Η Ουάσιγκτον εξέπεμψε σήμα. Μόνο που δεν ήταν ούτε αμηχανίας, ούτε βέβαια συγγνώμης. Παρά τον σάλο που δημιουργήθηκε από τη διαρροή το Σάββατο της υποκλαπείσας συζήτησης ανάμεσα στον Πολ Τόμσεν και Ντέλια Βελκουλέσκου – στην οποία φέρονται να συζητούσαν ακόμα και την πρόκληση πιστωτικού γεγονότος ως διαπραγματευτικό χαρτί για να πιεστεί η Ελλάδα – η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ εμφανίστηκε ιδιαίτερα αποφασισμένη.
Η επιστολή που απέστειλε στον Αλέξη Τσίπρα τη νύχτα της Κυριακής κατέδειξε πως όχι μόνο δεν θεωρεί ότι βρίσκεται στην άβολη θέση της απολογούμενης, αντιθέτως σημειώνει ότι «οι εικασίες ότι το ΔΝΤ χρησιμοποιεί το πιστωτικό γεγονός ως διαπραγματευτική τακτική, στερούνται λογικής». Οπως σημειώνει «η διαπραγματευτική ομάδα του Ταμείου απαρτίζεται από έμπειρα στελέχη, τα οποία απολαμβάνουν την πλήρη εμπιστοσύνη και στήριξή της».
Επιπλέον θέτει και εκείνη θέμα αξιοπιστίας με τη λογική ότι κάποιος ή κάποιοι προσπαθούν να πιέσουν ή να εκβιάσουν μέσω διαρροών. «Το ΔΝΤ διεξάγει τις διαπραγματεύσεις με καλή πίστη και όχι μέσω απειλών και διαρροών», γράφει χαρακτηριστικά στον Αλέξη Τσίπρα. Τέλος, η «σιδηρά κυρία» του Ταμείου, απευθύνει έκκληση για τη διασφάλιση ενός περιβάλλοντος, το οποίο σέβεται την ιδιωτικότητα των εσωτερικών συζητήσεων και λαμβάνει όλα τα μέτρα για τη διασφάλιση της προσωπικής ασφάλειας – μια έμμεση αλλά εμφανής μομφή προς την ελληνική πλευρά. Για όλους τους παραπάνω λόγους, η κυρία Λαγκάρντ δημοσιοποίησε το κείμενο της απαντητικής επιστολής της προς τον Αλέξη Τσίπρα έτσι ώστε να μην υπάρξει κανένα κενό διαφάνειας.
Ραντεβού στο Βερολίνο
Το σίγουρο είναι οι αποκαλύψεις από τα WikiLeaks κινητοποίησαν όλο το «σύστημα» με αποτέλεσμα μέσα στο Σαββατοκύριακο να υπάρξουν αρκετές επαφές του Αλέξη Τσίπρα με κορυφαίους διεθνείς παράγοντες, ενώ και η τρέχουσα εβδομάδα περιλαμβάνει κύκλο επαφών για να επανατοποθετηθούν οι συντεταγμένες του ελληνικού προγράμματος και να διευκρινιστεί τι θα γίνει με την περιβόητη ολοκλήρωση της αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος. Ο κ. Τσίπρας συνομίλησε τηλεφωνικά την Κυριακή με την Ανγκελα Μέρκελ, τον Μάριο Ντράγκι, τον Μάρτιν Σουλτς, τον πρόεδρο της ευρωομάδας των Σοσιαλιστών Τζιάνι Πιτέλα και τον πρωθυπουργό της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα. Για τη Δευτέρα έχουν προγραμματιστεί τηλεφωνικές επικοινωνίες με τον Φρανσουά Ολάντ και τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν.
Το πιο σημαντικό ραντεβού, όμως, γίνεται στο Βερολίνο, όπου σύμφωνα με πληροφορίες του γερμανικού Τύπου, μεταβαίνουν η Κριστίν Λαγκάρντ και ο Πολ Τόμσεν για να έχουν συνάντηση με την Ανγκελα Μέρκελ. Μια πρώτη ιδέα θα πάρει ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος θα συναντήσει τον Πολ Τόμσεν επί ολλανδικού εδάφους.
