούσε τη βάση πάνω στην οποία πατούσε ένα έθνος ούτως ώστε να καταστεί υπερδύναμη – τον 19ο αιώνα και το πρώτο μισό του 2ου αιώνα αποτέλεσε έναν από τους πιο καθοριστικούς παράγοντες στην αντιπαράθεση /σύγκρουση ανάμεσα στη Γαλλία, τη Βρετανία και τη Γερμανία. Οπότε, δεν πρέπει να προκαλεί εντύπωση η έντονη ανησυχία της κινεζικής ηγεσίας για την πτώση της γεννητικότητας στη χώρα.
Ταυτόχρονα, ακόμη και επισημαίνοντας ότι οι ΗΠΑ έχουν στη διάθεσή τους πολλά ατού που μπορούν να χρησιμοποιήσουν ούτως ώστε να αυξήσουν την επιρροή τους στον κόσμο εις βάρος των Κινέζων, κορυφαίοι αναλυτές επισημαίνουν πως μεγάλο μειονέκτημα για τους Αμερικανούς στη γεωπολιτική σκακιέρα αποτελεί το γεγονός ότι ο πληθυσμός της Κίνας είναι τετραπλάσιος από τον πληθυσμό των Ηνωμένων Πολιτειών.
Θα πρέπει, οπότε, να χαίρεται η Δύση και τα κράτη της για τη δημογραφική κάμψη που παρατηρείται στη χώρα του Δράκου; Ο Γκίντεον Ράχμαν εμφανίζεται επιφυλακτικός. Ο επιφανής αρθρογράφος των Financial Times σημειώνει ότι μία λιγότερο πολυπληθής Κίνα δεν θα είναι απαραίτητα μία λιγότερο ισχυρή Κίνα. Οι εποχές που «οι μεγάλες δυνάμεις χρειάζονταν κορμιά για τα πεδία των μαχών και πολίτες για να τους φορολογούν» έχουν παρέλθει και «εάν είναι η τεχνολογική πρόοδος, και όχι οι ορδές νέων ανδρών το κλειδί για την κυριαρχία στο μέλλον, η Κίνα βρίσκεται σε καλή θέση», εξηγεί ο Ράχμαν. Και ούτως ή άλλως η δημογραφική κάμψη στην Κίνα θα επέλθει σταδιακά, σε ορίζοντα τριακονταετίας, οπότε ούτε οι ορδές νέων ανδρών θα της λείψουν.
Ωστόσο οι Κινέζοι πρέπει να ανησυχούν, και μάλιστα ιδιαίτερα, όχι τόσο για το μέγεθος του πληθυσμού τους όσο για τη σύνθεσή του. Από αυτήν την οπτική γωνία, όπως επισήμανε ο Economist, ένα από τα πιο ανησυχητικά δεδομένα είναι η αυξανόμενη δυσαναλογία αδρών και γυναικών, απότοκο της πολιτικής τους ενός παιδιού (η οποία τερματίστηκε μόλις το 2015) και της προτίμησης των Κινέζων στα αγόρια. Το αποτέλεσμα ήταν να υπάρχουν το 2019 στη χώρα 30 εκατομμύρια περισσότεροι άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες ενώ, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, το χάσμα πρόκειται να διευρυνθεί και η κυβέρνηση της χώρας ανησυχεί ότι οι δεκάδες εκατομμύρια Κινέζοι που θα αδυνατούν να βρουν μία σύντροφο, θα μπορούσαν ακόμα και να εξεγερθούν.
Εξίσου ανησυχητικό για τους Κινέζους είναι το ότι οι πολίτες ηλικίας από 15 έως 59 ετών μειώνονται διαρκώς από το 2011. Το 2000 άνω των 60 ετών ήταν το 10,4% των Κινέζων, το 2018 ήταν το 17,8% ενώ έως το 2040 θα είναι το 30%. Στο νέο πενταετές πρόγραμμα (2021 – 2025) της Κίνας περιλαμβάνονται προτάσεις για αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης. Σήμερα, στα μεγάλα αστικά κέντρα της Κίνας οι άνδρες συνταξιοδοτούνται στην ηλικία των 60 ετών και οι γυναίκες στην ηλικία των 50 (έως 55) ετών. Εάν, όμως, οι παππούδες και οι γιαγιάδες αναγκαστούν να δουλεύουν περισσότερο, δεν θα μπορούν να φροντίζουν τα εγγόνια τους, οπότε τα παιδιά τους, ενδέχεται να το σκεφτούν δύο φορές πριν αποκτήσουν περισσότερα από ένα παιδιά.
