Η τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν μεταξύ τους την Τετάρτη ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν και ο στρατηγός Νικολάι Πατρούσεφ, γραμματέας του Ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας, κρίνεται ως ιδιαίτερα σημαντική. Καταρχάς γιατί ήταν η πρώτη επίσημη υψηλότατου επιπέδου ανταλλαγή απόψεων μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας από την έναρξη, στις 24 Φεβρουαρίου, αυτού που η Μόσχα εξακολουθεί να αποκαλεί «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» στην Ουκρανία.
Επιπρόσθετα στην Ουάσιγκτον γνωρίζουν πως λέγοντας κάτι στον Νικολάι Πατρούσεφ είναι σαν να το λένε απευθείας στον Βλαντίμιρ Πούτιν. Ο ηγέτης του Κρεμλίνου και ο επικεφαλής του Συμβουλίου Ασφαλείας όχι μόνο μιλούν την ίδια γλώσσα, αλλά συνεννοούνται με τα μάτια. Η συνεργασία τους άρχισε πριν από πολύ καιρό ενώ αυτά που τους ενώνουν είναι πολλά. Οι δύο άνδρες γεννήθηκαν στην ίδια πόλη (Αγία Πετρούπολη) και είναι σχεδόν συνομήλικοι, υπηρέτησαν αμφότεροι στην KGB αλλά κυρίως ασπάζονται την ίδια ιδέα ενός «πολυπολικού κόσμου» και έχουν την ίδια άποψη όσον αφορά το ποια πρέπει να είναι η θέση της Ρωσίας στη διεθνή σκηνή.
«Ο Πατρούσεφ είναι ένα γεράκι με επιρροή, τον οποίο εμπιστεύεται ο Πούτιν. Είναι στην πραγματικότητα ένας σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας που μοιράζεται, διαμορφώνει και ερμηνεύει την κοσμοθεωρία του Πούτιν», υποστηρίζει ο βρετανός συγγραφέας και πανεπιστημιακός, κορυφαίος ειδικός σε ζητήματα ασφαλείας της Ρωσίας, Μαρκ Γκαλεότι.
Ο Πατρούσεφ είναι επίσης ένας από τους λίγους, μαζί με τον υπουργό Αμυνας Σεργκέι Σοϊγκού και τον αρχηγό του γενικού επιτελείου των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων Βαλέρι Γκερασίμοφ, που γνώριζαν την πρόθεση του Πούτιν να εξαπολύσει επίθεση στην Ουκρανία. Μάλιστα, σύμφωνα με πηγές των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, είναι επίσης ο άνθρωπος που ψιθυρίζει σήμερα στο αυτί του Πούτιν να συνεχίσει την εισβολή στην Ουκρανία, αναφέρει σε ανταπόκρισή της από τη Μόσχα η Ροζάλμπα Καστελέτι της La Repubblica.
Κατά τη συνομιλία του με τον Πατρούσεφ, ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ εξέφρασε καταρχάς και για πολλοστή φορά την πλήρη αντίθεση των Ηνωμένων Πολιτειών στην απρόκλητη και αδικαιολόγητη εισβολή των ρωσικών δυνάμεων στην Ουκρανία. Ξεκαθάρισε επίσης ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να βάλλουν οικονομικά κατά της Ρωσίας, να στηρίζουν την υπεράσπιση της εθνικής κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας και να ενισχύσουν την ανατολική πλευρά του ΝΑΤΟ, πάντα σε συνεργασία με τους συμμάχους και τους εταίρους τους. Οσον αφορά τη διπλωματία, για να γίνουν τα όποια βήματα, απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί ο τερματισμός των βομβαρδισμών των πόλεων της Ουκρανίας.