Στην Αθήνα πάλι, στον λεγόμενο «πρωινό καφέ» της Δευτέρας στο Μαξίμου άρχισε η επικοινωνιακή διαχείριση της απαντητικής επιστολής της κυρίας Λαγκάρντ προς τον Πρωθυπουργό. Οπως τουλάχιστον είπαν κυβερνητικοί κύκλοι, στη σύσκεψη κυριάρχησε η αντίληψη ότι η απάντηση Λαγκάρντ στην επιστολή του κ. Τσίπρα «δεν διαψεύδει» την αποκαλυπτική συνομιλία Τόμσεν – Βελκουλέσκου και ότι η «η απάντηση της Λαγκάρντ δείχνει ενοχή». Κυβερνητικά στελέχη ανέφεραν επίσης ότι η επικεφαλής του Ταμείου στην επιστολή περισσότερο φαίνεται να «απολογείται». «Οποιαδήποτε θεωρία ότι το προσωπικό του ΔΝΤ θα σκεφτόταν να προκαλέσει πιστωτικό γεγονός ως διαπραγματευτική τακτική είναι απλώς ανόητη», για το Μαξίμου είναι επιβεβαίωση ότι η Λαγκάρντ δεν υιοθετεί την άποψη αυτή κι ότι υπάρχουν σαφείς και σοβαρές διαφορές εντός των δανειστών.
Η απάντηση του Μαξίμου
Ακολούθησε και ανακοίνωση του Μαξίμου για την απάντηση της Λαγκάρντ: «Η στρατηγική κωλυσιεργίας στη διαπραγμάτευση προκειμένου να δημιουργηθούν συνθήκες πιστωτικής ασφυξίας στην Ελλάδα λίγο πριν το βρετανικό δημοψήφισμα είναι πράγματι μια μεγάλη ανοησία. Μία ανοησία που οφείλουμε, όλοι, να αποτρέψουμε. Η διαπραγμάτευση πρέπει να κλείσει άμεσα χωρίς εξωπραγματικές απαιτήσεις για επιπρόσθετα μέτρα, πέρα από όσα ορίζει η συμφωνία του περασμένου Ιουλίου. Σε ό,τι αφορά δε στα ζητήματα ασφάλειας, η ελληνική κυβέρνηση διαβεβαιώνει για άλλη μια φορά ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα απόλυτα ασφαλής, πολύ περισσότερο, μάλιστα, από χώρες στις οποίες έχει πραγματοποιηθεί η συντριπτική πλειοψηφία των διαρροών των WikiLeaks».
Υπό αυτό το πρίσμα ξεχωριστό ενδιαφέρον απέκτησε η ομιλία του Αλέξη Τσίπρα νωρίς το βράδυ της Δευτέρας στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ.
Την ΕΥΠ «βλέπουν» οι Γερμανοί
To ποιος βρίσκεται πίσω από τη διαρροή αποτελεί καθώς φαίνεται ακόμα ένα ακανθώδες ζήτημα – και δεν είναι τυχαία η αναφορά της κυρίας Λαγκάρντ περί διασφάλισης «ενός περιβάλλοντος, το οποίο σέβεται την ιδιωτικότητα των εσωτερικών συζητήσεων και λαμβάνει όλα τα μέτρα για τη διασφάλιση της προσωπικής ασφάλειας». Τη Δευτέρα η γερμανική εφημερίδα Tagesspiegel κατέδειξε ως την πηγή της διαρροής του τηλεφωνήματος Τόμσεν – Βελκουλέσκου, την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ).
Οπως ανέφερε το δημοσίευμα, «ο Γιάννης Ρουμπάτης ανήκει ίσως σε αυτούς που τρίβουν τα χέρια τους.Ο επικεφαλής της ελληνικής υπηρεσίας πληροφοριών ΕΥΠ, ένας άνθρωπος του Τσίπρα, θεωρείται ως η εύλογη πηγή της διαρροής, η οποία κλόνισε την ήδη προβληματική σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ Ελλάδας και των δανειστών της».
Σύμφωνα με την Tagesspiegel, η υποκλοπή έγινε σε ένα τηλεφώνημα από δωμάτιο του Χίλτον στην Αθήνα στην έδρα του ΔΝΤ στην Ουάσινγκτον και ακολούθως δημοσιεύτηκε στην πλατφόρμα Wikileaks.
