«Πιστεύω ότι θα πρέπει να γιορτάσουμε την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των αγορών, των οίκων αξιολόγησης και των επενδυτών, στην ελληνική οικονομία»: αυτό τόνισε η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, την Τετάρτη, σε συνέντευξη που παραχώρησε στην ΕΡΤ, στον απόηχο της θετικής αξιολόγησης και αναβάθμισης του αξιόχρεου της Ελλάδας από τον οίκο Standard & Poor’s την περασμένη Παρασκευή.
Η Κριστίν Λαγκάρντ βρίσκεται στην Αθήνα για τη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στην έδρα της Τραπέζης της Ελλάδος —η πρώτη τέτοια μάζωξη από την εποχή του Ζαν Κλοντ Τρισέ και πριν τη μνημονιακή περιπέτεια— και έδωσε συνέντευξη στη δημοσιογράφο της ελληνικής δημόσιας τηλεόρασης Ραλλού Αλεξοπούλου.
Αναφερόμενη στην απόκτηση της επενδυτικής βαθμίδας σημείωσε ότι «αυτό είναι προφανώς αποτέλεσμα πολύ σκληρής δουλειάς, προσπαθειών, μεταρρυθμίσεων, προσήλωσης, ανθεκτικότητας».
Υπογράμμισε ακόμα ότι απαιτείται συνεχής πειθαρχία και πρόσθεσε μεταξύ άλλων ότι «είμαι σίγουρη ότι σε όρους δημοσιονομικής πολιτικής και συνέχισης των μεταρρυθμίσεων, οι έλληνες πολίτες και οι ελληνικές αρχές θα συνεχίσουν».
Η Κριστίν Λαγκάρντ θα πρέπει να αποφασίσει αν η ΕΚΤ θα παίρνει πια τα ελληνικά ομόλογα, ανάλογα και με την κρίση του οίκου Moody’s τον προσεχή Δεκέμβριο.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη της Κριστίν Λαγκάρντ:
Κυρία Λαγκάρντ, Ευχαριστώ που μιλάτε στην ΕΡΤ. Καλώς ήρθατε στην Ελλάδα. Η Ελλάδα ανέκτησε την επενδυτική βαθμίδα μετά από 13 χρόνια χωρίς αυτήν. Θα λέγατε ότι από εδώ και πέρα θα υπάρχει μία ομαλή πορεία; Βλέπετε κάποιους κινδύνους;
Πρώτα απ΄ όλα πιστεύω ότι θα πρέπει να γιορτάσουμε τη στιγμή και την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των αγορών, των οίκων αξιολόγησης, των επενδυτών, στην ελληνική οικονομία. Κι΄ αυτό είναι προφανώς αποτέλεσμα πολύ σκληρής δουλειάς, προσπαθειών, μεταρρυθμίσεων, προσήλωσης, ανθεκτικότητας. Τεράστιας ανθεκτικότητας από την πλευρά της χώρας και των πολιτών. Αυτά θα πρέπει να συντηρηθούν, να διατηρηθούν και βέβαια απαιτείται συνεχής πειθαρχία. Την έκφραση εμπιστοσύνης πρέπει να την αξίζεις. Επομένως είμαι σίγουρη ότι σε όρους δημοσιονομικής πολιτικής και συνέχισης των μεταρρυθμίσεων, οι Έλληνες πολίτες και οι ελληνικές αρχές θα συνεχίσουν.
Δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος;
Πάντα υπάρχουν κίνδυνοι. Έτσι είναι η ζωή. Θεωρώ ότι η προσέγγιση στον κίνδυνο είναι να προσπαθούμε να προβλέψουμε, να βρούμε τις σωστές μεταρρυθμίσεις, τα μέτρα εκείνα που θα υποστηρίξουν τη δυναμική της οικονομίας και θα αναπτύξουν τις δυνατότητες της.
