Στην Κύπρο και τους δεσμούς της με τους ρώσους ολιγάρχες, επανέρχεται με νέο του δημοσίευμα ο βρετανικός Guardian, εστιάζοντας αυτή τη φορά στην κινητοποίηση των Αρχών της χώρας μετά από την υπαγωγή Κυπρίων στη λίστα κυρώσεων ΗΠΑ και Ηνωμένου Βασιλείου (για διευκολύνσεις σε πρόσωπα της ρωσικής οικονομικής ελίτ), αλλά και στο διακύβευμα της προστασίας της αξιοπιστίας της.
Στο δημοσίευμα γίνεται λόγος για «ευδιάκριτο πανικό» και «αγωνιώδη προσπάθεια» της νέας κυβέρνησης Χριστοδουλίδη ώστε να περιοριστεί η ζημιά από τη νέα «ρωσική καταιγίδα» που πλήττει το νησί, και παρατίθενται οι αποφάσεις και τα μέτρα που ήδη ελήφθησαν προς την κατεύθυνση αυτή, όπως για παράδειγμα η νέα μονάδα εφαρμογής κυρώσεων (national sanctions implementation unit) που πιάνει δουλειά με τεχνική υποστήριξη από το Ηνωμένο Βασίλειο.
Στο ίδιο πάντα πλαίσιο, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, συγκάλεσε νέα διευρυμένη σύσκεψη στο Προεδρικό Μέγαρο, με στόχο τον καθορισμό των επόμενων βημάτων της Λευκωσίας, προκειμένου να διασφαλιστεί πως η αξιοπιστία της χώρας δεν θα πληγεί περαιτέρω.
«Θα πράξουμε ό,τι είναι δυνατό» και «δεν θα επιτρέψουμε να αλλοιωθεί αρνητικά το όνομα που υπάρχει για τη χώρα μας», διεμήνυσε ο κ. Χριστοδουλίδης. «Δεν θα επιτρέψουμε σε κανέναν να θεωρεί ότι μπορεί να παραβιάζει, δημιουργώντας πρόβλημα, την ίδια στιγμή, και στο όνομα της χώρας μας», είπε και επανέλαβε ότι « εμείς από πλευράς μας κάνουμε ό,τι είναι δυνατό για να διασφαλίσουμε ότι η Κύππρος δεν θα μπορεί να θεωρείται ως χώρα που παραβιάζει κυρώσεις».
«Είναι η ευκαιρία μας να τελειώνουμε με αυτό το θέμα και να καθαρίσουμε μία και καλή το όνομα της Κύπρου», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Χριστοδουλίδης, χωρίς να αποκλείσει και νέες καταχωρίσεις φυσικών και νομικών προσώπων, εντός της Κυπριακής Δημοκρατίας, στη λίστα κυρώσεων κατά της Ρωσίας
«Από στιγμή σε στιγμή αναμένουμε στοιχεία από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Βρετανία για τα θέματα της συμπερίληψης Κυπρίων στους καταλόγους των δύο χωρών σε σχέση με τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας», δήλωσε, γνωστοποιώντας ότι η Λευκωσία έχει ενημερωθεί ότι τα στοιχεία θα αποσταλούν.
Ομοίως και το Politico αναφέρεται στους παραδοσιακά ισχυρούς δεσμούς της Κύπρου με τη Ρωσία , όπως και στις προσπάθειες να αλλάξει τη φήμη της ως κρησφύγετο για ρώσους ολιγάρχες. Σημειώνεται ωστόσο, ότι η Λευκωσία στήριξε τις κλιμακούμενες κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας, παρά τις σοβαρές επιπτώσεις που είχε η στάση αυτή για την τοπική οικονομία.
«Αυτή η θέση όχι μόνο δεν θα αλλάξει, αλλά θα ενισχυθεί περαιτέρω. Ο προσανατολισμός της εξωτερικής μας πολιτικής είναι σαφής, είναι ευρωπαϊκός, είναι δυτικός», τόνισε σε συνέντευξή του στο περιοδικό ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης.