Ο διευθυντής του ευρωπαϊκού τμήματος του ΔΝΤ Πολ Τόμσεν στη συνομιλία του με την επικεφαλής του κλιμακίου του Ταμείου στην Αθήνα Ντέλια Βελκουλέσκου τάσσεται ανοιχτά υπέρ της καθυστέρησης των διαπραγματεύσεων με την Ελλάδα. Η απόδοση του ονόματος Velculescu ως Velkouleskou, σημειώνει η εφημερίδα, είναι ενδεικτικό ότι «μεσολάβησε ελληνικό χέρι».
Οπως μετέδωσε η Deutsche Welle, Η Ziet στον διαδικτυακό της τόπο αναφέρει πως είναι άγνωστο ποιος συνέταξε το πρωτόκολλο των συνομιλιών και πως αυτό διέρρευσε στην πλατφόρμα WikiLeaks: «Από την δημοσιευμένη συνομιλία προκύπτει μόνο ότι στην αποστολή της εμπλέκονται δύο ισπανικές ηλεκτρονικές διευθύνσεις. Επίσης άγνωστο είναι αν πρόκειται για εσωτερικό έγγραφο του Ταμείου ή αν είναι προϊόν υποκλοπής. Από την πλευρά της πάντως η WikiLeaks διαβεβαιώνει ότι έχει ελεγχθεί η αυθεντικότητα του πρωτοκόλλου. (…) Από την καταγραφή της συνομιλίας γίνεται σαφής: α) η στρατηγική του ΔΝΤ στις διαπραγματεύσεις και β) η δυσπιστία των μελών του έναντι στις δεσμεύσεις της ελληνικής κυβέρνησης και των ευρωπαίων δανειστών».
Από την πλευρά της, η αυστριακή εφημερίδα Die Presse τονίζει: «Στην τηλεφωνική υποκλοπή οι εκπρόσωπο του ΔΝΤ λένε ότι «γνωρίζουμε ότι δεν κάνουν ότι τους πούμε» και «συμφωνούν σε κάτι και την επομένη αλλάζουν γνώμη». Ε, βέβαια, σκέπτεται ο προκατειλημμένος αναγνώστης, έτσι είναι οι Έλληνες. Όμως προσοχή! Οι εκπρόσωποι του Ταμείου εννοούν τους ευρωπαίους εταίρους. Θα μπορούσαμε από την πλευρά μας να συμπληρώσουμε ότι στις ευρωπαϊκές χώρες, όλα μπορούν να αλλάξουν από τη στιγμή που οι πολιτικοί άγονται και φέρονται από δημοσκοπήσεις. Η κριτική από έξω ανοίγει συνήθως τα μάτια. Πώς βιώνουμε σήμερα την αλλαγή στάσης μας στην προσφυγική κρίση; Οι φράχτες στα σύνορα γίνονται ολοένα και ψηλότεροι. Όμως η εμπιστοσύνη ότι η Ευρώπη θα βρει από κοινού λύσεις για τα προβλήματά της φθίνει μέρα με τη μέρα. Το μόνο θετικό είναι πάντως ότι η επόμενη πράξη του ελληνικού δράματος αναβάλλεται για μερικούς μήνες. Διότι αυτό το μάθημα το έχει μάθει το ΔΝΤ. Οι αποφάσεις στην ΕΕ λαμβάνονται όταν τα ελληνικά ταμεία αδειάσουν. Πάντως προς το παρόν πρέπει να βάλλουμε τα δυνατά μας έτσι ώστε οι Βρετανοί να μην εγκαταλείψουν το ευρωπαϊκό καράβι».
