Σταθεροποίηση με καθοδική τάση δείχνει μέχρι στιγμής ο προγραμματισμός αεροπορικών θέσεων για την καλοκαιρινή σεζόν στην Ελλάδα. Πιο συγκεκριμένα, εφέτος οι αεροπορικές θέσεις είναι μειωμένες κατα 1,3 εκατομμύριο (-7%), μετά από τη μεγάλη αύξηση του 2018 (21% στον προγραμματισμό). Σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΝSETE η μείωση αυτή μπορεί να θεωρηθεί και «διόρθωση», σε συνέχεια των ενισχυμένων κατά 11% αφίξεων που πραγματοποιήθηκαν πέρυσι, περίπου 10% χαμηλότερη από την αύξηση στον προγραμματισμό θέσεων.
Ως γενική εικόνα για τη θερινή σεζόν καταγράφεται επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης των οικονομιών των αγορών προέλευσης τουριστών στην Ελλάδα και μείωση στον προγραμματισμό εισερχόμενων αεροπορικών θέσεων από αυτές.
Η μελέτη βασίζεται στις 18 μεγαλύτερες αγορές του ελληνικού τουρισμού, βάσει εισπράξεων, που αντιπροσωπεύουν το 79% του συνόλου των εισπράξεων του εισερχόμενου τουρισμού στην Ελλάδα για το 2017.
Σε κάθε περίπτωση, η τελική μεταβολή αεροπορικών αφίξεων θα διαφέρει από αυτήν του προγραμματισμού, καθώς ο προγραμματισμός αλλάζει διαρκώς όσο εξελίσσεται η σεζόν και οι αφίξεις υπολείπονται του αριθμού θέσεων, αναάλογα την πληρότητα των αεροπλάνων.
Σημαντικό ρόλο για τη μειωμένη ζήτηση αεροπορικών θέσεων τη θερινή περίοδο του 2019 παίζουν:
– η επιβράδυνση της οικονομίας στην Ευρωζώνη: οι οικονομίες της Ευρωζώνης προβλέπεται το 2019 να αναπτυχθούν με μικρότερους ρυθμούς ανάπτυξης σε σχέση με το 2018 αλλά και σε σύγκριση με προηγούμενες προβλέψεις,
– η μη ολοκλήρωση της συμφωνίας της ΕΕ με το Ηνωμένο Βασίλειο για τους όρους του BREXIT και η ανασφάλεια που δημιουργεί η προοπτική ενός no-deal BREXIT,
– η δυναμική επάνοδος της Τουρκίας ως τουριστικού προορισμού (με πολύ ανταγωνιστικές τιμές),
– η χρεοκοπία της Germania, η οποία είχε προγραμματίσει περίπου 381 χιλ. θέσεις. Είναι πιθανή η απορρόφηση (μέρους) των χαμένων θέσεων από άλλες αεροπορικές εταιρείες που θα αποτυπωθεί στον επόμενο προγραμματισμό,
– το ζεστό περυσινό καλοκαίρι στην Ευρώπη που επηρέασε την ταξιδιωτική συμπεριφορά στις χώρες αυτές είτε οδηγώντας σε ‘staycations’ είτε σε αναβολή της λήψης της απόφασης για διακοπές στο εξωτερικό.
Εξετάζοντας τις επιμέρους αγορές:
- μειώσεις καταγράφονται στον προγραμματισμό θέσεων προς τα Περιφερειακά αεροδρόμια από τις αγορές της Γερμανίας (-16% ή -624 χιλ.), του Ηνωμένου Βασιλείου (-6% ή -259 χιλ.), της Ρωσίας (-14% ή -165 χιλ.), της Σουηδίας (-21% ή -155 χιλ.) και της Ελβετίας (-27% ή -147 χιλ.)
- αυξήσεις καταγράφονται από τις αγορές της Γαλλίας (+15% ή +146 χιλ.), της Πολωνίας (+4% ή +52 χιλ.), της Τουρκίας (+51% ή +48 χιλ.), της Ιταλίας (+3% ή +37 χιλ.) και της Ρουμανίας (+23% ή +32 χιλ.)
- στις αγορές της Γερμανίας και του Ην. Βασιλείου οφείλεται το 68% (-884 χιλ. θέσεις) της απώλειας θέσεων που καταγράφεται για το 2019 σε σύγκριση με το 2018
- η ζήτηση θέσεων από Ρουμανία, Πολωνία και Τουρκία είναι αυξημένη παρά το ότι η συναλλαγματική ισοτιμία των νομισμάτων τους σε σχέση με το ευρώ έχει επιδεινωθεί σε σύγκριση με το καλοκαίρι του 2018. Αναφορικά με τη θέση της Ελλάδας στον εξερχόμενο τουρισμό των εξεταζόμενων αγορών το 2017, παρατηρείται ότι σε όλες βρίσκεται στο top-10 των κυριότερων τουριστικών προορισμών με εξαίρεση τις αγορές της Ρωσίας (11η) και των ΗΠΑ (22η). Ειδικότερα, κατέχει την πρώτη θέση στις γειτονικές αγορές της Βουλγαρίας, της Τουρκίας και της Κύπρου, τη δεύτερη θέση στην αγορά της Ρουμανίας ενώ στην γειτονική Ιταλία κατατάσσεται στην πέμπτη θέση. Αξιοσημείωτη είναι η θέση της Ελλάδας στις αγορές του Ην. Βασιλείου (έκτη), της Γερμανίας (έκτη), της Γαλλίας (όγδοη) και της Ολλανδίας (όγδοη). Η εικόνα διαφοροποιείται σημαντικά σε ό,τι αφορά τους Μεσογειακούς προορισμούς (Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Τουρκία, Κροατία, Αίγυπτος, Τυνησία, Μαρόκο, Μάλτα, Κύπρος), με την Ελλάδα να βρίσκεται σε όλες τις αγορές στο top-5 των κυριότερων προορισμών.
Στη μελέτη επισημαίνεται τέλος, ότι οι ροές εισερχόμενου τουρισμού στη χώρα – ειδικά σε περιόδους απουσίας επενδύσεων, που αλλάζουν ουσιωδώς τη μορφή του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, ώστε να προσελκύει νέες αγορές – εξαρτώνται: α) από γεωπολιτικές εξελίξεις που καθιστούν κάποιον ή κάποιους ανταγωνιστικούς προορισμούς λιγότερο ή περισσότερο ελκυστικούς για λόγους ασφαλείας, β) από τις οικονομικές εξελίξεις στις διεθνείς αγορές στο βαθμό που αυτές επηρεάζουν την πρόθεση και δυνατότητα των κατοίκων τους να ταξιδέψουν στο εξωτερικό, και γ) από τις προσβάσεις που έχουμε στις αγορές αυτές που, για την Ελλάδα, είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό αεροπορικές.