Επιβιβάστηκαν σε μία από τις τελευταίες πτήσεις που έφυγαν από το Κίεβο πριν από την εισβολή της Ρωσίας και πλέον απολαμβάνουν την ασφάλεια που τους παρέχει η Κύπρος και την πολυτέλεια ενός ξενοδοχείου 5 αστέρων. «Ολοι μας εργαζόμαστε για μια πολυεθνική εταιρεία πληροφορικής που έχει γραφεία στην Κύπρο», λέει η Ξένια Καρπένκο, η οποία από τα τέλη Φεβρουαρίου βρίσκεται στο παραθαλάσσιο θέρετρο της Λεμεσού. «Δύο μέρες πριν από τη ρωσική εισβολή μας είπαν: “Θα σας απομακρύνουμε όλους, μαζί με τις οικογένειές σας, τους συνεργάτες σας, τα κατοικίδιά σας”. Ημασταν 200 άτομα στο αεροπλάνο. Τώρα δεν έχουμε ιδέα τι θα φέρει το αύριο».
Μπορεί σε κάποιους να προκαλεί έκπληξη η χώρα όπου βρήκαν άσυλο οι ουκρανοί πρόσφυγες. Μέχρι η Κύπρος να ξεκαθαρίσει τη θέση της απέναντι στη ρωσική εισβολή, ήταν περισσότερο γνωστή ως καταφύγιο για Ρώσους με μεγάλη περιουσία, πολλοί από τους οποίους έκρυβαν παράνομα κέρδη. Τουλάχιστον πέντε Ρώσοι ολιγάρχες που έχουν δεσμούς με τη Μεγαλόνησο, περιλαμβάνονται στη μαύρη λίστα των κυρώσεων που έχει επιβάλει η ΕΕ. Και καμία κυπριακή πόλη δεν μαγνητίζει τους Ρώσους όσο η Λεμεσός. Με μια ρωσική κοινότητα 40.000 ατόμων, ρωσικές τράπεζες, ρωσικά μέσα ενημέρωσης και ιδιωτικά ρωσικά σχολεία, είναι εύκολο να αντιληφθεί κανείς γιατί η παραλιακή αυτή πόλη είναι επίσης γνωστή σαν «Limassolgrad», γράφει η Ελενα Σμιθ στον Guardian.
Στις λεωφόρους που είναι γεμάτες με διαφημιστικές πινακίδες με κυριλλική γραφή, ακούγεται συχνά η ρωσική γλώσσα. Οι Ρώσοι αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία. Εχουν επενδύσει σε σπίτια εκατομμυρίων ευρώ για να αποκτήσουν την υπηκοότητα στο πλαίσιο ενός προγράμματος σαν την «Golden Visa» που έχει πλέον καταργηθεί (φημολογείται ότι με αυτόν τον τρόπο περισσότερα από 9 δισ. ευρώ εισέρευσαν στο νησί). Μέχρι και ρωσικό πολιτικό κόμμα έχει ιδρυθεί…
«Μας αρέσει πολύ εδώ», λέει στην βρετανίδα ανταποκρίτρια η ρωσίδα Βαλεντίνα Ιβάνοβα, η οποία έκανε βόλτα με το σκύλο της. «Για να είμαι ειλικρινής, καταλαβαίνουμε τον πρόεδρό μας. Η Δύση πίεσε πολύ σκληρά τη Ρωσία. Ο Πούτιν δεν είχε άλλη επιλογή με την Ουκρανία, έπρεπε να μπει μέσα», προσθέτει.
Παρόλο που η Κύπρος έχει μια ραγδαία αυξανόμενη ουκρανική κοινότητα (υπολογίζεται ότι απαριθμεί περίπου 4.000 άτομα), δεν έχει διαφύγει από τους νεοφερμένους ότι κατέληξαν σε ένα από τα πιο φιλορωσικά περιβάλλοντα της Ευρώπης.
Η Λευκωσία είναι σχεδόν η μόνη μεταξύ των πρωτευουσών της ΕΕ, όπου παράλληλα με τις αντιπολεμικές συγκεντρώσεις διοργανώθηκαν διαδηλώσεις υπέρ της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης» του Βλαντιμίρ Πούτιν! Εντάσεις ανάμεσα σε Ουκρανούς και Ρώσους παρατηρούνται παντού, ακόμη και σε σχολεία και πανεπιστημιακά αμφιθέατρα.
Αλλαγή πλεύσης
Πλέον, η κυπριακή κυβέρνηση τονίζει σε κάθε ευκαιρία ότι η ζυγαριά γέρνει ξεκάθαρα προς τη Δύση. Το νησί έχει δεχθεί μέχρι σήμερα περισσότερους από 3.000 εκτοπισμένους Ουκρανούς. Επίσης, η Κύπρος, η οποία δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ, έχει απαγορεύσει στα ρωσικά πολεμικά πλοία να ελλιμενίζονται στα λιμάνια της, επεσήμανε ο υπουργός Εξωτερικών του νησιού, Γιάννης Κασουλίδης, στη βρετανική εφημερίδα. «Υπάρχει ένας πόλεμος σε εξέλιξη. Δεν θέλουμε να δημιουργήσουμε την εντύπωση ότι τον βοηθάμε και τον υποθάλπουμε», πρόσθεσε ο κ. Κασουλίδης, σημειώνοντας ότι η Κύπρος, όπως και η Ελλάδα και η υπόλοιπη ΕΕ, έχει τοποθετηθεί από τη Ρωσία στον κατάλογο των «μη φιλικών χωρών».