Αντιδράσεις στο εσωτερικό
Η αποκάλυψη των υποτιθέμενων προθέσεων του ΔΝΤ για την Ελλάδα προκάλεσε και ένα νέο κύκλο αντιπαράθεσης μεταξύ της κυβέρνησης και των κομμάτων της αντιπολίτευσης με τη ΝΔ να πρωτοστατεί στη μάχη. Ο πρόεδρος του κόμματος, Κυριάκος Μητσοτάκης προειδοποίησε την κυβέρνηση να μην διαχειριστεί το ζήτημα με όρους επικοινωνίας, προσθέτοντας αιχμηρά ότι η Ελλάδα δεν αντέχει να ξαναζήσει το «περσινό φιάσκο» της διαπραγμάτευσης με τους δανειστές. Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης σημείωσε με νόημα ότι φοβάται πως ξαναζούμε την εμπειρία της «δήθεν διαπραγμάτευσης Τσίπρα – Βαρουφάκη», που οδήγησε τη χώρα «ένα βήμα πριν την έξοδό της από το ευρώ».
Η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Φώφη Γεννηματά επισήμανε πως: «Εχουμε επισημάνει όμως πολλές φορές ότι οι ακραίες απόψεις του ΔΝΤ δημιούργησαν μεγάλα προβλήματα στη χώρα και την ελληνική κοινωνία. Το δυστύχημα είναι ότι αυτή η Κυβέρνηση δεν μπορεί να διαπραγματευτεί με σχέδιο και αποτελεσματικότητα».
Από τη μεριά του, το Ποτάμι σημείωσε: «Η κυβέρνηση πρέπει να προσέξει να μην καταλήξει σε μία κατάσταση «χάνω-χάνω» (lose-lose) αλλά να εκμεταλλευθεί τις έντονες αντιθέσεις που εμφανίζονται προς όφελος της χώρας. Να επιμείνει στην εφαρμογή των συμφωνηθέντων χωρίς πρόσθετα νέα σκληρά μέτρα που δεν τα αντέχουν η κοινωνία και η οικονομία».
«Πιάστηκαν με τη γίδα στην πλάτη »
Η απάντηση του Μαξίμου ήταν μια ευθεία επίθεση στον Κυριάκο Μητσοτάκη, σημειώνοντας: «Ο κ. Μητσοτάκης άργησε μερικές ώρες να αντιδράσει αλλά τελικά κατέληξε να πάρει τη γνωστή και αναμενόμενη θέση: την σθεναρή υποστήριξη του ΔΝΤ ενάντια στη χώρα του. Επί της ουσίας των σημερινών αποκαλύψεων φυσικά, απόλυτη σιωπή».
Ενδεικτική είναι και η ανάρτηση που έκανε ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Δημήτρης Παπαδημούλης στον προσωπικό του λογαριασμό. Εγραψε συγκεκριμένα: «Οταν η Λαγκάρντ λέει ότι το ΔΝΤ θέλει γρήγορη ολοκλήρωση της αξιολόγησης, δεν πείθει. Ο Πωλ κ η Ντέλια, πιάστηκαν “με την γίδα στην πλάτη».
Σε μια ψύχραιμη ανάλυση των εξελίξεων ο Βαγγέλης Βενιζέλος, πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, σχολίασε σε συνέντευξή του το πρωί της Δευτέρας τον BHMA FM ότι «η διάσταση που πήρε το θέμα σίγουρα δεν ωφελεί τη χώρα μας, σίγουρα δεν ωφελεί τους πολίτες και την οικονομία, το κλίμα που υπάρχει και είναι κλίμα απαισιοδοξίας και μιζέριας».
Ο ίδιος υποστήριξε ότι «δεν υπάρχει κάτι σε αυτή τη συνομιλία που δεν το ξέρουμε και δεν το ξέρει η κυβέρνηση, τίποτε που δεν θα έπρεπε να το έχει καταλάβει προ πολλού η κυβέρνηση».