Οπότε η Κίνα δεν πρέπει να αγωνιά επειδή κάποια στιγμή θα πάψει να είναι το πολυπληθέστερο κράτος στον κόσμο – έως το τέλος του αιώνα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΟΗΕ, οι Κινέζοι θα είναι ένα δισεκατομμύριο ενώ στην Ινδία θα ζουν 1,5 δισ. άνθρωποι. Αλλωστε δημογραφική κάμψη παρατηρείται σε πολλές χώρες της Ανατολικής Ασίας. Το 2010 ο πληθυσμός της Ιαπωνίας ξεπέρασε τα 128 εκατομμύρια αλλά έως το 2100 θα έχει μειωθεί στα 75 εκατομμύρια ενώ λιγότεροι θα είναι και οι Νοτιοκορεάτες.
Υπερπληθισμός και μετανάστευση
Χώρες των οποίων ο πληθυσμός αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά κατά τις επόμενες δεκαετίες, όπως το Πακιστάν, για παράδειγμα, ή η Νιγηρία, αναμφίβολα θα αυξήσουν την ισχύ και την επιρροή τους. «Αλλά η ιστορική συσχέτιση ανάμεσα σε έναν νεαρό και αυξανόμενο πληθυσμό και την αύξηση της εθνικής ισχύος παραχωρεί τη θέση της σε κάτι πιο πολύπλοκο. Ο πιο σημαντικός διαχωρισμός θα μπορούσε σήμερα να είναι μεταξύ χωρών πλούσιων και μεσαίων εισοδημάτων – όπου οι πληθυσμοί είναι στάσιμοι ή μειώνονται – και φτωχότερων χωρών, όπου οι πληθυσμοί αυξάνονται με ταχείς ρυθμούς».
Για αυτό ο πιο καθοριστικός παράγοντας όσον αφορά την ισχύ των κρατών στο μέλλον είναι στην προκειμένη περίπτωση η μετανάστευση, με τον Ράχμαν να υποστηρίζει πως η λύση στο δημογραφικό πρόβλημα και όλα όσα επιφέρει θα μπορούσε να είναι «μία μαζική μετανάστευση από τη νότια υφήλιο προς την Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και την Ανατολική Ασία».
Αλλά η Ανατολική Ασία είναι ακόμη λιγότερο διατεθειμένη, σε σχέση με τη Δύση, να ανοιχτεί στους μετανάστες. Η Ιαπωνία, για παράδειγμα, προτιμά να γερνάει ενώ στην Κίνα ο εθνοκεντρισμός αποτελεί κυρίαρχη ιδεολογία. Αντιθέτως η Δύση είναι και θα παραμείνει πιο ανοιχτή και αυτό εκτιμάται πως θα ενισχύσει τον οικονομικό δυναμισμό. Ενδέχεται, ωστόσο, να επιφέρει και πολιτική αστάθεια, δεδομένου ότι η εναντίωση των κοινωνιών στη μετανάστευση συνέβαλε στην ανάδειξη πολιτικών όπως ο Ντόναλντ Τραμπ.
Συμπερασματικά, αντί να την απασχολεί πόσοι θα είναι οι Κινέζοι κατά τις επόμενες δεκαετίες, η Δύση θα πρέπει να διευρύνει την οπτική της γωνία. «Το μεγάλο ερώτημα όσον αφορά τη γεωπολιτική δεν θα είναι ποια θα έχει τον μεγαλύτερο πληθυσμό, αλλά εάν η Κίνα ή η Δύση έκανε τη σωστή επιλογή όσον αφορά τη μαζική μετανάστευση».