«Παλαιότερα ήμασταν εκτεθειμένοι στο ξέπλυμα χρήματος, αλλά πλέον αυτό έχει αλλάξει. Οι “εταιρείες-κελύφη”, οι ιστορίες με το “χρυσό διαβατήριο” έχουν τελειώσει. Ολα τα πιθανά παραθυράκια έχουν κλείσει και κάνουμε ό,τι μπορούμε για να μην επιτρέψουμε σε κανέναν να πει πως δεν τηρούμε πιστά τις κυρώσεις της ΕΕ», προσθέτει ο επικεφαλής του κυπριακού υπουργείου Εξωτερικών.
Είναι γεγονός ότι παρά την αρχική της απροθυμία, η Λευκωσία απέκλεισε τις ρωσικές τράπεζες από την πρόσβαση στο διεθνές σύστημα πληρωμών Swift. Η κίνηση αυτή θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική λόγω των ρωσικών υπεράκτιων εταιρειών. Μάλιστα, ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας, Ντμίτρο Κουλέμπα, χαιρέτισε την συγκεκριμένη ενέργεια ως διπλωματική νίκη.
Η κατοχή επιβάλει την υποστήριξη
Για τον Ρουσλάν Νιμτσίνσκι, πρεσβευτή του Κιέβου στην Κύπρο, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία σε τίνος το μέρος βρίσκεται η νησιωτική χώρα. Το μαρτυρούν τα λουλούδια που τοποθετούνται σχεδόν καθημερινά έξω την πρεσβεία, μαζί με πλακάτ που καταγγέλλουν τη ρωσική επιθετικότητα. «Είμαστε βαθιά ευγνώμονες στην κυβέρνηση της Κύπρου για την υποστήριξη και την ενότητα που έχει επιδείξει. Οι απλοί Κύπριοι αισθάνονται τον πόνο μας», λέει.
Ο πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης έχει δηλώσει πως η εμπειρία των συμπατριωτών του από τον πόλεμο, τη διχοτόμηση του νησιού και τη συνεχιζόμενη τουρκική κατοχή, υπαγορεύει τη συμπόνια των ντόπιων προς την Ουκρανία.
Ωστόσο, διπλωμάτες και αναλυτές της ΕΕ λένε ότι η επίσημη καταδίκη της ρωσικής επιθετικότητας ήταν λίγο καθυστερημένη. «Δεν ήθελαν να προσβάλουν μια δύναμη που θεωρούσαν φιλο-ελληνοκυπριακή στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, ακόμη και αν, στην πραγματικότητα, η Μόσχα δεν ενδιαφέρεται για τη λύση του Κυπριακού. Η διατήρηση του νησιού διαιρεμένου και εκτός του ΝΑΤΟ την βολεύει μια χαρά», λέει ο Χιούμπερτ Φάουστμαν, καθηγητής Ιστορίας και Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.
Μόνο όταν ο Πούτιν αναγνώρισε τις αυτοανακηρυχθείσες «Λαϊκές Δημοκρατίες» του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ ως ανεξάρτητα κράτη, χτύπησε συναγερμός στους κυβερνητικούς κύκλους. Οι λόγοι ευνόητοι…
Ο τουρισμός
Για μια χώρα που εξαρτάται τόσο πολύ από τον τουρισμό, η Κύπρος θα πληρώσει βαρύ τίμημα για την υποστήριξή της στις κυρώσεις. Το ΑΕΠ του νησιού προβλέπεται να συρρικνωθεί κατά 2%, κυρίως λόγω του κλεισίματος του κυπριακού εναέριου χώρου στη Ρωσία, τη δεύτερη μεγαλύτερη τουριστική αγορά του νησιού μετά το Ηνωμένο Βασίλειο. «Ο τουρισμός αντιπροσωπεύει το 20% του ΑΕΠ μας και εξαρτάται όλο και περισσότερο από τους Ρώσους», λέει ο Φιλόκυπρος Ρουσουνίδης, γενικός διευθυντής του Κυπριακού Συνδέσμου Ξενοδοχείων.
Ο Στάνισλαβ Οσάντσι, για πολλά χρόνια πρεσβευτής της Μόσχας στην Λευκωσία, έχει ήδη δηλώσει ότι η Κύπρος «πυροβόλησε τα πόδια της».
«Ολα τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν κάποια επίπτωση από τις κυρώσεις. Ηταν αναπόφευκτες και όλοι συμφωνήσαμε ομόφωνα γι’ αυτές», ήταν το σχόλιο του Γιάννη Κασουλίδη.