Τη Δευτέρα η UniCredit κατέθεσε προσφορά για αγορά του ποσοστού που κατέχει το Δημόσιο στην Alpha Bank. Πιστεύετε ότι αυτή η κίνηση αποτελεί ένα πρώτο βήμα για επιπλέον σημαντικές επενδύσεις στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα;
Είναι ένα ξεκάθαρο δείγμα εμπιστοσύνης και είναι μία δήλωση από ένα μεγάλο διεθνές τραπεζικό ίδρυμα που ενδιαφέρεται για την ελληνική αγορά, σε μία ελληνική τράπεζα και επίσης επιδιώκει συνεργασία μαζί της. Μπορεί να υπάρξουν κι άλλοι; Πιθανόν. Γνωρίζετε ότι ο ελληνικός τραπεζικός τομέας έχει μεταμορφωθεί με την πάροδο του χρόνου. Το επίπεδο των επισφαλών δανείων έχει μειωθεί εντυπωσιακά, τα αποκαλούμενα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Πιστεύω ότι σίγουρα μπορεί να είναι προς όφελος των επενδυτών να επιστρέψουν στην Ελλάδα
Η αβεβαιότητα είναι πολύ υψηλή λόγω της κρίσης στη Μέση Ανατολή. Ποιες μπορεί να είναι οι επιπτώσεις στην οικονομία της ευρωζώνης;
Το πρώτο πράγμα που έρχεται στο μυαλό είναι το σοκ, είναι η θλίψη με όσα χάνονται, τις απώλειες ζωής, τη βία που αναπτύσσεται στη Μέση Ανατολή. Φυσικά ως τραπεζίτες, ως κεντρικοί τραπεζίτες για την ακρίβεια, πρέπει να κοιτάξουμε την αποστολή μας. Τι επίπτωση θα έχει και παρακολουθούμε προσεκτικά κάθε μορφής σύγκρουση. Τι επίπτωση μπορεί να έχει στην οικονομία μας. Η ενέργεια το 2022 ήταν ο κύριος μοχλός για τον πληθωρισμό και γνωρίζουμε πόσο πολύ μας κόστισε αυτό και πόσο υπέφεραν οι πολίτες λόγω των υψηλών τιμών στην ενέργεια.
Είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί καθώς είναι μια περιοχή στον κόσμο όπου υπάρχει αυξημένη διέλευση δεξαμενοπλοίων, υπάρχουν πετρελαιοπαραγωγές χώρες κι αν υπάρχει αντίκτυπο, είτε άμεσα είτε έμμεσα, στον δείκτη εμπιστοσύνης, ο οποίος έχει επίσης σημασία.
Είναι ανθεκτικές οι ευρωπαϊκές τράπεζες;
Ο ευρωπαϊκός τραπεζικός τομέας έχει αλλάξει πλήρως από την κρίση 2008-2009. Το ύψος των κεφαλαίων, της ρευστότητας, της μόχλευσης, όλα αυτά έχουν αλλάξει σημαντικά. Αλλά και το ρυθμιστικό πλαίσιο μέσα από το οποίο λειτουργούν οι τράπεζες έχει γίνει πιο στέρεο. Η εποπτεία είναι πιο αυστηρή, τα τεστ αντοχής είναι πιο τακτικά και θέτουν το σύστημα σε δοκιμασίες. Επομένως, πιστεύω ότι είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τους κραδασμούς. Τα τελευταία τετ αντοχής του 2023 το έδειξαν, και ελπίζω ότι θα αποδειχθεί ότι έτσι είναι. Αν υπάρξει κάποιο σοκ, το καλύτερο που μπορεί να συμβεί είναι «όχι άλλο παρακαλώ».
Σας ευχαριστώ πολύ.
Η επικεφαλής της ΕΚΤ έδωσε και δεύτερη συνέντευξη, στον ΣΚΑΪ και στη Σία Κοσιώνη —μια συζήτηση που εστίασε και στον εφιάλτη της ακρίβειας που βιώνουν οι Ευρωπαίοι.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας μίλησε για τον κίνδυνο νέων πληθωριστικών πιέσεων λόγω της ανάφλεξης στη μέση Ανατολή αλλά και τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας.
