Κυρώθηκε η συμφωνία Δημοσίου – «Ελληνικός Χρυσός» – ΥΠΕΝ: Οφέλη σε βάθος 25ετίας

Με τον υπουργό Περιβάλλοντος, Κώστα Σκρέκα, να μιλά «για μια σημαντική συμφωνία, εθνικής αναπτυξιακής σημασίας, με την οποία η Ελλάδα στέλνει ένα σαφές σήμα ότι είναι φιλική στις μεγάλες επενδύσεις», ολοκληρώθηκε την Τετάρτη στην Ολομέλεια της Βουλής, η συζήτηση και ψήφιση του νομοσχεδίου, για την κύρωση της Επενδυτικής Συμφωνίας του ελληνικού δημοσίου με την εταιρία «Ελληνικός Χρυσός».

Είχε προηγηθεί ονομαστική ψηφοφορία την οποία είχαν ζητήσει, ο ΣΥΡΙΖΑ, επί της αρχής, των άρθρων και του συνόλου του σχεδίου νόμου και το ΚΚΕ, επί της αρχής. Νωρίτερα απορρίφθηκαν κατά πλειοψηφία οι δύο ενστάσεις συνταγματικότητας που είχαν καταθέσει ξεχωριστά, ΣΥΡΙΖΑ και ΜέΡΑ25, επί άρθρων του νομοσχεδίου.

Υπέρ της αρχής τάχθηκαν 180 βουλευτές ενώ κατά ψήφισαν 119 .

Η Αντιπολίτευση έκανε λόγο για «ετεροβαρή, αποικιοκρατικού τύπου συμφωνία, υποστηρίζοντας ότι «όλα τα δικαιώματα του δημοσίου παραχωρούνται υπέρ της εταιρείας ενώ ταυτόχρονα την απαλλάσσει από δεσμεύσεις και αξιώσεις».

Ο υπουργός Περιβάλλοντος, ωστόσο, απέρριψε τις κατηγορίες του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και των υπόλοιπων κομμάτων της Αντιπολίτευσης, τονίζοντας ότι με  τη νέα σύμβαση «διευθετούνται απλώς υφιστάμενες διαφορές και λύνουμε ένα πρόβλημα που δημιούργησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ».

«Με το άρθρο 11 της Σύμβασης», τόνισε ο κ. Σκρέκας, «γίνεται οριστική διευθέτηση των εξωδίκων της εταιρείας σε βάρος του ελληνικού δημοσίου, μηδενίζοντας το ρίσκο να πληρώσει το κράτος ενώ δεν μπορεί να εγείρει πια οποιαδήποτε αξίωση».

«Σε καμία περίπτωση η εταιρία δεν απαλλάσσεται από αδικήματα ποινικού χαρακτήρα ούτε το δημόσιο παραιτείται από τα δικαιώματα του», ξεκαθάρισε.

Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, η νέα, αναβαθμισμένη επενδυτική συμφωνία για την ανάπτυξη των Μεταλλείων Κασσάνδρας κατοχυρώνει οφέλη για το δημόσιο σε βάθος 25ετίας, προσφέροντας αυξημένα φορολογικά έσοδα για το κράτος, δημιουργώντας επιπλέον θέσεις εργασίας, υλοποιώντας επενδύσεις τοπικής ανάπτυξης και διασφαλίζοντας σημαντικά χαμηλότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

Με τη νέα συμφωνία, σημειώνεται, η προγενέστερη σύμβαση του 2004 δεν ακυρώνεται. Τροποποιείται, αναβαθμίζεται και εκσυγχρονίζεται για να επιτρέψει την πλήρη και βιώσιμη ανάπτυξη των Μεταλλείων Κασσάνδρας με όρους προηγμένης μεταλλευτικής δραστηριότητας, περιβαλλοντικής προστασίας και επενδυτικού δικαίου.

Πρόκειται για μια μακρόπνοη συμφωνία, ευεργετική για το εθνικό συμφέρον, που συμβάλλει στη διαμόρφωση ενός σταθερού θεσμικού πλαισίου, ενσωματώνει διεθνείς βέλτιστες πρακτικές και τεχνολογίες, ενώ ταυτόχρονα διασφαλίζει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της επένδυσης, υπογραμμίζεται χαρακτηριστικά.