Ο κ. Βενιζέλος σημείωσε πως στο ΔΝΤ «δεν έχουν κρύψει ποτέ τις απόψεις τους. Μου λένε», συνέχισε σε πιο προσωπικό τόνο, «ότι κακώς συγκρούστηκα με την τρόικα στα τέλη Αυγούστου του 2011, γιατί δεν είχαμε ολοκληρωμένο πρόγραμμα και έπρεπε να πάμε σε ολοκληρωμένο πρόγραμμα και η βάση της σύγκρουσης αυτής ήταν πάντα να μην παίρνουμε δημοσιονομικά μέτρα, μέτρα λιτότητας, χωρίς να έχουμε στόχο εξόδου από το Μνημόνιο. Κάναμε μια προσπάθεια τεράστια να το πετύχουμε αυτό και το είχαμε πετύχει το Δεκέμβριο του 2014 και τώρα, ενάμιση χρόνο μετά, έχουμε πάει σε μια τρισχειρότερη θέση και εκθέτουμε τη χώρα διεθνώς σε μια συζήτηση περί του αν είμαστε μια ασφαλής χώρα, με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, ή είμαστε μια χώρα όπου ο καθένας μπορεί να κάνει υποκλοπές τηλεφωνικές και να τα δημοσιεύουν αυτά μετά τα Wikileaks. Εδώ υπάρχει πράγματι ένας υπαινιγμός ότι οι Έλληνες θέλουν μια μεγάλη πίεση, να πάνε στα πρόθυρα του να συμβεί ένα πιστωτικό γεγονός, όμως ποιος μας πήγε στα πρόθυρα του πιστωτικού γεγονότος; Ο κ. Τσίπρας μάς πήγε, διότι η μέθοδος είναι να τρώμε το χρόνο και να κολλάμε τη χώρα με την πλάτη στον τοίχο και μετά να υποχωρούμε κατά κράτος, λέγοντας στους πολίτες ότι αγωνιστήκαμε, αλλά τι να κάνουμε, είναι αρνητικοί οι διεθνείς συσχετισμοί. Τι να κάνουμε, το παλέψαμε… Το πάλεψε το παλικάρι, αλλά έχασε, βλάπτοντας βαθιά τη χώρα» σχολίασε.
Ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ προειδοποίησε τους κινδύνους για την Ελλάδα: «Κατηγορείται ευθέως η ελληνική κυβέρνηση ότι παραβιάζει την ιδιωτικότητα και υποκλέπτει συνομιλίες και ότι υπάρχει ζήτημα ασφάλειας των στελεχών (του ΔΝΤ), τα οποία στηρίζει η κυρία Λαγκάρντ. Αν αύριο η κυρία Λαγκάρντ δώσει εντολή προσφυγής στην ελληνική Δικαιοσύνη, τι θα γίνει; Δεν πρέπει να εξεταστεί η υπόθεση αυτή; Είπα ότι όταν βρίσκεσαι υπό ελληνικού εδάφους, πρέπει να βρίσκεται υπό την προστασία του ελληνικού κράτους Δικαίου».
Και τώρα… διαπραγματεύσεις
Μέσα σε αυτό το έντονα φορτισμένο κλίμα και με τις διαρροές να έχουν μεταφέρει μαύρα σύννεφα πάνω από τα κεφάλια των εμπλεκόμενων, ξεκινάει τη Δευτέρα ο νέος κύκλος διαπραγματεύσεων εν Αθήναις. Οι εκπρόσωποι των Θεσμών βρίσκονται στην Αθήνα (μεταξύ αυτών και η Ντέλια Βελκουλέσκου), με την ελληνική κυβέρνηση θα διαρρέει πως θα της ζητήσει εξηγήσεις για όσα φέρεται να έχει πει με τον Πολ Τόμσεν. Κυβερνητικές πηγές λένε ότι η ελληνική θέση είναι σαφής δηλαδή «η τήρηση των συμφωνηθέντων του περασμένου Ιουλίου» και τα δημοσιονομικά μέτρα θα οδηγήσουν:
-σε αύξηση των άμεσων φόρων κατά 1% του ΑΕΠ ως το 2018
-σε αύξηση της έμμεσης φορολογίας κατά 1% του ΑΕΠ ως το 2018
-σε περικοπές συνταξιοδοτικών δαπανών κατά 1% του ΑΕΠ ως το 2018
Η ελληνική πλευρά επιδιώκει από τις τελικές αποφάσεις για τη ρύθμιση του χρέους να προέλθει επίσης εξοικονόμηση της τάξης του 1% του ΑΕΠ σε όλη τη διάρκεια του προγράμματος.
Οι ίδιες πηγές υποστηρίζουν ότι πέραν της επιμήκυνσης του χρόνου αποπληρωμής του χρέους η μεγαλύτερη εξοικονόμηση και ελάφρυνση μπορεί να προέλθει από την εξόφληση των δανείων του ΔΝΤ από τον ESM.