Αναλυτικά η συνέντευξη:
Σία Κοσιώνη: Tο διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ θα συνεδριάσει αύριο στην Αθήνα για να αποφασίσει τα επόμενα βήματα της ευρωπαϊκής νομισματικής πολιτικής. Αλλά αυτό συμβαίνει σε ένα πολύ βαρύ, ασταθές διεθνές περιβάλλον λόγω της κρίσης στη Μέση Ανατολή. Θα ήθελα λοιπόν να σας ρωτήσω πρώτα, αν ανησυχείτε για την πιθανή νέα ενεργειακή κρίση και για έναν πιθανό νέο γύρο πληθωριστικών πιέσεων. Έχετε εξετάσει ένα τέτοιο σενάριο στην ΕΚΤ;
Κριστίν Λαγκάρντ: Λοιπόν, επιτρέψτε μου πρώτα να εκφράσω τις σκέψεις και τη θλίψη μου για τους ανθρώπους που χάνουν τη ζωή τους και τραυματίζονται σε αυτές τις φρικτές εξελίξεις που βλέπουμε στη Μέση Ανατολή. Αυτό είναι το πρώτο και το κυριότερο. Και στη συνέχεια, φυσικά, ως κεντρικοί τραπεζίτες, πρέπει να εξετάζουμε τις πιθανές συνέπειες κάθε σύγκρουσης και αναταραχής σε όλο τον κόσμο. Εξετάζουμε προσεκτικά την κατάσταση, παρακολουθούμε τις τιμές και τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης. Εξετάζουμε τον αντίκτυπο που θα μπορούσε να έχει στις τιμές της ενέργειας, οι οποίες φυσικά αποτελούν σημαντικό συστατικό της ζωής μας και οι οποίες αποτέλεσαν βασικό παράγοντα του πληθωρισμού που είχαμε, τα τελευταία τρία χρόνια. Λοιπόν. Συνεπώς το παρακολουθούμε.
Σία Κοσιώνη: Οι Ευρωπαίοι και οι Έλληνες επίσης παλεύουν με τον συνδυασμο των υψηλών επιτοκίων και των υψηλών τιμών. Πιστεύετε πως ήρθε η ώρα οι ευρωπαϊκές κυβέρνησεις να κάνουν περισσότερα για την καταπολέμηση του πληθωρισμού; Πιστεύετε ότι έχουν κάνει αρκετά; Θέλω να πω, εσείς έχετε το δικό σας ρόλο, «τρέχετε» τη νομισματική πολιτική. Τι πρέπει να κάνουν οι κυβέρνησεις;
Κριστίν Λαγκάρντ: Είναι ένα ενδιαφέρον ερώτημα, διότι για τις κυβερνήσεις το να κάνουν περισσότερα, πιθανώς σημαίνει να κάνουν λιγότερα. Και αυτό είναι που εμείς οι κεντρικοί τραπεζίτες υποστηρίξαμε πρόσφατα, ότι τα δημοσιονομικά κίνητρα και οι δημοσιονομικές ενισχύσεις που δόθηκαν στους πολίτες, στις μικρές και στις μεγάλες επιχειρήσεις κατά την κορύφωση της κρίσης. Τώρα οι τιμές της ενέργειας έχουν μειωθεί. Δεν υπονοώ ότι έχουν μειωθεί τελείως, αλλά τώρα που η κρίση έχει καταλαγιάσει, είναι καιρός να ανακληθούν αυτά τα μέτρα. Κι αυτός θα είναι ο καλύτερος τρόπος να μας βοηθήσει να τιθασεύσουμε τον πληθωρισμό και να τον επαναφέρουμε στο 2% μεσοπρόθεσμα.
Σία Κοσιώνη: Ο κόσμος αναρωτιέται αν οι τιμές θα επανέλθουν ποτέ στα φυσιολογικά, ας πούμε, επίπεδα. Ο πληθωρισμός θα μειωθεί κάποια στιγμή. Αλλά τι γίνεται με τις τιμές; Θα επιστρέψουν ποτέ πίσω στα κανονικά επίπεδα;
Κριστίν Λαγκάρντ: Είναι επίσης μια πολύ καλή ερώτηση. Τα επίπεδα των τιμών έχουν ανέβει και μάλλον θα παραμείνουν υψηλά. Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να μειώσουμε τον πληθωρισμό στο 2%, πράγμα που σημαίνει ότι οι αυξήσεις στις τιμές θα περιοριστούν και θα σταθεροποιηθούν. Αυτή είναι η αποστολή της ΕΚΤ. Σταθερότητα τιμών. Αλλά ξέρετε ότι τα επίπεδα των τιμών έχουν αυξηθεί και δεν θα επιστρέψουν στα προ κορονοϊού επίπεδα, ούτε όμως οι μισθοί θα επιστρέψουν σε αυτή την εποχή. Συνεπώς, περνάμε σε μια διαφορετική περίοδο.