Ειδικότερα, σε ο’ τι αφορά το επενδυτικό πλαίσιο, η νέα συμφωνία εναρμονίζεται με το πλαίσιο που εφαρμόζεται σε άλλες Άμεσες Ξένες Επενδύσεις στη χώρα μας, όπως ενδεικτικά: ΔΕΣΦΑ, Περιφερειακά Αεροδρόμια της Fraport, Αεροδρόμιο Ελ. Βενιζελος, συμβάσεις παραχώρησης για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων.

Τονίζεται επίσης, ότι δεν προκύπτει καμία παραβίαση της αρχής της ισότητας ή άλλης συνταγματικής διάταξης, καθώς η  σύμβαση  παραπέμπει σε διεθνώς αναγνωρισμένα βιομηχανικά και τεχνικά πρότυπα και διασφαλίζει τις μέγιστες δεσμεύσεις προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος, των τοπικών κοινωνιών και του περιβάλλοντος.

1.400 νέες θέσεις εργασίας

Οσον αναφορά τις θέσεις εργασίας, σημειώνεται ότι στην πλήρη ανάπτυξή του, το νέο επενδυτικό σχέδιο για τα Μεταλλεία Κασσάνδρας προβλέπει τη δημιουργία επιπλέον 1.400 νέων θέσεων εργασίας, γεγονός που συνεπάγεται τη δημιουργία και διατήρηση συνολικά 3.000 άμεσων θέσεων εργασίας από την Ελληνικός Χρυσός. Εάν σε αυτές προσθέσουμε και τις έμμεσες θέσεις εργασίας που δημιουργεί η επένδυση στην πλήρη ανάπτυξή της, αναφέρεται, τότε μιλάμε για 5.000 θέσεις εργασίας, με προτεραιότητα στις προσλήψεις από το δήμο Αριστοτέλη.

Οι κάτοικοι του δήμου Αριστοτέλη διατηρούν την προτεραιότητα απασχόλησης κατά 90%-10%, πρόβλεψη που θα ενταχθεί στην νέα ΑΕΠΟ, όπως προβλεπόταν και στην υφιστάμενη ΑΕΠΟ. Η πρόβλεψη εντοπιότητας ουδέποτε αποτελούσε μέρος της αρχικής σύμβασης καθώς κάτι τέτοιο θα συνιστούσε διακριτική μεταχείριση και αποκλεισμό ελεύθερης κυκλοφορίας εργαζομένων βάσει του Δίκαιου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Δέσμευση της Ελληνικός Χρυσός για Κοινωνικές Επενδύσεις

Για πρώτη φορά η νέα Επενδυτική Συμφωνία προβλέπει δέσμευση 70 εκατ. ευρώ για δράσεις ΕΚΕ μόνο στα όρια ενός δήμου, του Δήμου Αριστοτέλη. Θα αξιολογηθούν από κοινού με την τοπική κοινωνία εμβληματικά έργα για τις υποδομές, τον τουρισμό, τον πολιτισμό, τον αθλητισμό, την κοινωνική ασφάλεια και προστασία στην περιοχή. Ήδη, αξιολογείται η δημιουργία προβλήτας στο λιμάνι Ουρανούπολης, το Κέντρο Αριστοτελικών Σπουδών, Μεταλλευτικό Μουσείο, κα.

Τι ισχύει για τα μεταλλευτικά τέλη

Καθιερώνεται πρόσθετο μεταλλευτικό τέλος ύψους 10% επιπλέον του νόμιμου μεταλλευτικού τέλους και η επέκταση της εφαρμογής του σε όλο το περιεχόμενο των εξορυσσόμενων μετάλλων. Παράλληλα διευκρινίζεται ο τρόπος υπολογισμού του νόμιμου μεταλλευτικού τέλους με απλό και διαφανή τρόπο σύμφωνα με τις βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές.

Τα νόμιμα μεταλλευτικά τέλη καθορίζονται από το ΦΕΚ Β’ 1800/2014 και υπολογίζονται σύμφωνα με την πωληθείσα ποσότητα του περιεχόμενου μετάλλου σε συνάρτηση με τη διεθνή αξία του μετάλλου και συντελεστή τέλους (%) βάσει κλίμακας από 1% έως 6%. Στη νέα σύμβαση διατηρείται το Νόμιμο τέλος και προσαυξάνεται κατά 10% μέχρι την υλοποίηση του εργοστασίου μεταλλουργίας.

