Ο Χρήστος Σταϊκούρας θέλει να σπάσει το ρεκόρ του μακροβιότερου υπουργού Οικονομικών, που μέχρι σήμερα κατέχει ο Γιώργος Αλογοσκούφης. ο οποίος είχε την ευθύνη της οικονομικής πολιτικής της χώρας από τον Μάρτιο του 2004 έως τον Ιανουάριο του 2009, επί κυβέρνησης Καραμανλή.
Ο ρουμελιώτης πολιτικός έχει ήδη συμπληρώσει τρία χρόνια και έξι μήνες στην «ηλεκτρική» καρέκλα του υπουργείου της πλατείας Συντάγματος, και όπως όλα δείχνουν θα παραμείνει στη θέση μέχρι τις κάλπες. Αλλά για να σπάσει το ρεκόρ, θα πρέπει η κυβέρνηση Μητσοτάκη να ανανεώσει τη θητεία της στις επερχόμενες εκλογές.
Αυτόν τον στόχο υπηρετεί με όλα τα μέσα… Και δεν διστάζει να τα βάλει με τους τραπεζίτες, από τους οποίους απαιτεί να παγώσουν κάθε πλειστηριασμό πρώτης κατοικίας μέχρι και τον Ιούνιο του 2023, να αυξήσουν τα επιτόκια των καταθέσεων από τον Ιανουάριο, να συγκρατήσουν τις αυξήσεις των επιτοκίων στα επαγγελματικά και επιχειρηματικά δάνεια και να συμφωνήσουν σε ένα άτυπο μορατόριουμ, που θα σταθεροποιήσει τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων.
Ολοι όσοι παρακολουθούν τις εξελίξεις στην οικονομική πολιτική και τον τραπεζικό χώρο γνωρίζουν ότι αυτή είναι η τρίτη ουσιαστική (και πιο δυναμική) κυβερνητική παρέμβαση. η οποία επικεντρώνεται στα θέματα της στεγαστικής πολιτικής (απαγόρευση πλειστηριασμών και ελάφρυνση των δανειοληπτών).
Είχε προηγηθεί. το 2020. το πρόγραμμα ΓΕΦΥΡΑ 1, που προέβλεπε την επιδότηση των δόσεων των στεγαστικών δανείων για τους συνεπείς δανειολήπτες. Με βάση ορισμένες προϋποθέσεις (ετήσιο εισόδημα μέχρι 28.000, ύψος ακίνητης περιουσίας κάτω από 200.000 ευρώ), το Δημόσιο επιδοτούσε για εννέα μήνες μέχρι και το 90% της μηνιαίας δόσης, έτσι ώστε να αποτρέψει ένα νέο κύμα κόκκινων δανείων, καθώς η οικονομία βρισκόταν σε ύφεση και καραντίνα.
Το 2021 ακολούθησε το πρόγραμμα ΓΕΦΥΡΑ 2 προκειμένου να στηριχθούν επαγγελματίες και επιχειρήσεις που χρωστούσαν στις τράπεζες και βρίσκονται ακόμη σε καθεστώς προστασίας από τις συνέπειες της πανδημίας.
Μέσω αυτών των δύο παρεμβάσεων, το Δημόσιο πριμοδότησε με περισσότερα από 550 εκατ. ευρώ τους δανειολήπτες και μέσω αυτών τις τράπεζες.
Η μεγάλη διαφορά από την επικείμενη τρίτη παρέμβαση στο κόστος του τραπεζικού δανεισμού είναι ότι στις δύο προηγούμενες οι τραπεζίτες συμφώνησαν με την αναγκαιότητα των μέτρων, τα οποία μάλιστα προετοίμασαν τεχνικά, ώστε να μπορούν να είναι απλά και να έχουν άμεση εφαρμογή.
Το μοναδικό σημείο τριβής ήταν οι πληροφορίες που έβλεπαν το φως της δημοσιότητας (οι διαρροές, όπως συνηθίζεται να λέγονται), γεγονός που εξόργιζε τον Χρήστο Σταϊκούρα σε τέτοιο σημείο που –όπως λένε οι πληροφορίες– είχε απαιτήσει να γίνουν απολύσεις στελεχών από τις τράπεζες και αλλαγές στην Ενωση Ελληνικών Τραπεζών.
Οι δύσκολες στιγμές
Στις δύσκολες αυτές στιγμές όσον αφορά τις σχέσεις του με τους τραπεζίτες προστέθηκε, ενόψει των νέων φιλολαϊκών μέτρων, το επιχείρημα που έβαλε στο τραπέζι ο υπουργός στην τελευταία τους συνάντηση. Τους είπε ότι, αν δεν υπάρξει συμφωνία που θα οδηγήσει στη συγκράτηση των δόσεων των στεγαστικών δανείων και αν δεν αυξηθούν τα μηδενικά, σήμερα, επιτόκια των καταθετικών προϊόντων, τότε η κυβέρνηση δεν θα διστάσει να προχωρήσει ακόμη και στην επιβολή εκτάκτου φόρου επί των αυξημένων κερδών των τραπεζών, κάτι ανάλογο με αυτό που αποφασίστηκε για τις εταιρείες ενέργειας.