Σία Κοσιώνη: Τι γίνεται με τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας; Κυρία πρόεδρε, πήραμε ξανά την επενδυτική βαθμίδα μετά από τόσα χρόνια, η πρώτη μεγάλη συμφωνία μετά από 17 χρόνια στον τραπεζικό τομέα βρίσκεται προ των πυλών και θέλω να σας ρωτήσω αν βλέπετε κινδύνους από εδώ και πέρα.
Κριστίν Λαγκάρντ: Το πρώτο πράγμα που βλέπω για την ελληνική οικονομία είναι κάποια πολύ, πολύ θετικά σήματα και καλά νούμερα. Όταν κοιτάζω τα οικονομικά στοιχεία της ευρωζώνης και τα αντίστοιχα ελληνικά είναι πάνω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης, εκτός από την ανεργία, που είναι ακόμη λίγο υψηλότερη, αν και στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2009. Λοιπόν, αναφορικά με την επενδυτική βαθμίδα, την πρόταση για την απόκτηση μεριδίου σε μία από τις μεγάλες ελληνικές τράπεζες, αυτά είναι πραγματικά θετικά μηνύματα για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία. Τώρα, έχει ολοκληρώσει η ελληνική οικονομία όλες τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση της παραγωγικότητας, ώστε, να απελευθερωθεί η αναπτυξιακή της δυναμική; Μάλλον όχι. Υπάρχει ακόμη δουλειά να γίνει και πάντα υπάρχει δουλειά να γίνει.
Σία Κοσιώνη: Κοιτάζοντας πίσω, πώς νιώθετε για την ελληνική κρίση και αν μπορούσατε να αλλάξετε κάτι στη «συνταγή» του ΔΝΤ και της Ε.Ε. για την Ελλάδα, τι θα ήταν αυτό;
Κριστίν Λαγκάρντ: Η καλύτερη «συνταγή» μου θα ήταν η ζώνη του ευρώ, εκτός από νομισματική ένωση, να ήταν και δημοσιονομική ένωση, τραπεζική ένωση και ένωση κεφαλαιαγορών. Νομίζω ότι αυτό θα άλλαζε ουσιαστικά με δραστικό τρόπο, τον τρόπο με τον οποίο εξελίχθηκε και αντιμετωπίστηκε η κρίση. Αλλά δεν μπορούμε να ξαναγράψουμε την ιστορία.
Σία Κοσιώνη: Η τελευταία μου ερώτηση είναι λίγο προσωπική. Υπάρχει κάποια ιδιαίτερη στιγμή που θυμάστε από εκείνη την περίοδο;
Κριστίν Λαγκάρντ: Δύο στιγμές δεν θα ξεχάσω ποτέ. Η μία είναι μια Κυριακή του Πάσχα που πέρασα στην Ουάσιγκτον, στο γραφείο μου στο ΔΝΤ, μαζί με τον τότε υπουργό Οικονομικών της Ελλάδας. Και για μένα, το Πάσχα είναι σημαντικό. Είναι μια γιορτή. Και να είμαι κολλημένη 11 ώρες στο γραφείο μου συζητώντας ήταν σοβαρό. Δεν ήταν ο ιδανικός τρόπος για να περάσω την Κυριακή του Πάσχα, αλλά έπρεπε να γίνει. Η δεύτερη είναι μάλλον η 13η Ιουλίου 2015, η ημέρα πριν από την Επετέιο της Βαστίλης στη Γαλλία, όπου περάσαμε όλη τη μέρα και το μεγαλύτερο μέρος της νύχτας μαζί με τους ηγέτες της ευρωζώνης και τον πρωθυπουργό της Ελλάδας αναζητώντας μια διέξοδο, η οποία έπρεπε να είναι έξοδος της Ελλάδας από την κρίση, αλλά με παραμονή της στη ζώνη του ευρώ.