Τα μεταλλευτικά τέλη που προβλέπονται από τη νέα σύμβαση είναι από τα υψηλότερα τέλη που εφαρμόζονται σε χώρες της Ευρώπης. Η σύγκριση μπορεί να γίνει μόνο με χώρες που έχουν αντίστοιχο σύστημα και εφαρμόζουν το τέλος επί των εσόδων τους. Ενδεικτικά, ο συντελεστής τέλους στην Ελλάδα φτάνει έως 6% όταν στον Καναδά φτάνει στο 2%, στην Αυστραλία το 5%, στην Τουρκία το 4%, στην Αργεντινή το 3%, στη Βραζιλία το 1,5%, στην Νότια Αφρική το 5%.

Η δέσμευση για τη μεταλλουργία

Η ανάπτυξη της Μονάδας Μεταλλουργίας παραμένει προτεραιότητα για την Ελληνικός Χρυσός ως μέρος της νέας Επενδυτικής Συμφωνίας. Με τη νέα επενδυτική συμφωνία, η Ελληνικός Χρυσός δεσμεύεται να υποβάλει νέα μελέτη για τη Μονάδα Μεταλλουργίας μέσα σε δυο χρόνια, προτείνοντας τη βέλτιστη δυνατή οικονομική και περιβαλλοντική λύση.

Η μελέτη θα αξιολογηθεί και εφόσον εγκριθεί από την Ελληνική Κυβέρνηση, η εταιρεία θα προχωρήσει στην άμεση υλοποίησή της. Περαιτέρω, η πρόταση μεταλλουργίας θα αδειοδοτηθεί περιβαλλοντικά με δημόσια διαβούλευση και εμπλοκή του Δήμου και των τοπικών φορέων.

Για πρώτη φορά διασφαλίζονται θεσμικά τα συμφέροντα του Δημοσίου

Στη νέα συμφωνία, το Ελληνικό Δημόσιο διατηρεί τον τελευταίο λόγο σε κάθε ενδεχόμενη τροποποίηση του νέου επενδυτικού σχεδίου. Οποιαδήποτε τροποποίηση γίνεται σε γνώση του Δημοσίου και επιτρέπεται μόνο αν το Δημόσιο δώσει την έγγραφη συναίνεσή του για μια τέτοια μεταβολή, τροποποίηση ή επικαιροποίηση.

Σχετικά με την Διεθνή Διαιτησία

Η προσφυγή στη Διεθνή Διαιτησία για τις περιπτώσεις που προκύψει διαφωνία μεταξύ των δύο μερών ή παραβίαση της σύμβασης αποτελεί τον κανόνα στις συμβάσεις με διεθνοποιημένο χαρακτήρα.

Άλλωστε, και σύμφωνα πάλι με την κοινά αποδεκτή πρακτική, η εκδίκαση δυνητικών υποθέσεων θα βασίζεται στο Ελληνικό Δίκαιο, οι συνεδριάσεις θα γίνονται στην Αθήνα και θα διεξάγονται στην Ελληνική γλώσσα, σύμφωνα με τους κανόνες και υπό την αιγίδα του Διεθνούς Εμπορικού Επιμελητηρίου (ICC) που εδρεύει στο Παρίσι.

Σχετικά με τις ρήτρες στη σύμβαση

Το Ελληνικό Δημόσιο διατηρεί ακέραια τα δικαιώματα υπεράσπισης των συμφερόντων του σύμφωνα με τους όρους της νέας σύμβασης.

Οι προβλεπόμενες ρήτρες της νέας σύμβασης αφορούν την προστασία και των δύο πλευρών, όπως συμβαίνει κατά κανόνα στις συμβάσεις με διεθνοποιημένο χαρακτήρα. Αντίστοιχες συμβάσεις έχει συνάψει το Ελληνικό Δημόσιο για σειρά Άμεσων Ξένων Επενδύσεων στη χώρα μας όπως για τη ΔΕΣΦΑ, τα περιφερειακά αεροδρόμια κ.α.

Σχετικά με την προστασία ξένων κεφαλαίων

Η προστασία των εισαγομένων από το εξωτερικό κεφαλαίων αποτελεί πάγιο στοιχείο της ελληνικής νομοθεσίας, αφορά όλες τις ξένες επενδύσεις και αναγνωρίζεται και από το Σύνταγμα ευθέως στο άρθρο 107 παρ. 1.