Σε άρθρο του στην La Repubblica ο Μάρκο Μινίτι, πρώην υπουργός Εσωτερικών της Ιταλίας, υποστηρίζει πως η συνομιλία μεταξύ των δύο ανδρών θα μπορούσε να αποτελέσει την αρχή μιας νέας και εξαιρετικά κρίσιμης φάσης των διαπραγματεύσεων μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας με στόχο τον τερματισμό του πολέμου. «Δίχως υπερβάλλουσα αισιοδοξία μπορούμε να πούμε πως αποτελεί σημάδι ότι αυτή η φάση (των διαπραγματεύσεων) έχει πραγματικά αρχίσει», γράφει ο ιταλός πολιτικός. Θεωρεί πως δεν είναι τυχαίο ότι η συνομιλία μεταξύ των δύο ανδρών ανακοινώθηκε μετά την ομιλία που εκφώνησε την Τετάρτη ο ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι ενώπιον του αμερικανικού Κογκρέσου. Ουτε πως είναι συμπτωματικό ότι καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας υπογραμμιζόταν – και από την πλευρά της Ρωσίας – η δυνατότητα εξεύρεσης μιας κάποιας διπλωματικής λύσης.
Λαμβάνοντας υπόψη όλα όσα επισήμανε στον Νικολάι Πατρούσεφ ο Τζέικ Σάλιβαν, συμπεραίνεται πως οι ΗΠΑ επιθυμούν να εμπλακούν με όλο τους το βάρος στις διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό της ρωσικής εισβολής, διαπραγματεύσεις οι οποίες κατέστησαν δυνατές χάρη κυρίως στην ηρωική αντίσταση του ουκρανικού λαού.
Το ότι ο ουκρανός πρόεδρος παραδέχτηκε ότι η πατρίδα του δεν θα μπορέσει να προσχωρήσει στο ΝΑΤΟ, αύξησε σημαντικά τις πιθανότητες να τεθεί επί τάπητος το ζήτημα της «ουδετερότητας» της Ουκρανίας. Ο Μινίτι κάνει λόγο για μία λέξη-κλειδί η οποία, ωστόσο, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να ληφθεί υπόψη ανεξάρτητα από άλλες δύο λέξεις όσον αφορά το μέλλον της Ουκρανίας – Ανεξαρτησία, Αυτοπροσδιορισμός, Ασφάλεια – και κατά τη συνομιλία του με τον Νικολάι Πατρούσεφ ο Τζέικ Σάλιβαν το τόνισε με έμφαση αυτό.
Η εξεύρεση λύσεων είναι δυνατή. Αλλά βάση οποιουδήποτε «ουκρανικού μοντέλου» δεν μπορούν να μην είναι οι ιδιαίτερες συνθήκες μιας χώρας που δέχτηκε αναίτια επίθεση και για αυτόν τον λόγο επιβάλλεται (πολιτικά και ηθικά) να εξασφαλιστεί και να διασφαλιστεί η εθνική κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητά της. Φυσικά το πρώτο βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση είναι μια ξεκάθαρη αποκλιμάκωση, μια εκεχειρία.
Η οποία, ωστόσο, παρά τις όποιες διπλωματικές ελπίδες, δυστυχώς δεν διαφαίνεται προς το παρόν και τραγική απόδειξη αποτελεί, μεταξύ πάμπολλων άλλων, ο βομβαρδισμός του θεάτρου της Μαριούπολης που ήταν γεμάτο με αμάχους, κυρίως και γυναίκες και παιδιά. Επίσης την Τετάρτη ο Τζο Μπάιντεν προέβη στην πιο σκληρή του δήλωση κατά του Πούτιν από την έναρξη του πολέμου, χαρακτηρίζοντάς τον «εγκληματία πολέμου», ενώ επιβεβαίωσε και την αποστολή πρόσθετης στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία.
Ολοκληρώνοντας την ανάλυσή του ο ιταλός πρώην υπουργός κάνει λόγο για ένα διπλό μήνυμα των ΗΠΑ, προς τον Ζελένσκι και την Ουκρανία όσον αφορά την πλήρη στήριξη των ΗΠΑ και της Δύσης, και προς τη Μόσχα όσον αφορά το τι μέλλει γενέσθαι. Οι διαπραγματεύσεις είναι και δυνατές και επιβεβλημένες, ωστόσο δεν μπορούν να διεξάγονται με τον θύτη να έχει το πιστόλι στον κρόταφο του θύματος. «Ο νοών νοείτω. Και ο στρατηγός Νικολάι Πατρούσεφ είναι κάποιος που μπορεί να καταλάβει. Ισως περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον είναι σήμερα διαθέσιμος στην Κόκκινη Πλατεία», γράφει Μάρκο Μινίτι.