Είναι γεγονός ότι, μέσω της αύξησης των επιτοκίων των δανείων, που ξεκίνησε τον περασμένο Ιούλιο, οι τράπεζες υπολογίζεται ότι θα έχουν το 2022 επιπλέον κέρδη της τάξης του ενός δισ. ευρώ, καθώς για κάθε μισή μονάδα που αυξάνονται τα επιτόκια οι μεγάλες συστημικές τράπεζες έχουν επιπλέον έσοδα ύψους 200 εκατ. ευρώ (σε ετήσια βάση). Μόνο από τους αυξημένους τόκους των στεγαστικών δανείων, τα επιπλέον έσοδα των τραπεζών υπολογίζονται σε 400 εκατ. ευρώ (σε ετήσια βάση), ποσό που καλούνται να πληρώσουν τα νοικοκυριά.
Ενόψει και της νέας αύξησης των βασικών επιτοκίων του ευρώ από την ΕΚΤ, ο κ. Σταϊκούρας θα συναντηθεί εκ νέου με τους τραπεζίτες (οι οποίοι μόλις επέστρεψαν από το επενδυτικό συνέδριο για την Ελλάδα, που διοργάνωσε η Morgan Stanley στο Λονδίνο), για να λυθεί το ζήτημα συναινετικά και να μην οδηγηθούν οι σχέσεις στα άκρα.
Οι πληροφορίες λένε ότι οι τραπεζίτες έθεσαν το ζήτημα της αποφυγής της έκτακτης φορολογίας στον Πρωθυπουργό και έδειξαν διάθεση να βοηθήσουν την κυβέρνηση και τους δανειολήπτες σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία, βρίσκοντας μια λύση κοινής αποδοχής.
Μετά από αυτό, ο Πρωθυπουργός, θέλοντας ασφαλώς να διαφυλάξει το επενδυτικό κλίμα, είπε ότι δεν πρόκειται να υπάρξουν έκτακτα βάρη για τις τράπεζες, καθώς στον ορίζοντά του είναι η δημιουργία υπεραξιών στο τραπεζικό σύστημα και η ενίσχυση της συμβολής των τραπεζών στην αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας.
Τι να περιμένουμε
Κατόπιν τούτων, από την πλευρά των τραπεζών μπορούμε να περιμένουμε σειρά κινήσεων που θα εξομαλύνουν τις αντιθέσεις ,θα βοηθήσουν τους καταθέτες που αισθάνονται (και είναι) οι μεγάλοι αδικημένοι και θα ικανοποιήσουν την ανάγκη προστασίας της πρώτης κατοικίας των δανειοληπτών που βρίσκονται σε δύσκολη θέση.
Η πρώτη κίνηση αναμένεται να είναι η ανακοίνωση αυξήσεων επιτοκίου στις καταθέσεις (προθεσμίας) αμέσως μετά την ανακοίνωση της τρίτης αύξησης των βασικών επιτοκίων του ευρώ από την ΕΚΤ. Αυτό αναμένεται να συμβεί στις 15 Δεκεμβρίου, στη συνεδρίαση του Γενικού Συμβουλίου της Ευρωτράπεζας, υπό την κυρία Λαγκάρντ.
Τραπεζικές πηγές σημειώνουν ότι ήδη οι τράπεζες έχουν καταγράψει στους προϋπολογισμούς τους ότι θα καταβάλουν κατά την ερχόμενη χρήση αυξημένα ποσά για τόκους καταθέσεων, που εκτιμώνται σε 700-800 εκατ. ευρώ.
Ακόμη, θεωρείται βέβαιο ότι οι πλειστηριασμοί υποθηκευμένων ακινήτων (ειδικά πρώτης κατοικίας) θα παγώσουν τουλάχιστον για έξι μήνες, ενώ θα ενταθούν οι προσπάθειες ρύθμισης δανείων, με επιμήκυνση του χρόνου εξόφλησης, η οποία θα οδηγήσει σε μικρότερες μηνιαίες δόσεις και άλλες τραπεζικές λύσεις.
Οσο για τη συνολική πριμοδότηση των δόσεων των στεγαστικών δανείων, από την πλευρά των τραπεζών γίνεται σαφές ότι αυτό είναι θέμα της Πολιτείας. Σε αυτή την περίπτωση οι δανειολήπτες θα πρέπει να περιμένουν ένα νέο πρόγραμμα προστασίας από τις αυξημένες δόσεις εξυπηρέτησης των στεγαστικών δανείων, που το πιθανότερο είναι να ονομαστεί «ΓΕΦΥΡΑ 3», το οποίο μπορεί να χρηματοδοτηθεί από το αποθεματικό του νέου προϋπολογισμού.
Αυτή τη φορά, η «ΓΕΦΥΡΑ» θα οδηγεί στις εκλογές….