Όλες οι συμβάσεις για αντίστοιχης εμβέλειας Άμεσες Ξένες Επενδύσεις στη χώρα μας προβλέπουν την ελευθερία στην διακίνηση κεφαλαίων από και προς το εξωτερικό, με βάση τις θεμελιώδεις αρχές της Ε.Ε., ώστε σε περίπτωση εφαρμογής έκτακτων περιοριστικών μέτρων στην κίνηση κεφαλαίων από τη χώρα μας, να προστατεύεται ο επενδυτής.

Επίσης, η πρόβλεψη αυτή επιτρέπει την εισαγωγή συναλλάγματος στην Ελλάδα, κάτι που είναι πρωτεύον ζητούμενο για τη χώρα μας.

Ξεκάθαρο πλαίσιο για τη διαχείριση και προστασία των αρχαιοτήτων

Η αναφορά της νέας σύμβασης για τη διαχείριση των Αρχαιοτήτων αναφέρεται σε εφαρμοστικό δίκαιο του ν. 4072/2012 (ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΜΕΓΑΛΩΝ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ) και στο προβλεπόμενο από τον νόμο Γενικό Μνημόνιο Συναντίληψης και Συνεργασίας μεταξύ του ΥΠΠΟΑ και της Εταιρείας, σύμφωνα με το υπόδειγμα του ν. 4072/2012.

Όπως προβλέπεται από τη νομοθεσία, σε μεγάλα ιδιωτικά έργα καταρτίζεται και υπογράφεται Μνημόνιο Συναντίληψης στο οποίο καθορίζεται ο τρόπος για τη διαχείριση, προστασία, μεταφορά των αρχαιοτήτων υπό την επίβλεψη της αρμόδιας Εφορείας Αρχαιοτήτων.

Αρμοδιότητες ελέγχου των επιθεωρητών του υπουργείου Περιβάλλοντος

Οι υπηρεσίες του ΥΠΕΝ θα εξακολουθήσουν να παρακολουθούν και να ελέγχουν την συμμόρφωση της Ελληνικός Χρυσός στην περιβαλλοντική νομοθεσία. Επιπλέον των ελέγχων των υπηρεσιών του ΥΠΕΝ, δημιουργούνται επιπρόσθετοι μηχανισμοί ελέγχου από ανεξάρτητο, πιστοποιημένο, και εγνωσμένου κύρους οργανισμό, ο οποίος θα αναλάβει την ευθύνη της διασφάλισης της τήρησης των περιβαλλοντικών όρων της σύμβασης επιτείνοντας τη συχνότητα και αποτελεσματικότητα των ελέγχων.

Άρα, οι έλεγχοι ενισχύονται, δεν μειώνονται, ενταγμένοι σε πλαίσιο πλήρους διαφάνειας και αποτελεσματικότητας, και η επιπρόσθετη παρουσία Ανεξάρτητου Ελεγκτή προάγει την περιβαλλοντική προστασία σύμφωνα με το άρθρο 24 του Συντάγματος.

Αναθεώρηση προς το βέλτιστο της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων

Η υλοποίηση της επένδυσης από την Ελληνικός Χρυσός δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς εγκεκριμένη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Η εταιρεία έχει ήδη υποβάλλει αίτημα για παράταση της ισχύουσας ΜΠΕ με όλες τις προβλέψεις της, όπως προβλέπει η νομοθεσία για εταιρίες πιστοποιημένες με ISO.

Παράλληλα, αναγνωρίζοντας ότι το νέο επενδυτικό σχέδιο επιφέρει αλλαγές στο σχεδιασμό και τη λειτουργία των Μεταλλείων Κασσάνδρας, η Ελληνικός Χρυσός θα προβεί σε υποβολή νέας ΜΠΕ μέσα στο τρέχον έτος.

Ήδη από τις αρχές Οκτώβριου του 2020, έχει υποβληθεί από την Ελληνικός Χρυσός φάκελος με στοιχεία τροποποίησης της περιβαλλοντικής μελέτης, προκειμένου να συμπεριληφθεί σε αυτήν η τεχνολογία ξηρής απόθεσης μεταλλευτικών καταλοίπων στο έργο των Σκουριών.

Η χρήση της ξηρής απόθεσης θα οδηγήσει σε 50% μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των χώρων απόθεσης μεταλλευτικών καταλοίπων στο έργο των Σκουριών, αποδεσμεύοντας πλήρως τον ένα από τους δυο χώρους απόθεσης που προέβλεπε η προηγούμενη μελέτη και άρα διασφαλίζεται πολύ βελτιωμένη περιβαλλοντική επίδοση για το έργο.