«Το θέμα αποτελεί υψηλή προτεραιότητα για εμάς και δεν θα επιτρέψουμε συμπεριφορές που αμαυρώνουν το όνομα της χώρας μας. Υπάρχει σαφής πολιτική βούληση να φτάσουμε μέχρι τέλους σε αυτό το θέμα», επανέλαβε ο κύπριος πρόεδρος.
Οι εξελίξεις όμως «τρέχουν» και μετά το πάγωμα των περιουσιακών στοιχείων των Κυπρίων που περιλαμβάνονται στη λίστα κυρώσεων ΗΠΑ και Βρετανίας, κυπριακές τράπεζες δρομολογούν το κλείσιμο λογαριασμών ρώσων πελατών.
Οπως προαναφέρθηκε, η νέα «ρωσική καταιγίδα» για την Κύπρο ξέσπασε όταν επιβλήθηκαν κυρώσεις σε 13 κυπριακές οντότητες. Στόχος -αναφέρεται στο δημοσίευμα του Guardian- να πληγούν τα χρηματοοικονομικά δίκτυα ρώσων ολιγαρχών, όπως του Ρόμαν Αμπράμοβιτς και του Αλισερ Ουσμάνοφ, στενών συνεργατών του Βλαντίμιρ Πούτιν.
H κυρώσεις όμως των δύο χωρών σηματοδοτούσαν και κάτι άλλο, επισημαίνει η βρετανκή εφημερίδα: τη συνειδητοποίηση ότι αυτό που διακυβευόταν δεν ήταν τίποτα λιγότερο από το «όνομα της Κύπρου ως αξιόπιστο, οικονομικό και επιχειρηματικό κέντρο», σύμφωνα με τα λόγια του κύπριου κυβερνητικού εκπροσώπου, Κωνσταντίνου Λετυμπιώτη,
Η Κύπρος, θέλησε να διαβεβαιώσει ο κ. Λετυμπιώτης, όχι μόνο δεν αμφισβητεί τις αγγλοαμερικανικές κυρώσεις, αλλά είναι έτοιμη να διερευνήσει πλήρως τα στοιχεία εκείνα που οδήγησαν τις δύο χώρες να συμπεριλάβουν τα ονόματα Κυπρίων στις λίστες τους.
Σε κάθε περίπτωση, υπογράμμισε, ο εκπρόσωπος της κυπριακής κυβέρνησης, «η αξιοπιστία του έθνους πρέπει να διαφυλαχθεί» και «δεν θα γίνει ανεκτή καμία απόκλιση από τις κυρώσεις της ΕΕ».
Καθώς όμως οι φήμες εντείνονταν για ακόμη περισσότερους Κύπριους και εταιρείες με έδρα την Κύπρο που προστέθηκαν στις λίστες των κυρώσεων Λονδίνου, η Τράπεζα Κύπρου, επιβεβαίωσε ότι περίπου 10.000 λογαριασμοί που ανήκαν σε 4.000 ρώσους καταθέτες, θα κλείσουν. Τα αποθεματικά στους εν λόγω λογαριασμούς, διευκρινιζόταν, αντιστοιχούσαν σε λιγότερο από το 0,5% των συνολικών καταθέσεων της τράπεζας.
Λιβανέζοι, Μιλόσεβιτς και «χρυσά διαβατήρια»
Οπω σημειώνει ο Guardian, λίγες χώρες έχουν εκμεταλλευτεί τόσο αριστοτεχνικά τη γεωπολιτική αναταραχή όσο η Κύπρος. Στον απόηχο της εισβολής της Τουρκίας το 1974, η κατεστραμμένη οικονομία της χώρας ανέκαμψε θεαματικά αφού χιλιάδες Λιβανέζοι, που διέφυγαν από τον εμφύλιο πόλεμο, αναζήτησαν καταφύγιο εκεί.
Κατά τη διάρκεια των πολέμων της Γιουγκοσλαβίας, το νησί – γνωστός φορολογικός «παράδεισος» την εποχή εκείνη (όρος που απωλέσθη πριν από τέσσερα χρόνια όταν ο συντελεστής εταιρικού φόρου αυξήθηκε στο 12,5%) έγινε must προορισμός για το ξέπλυμα χρήματος από το καθεστώς Μιλόσεβιτς, προσθέτει στην περιγραφή της η βρετανική εφημερίδα.
Και μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991 έφτασαν οι πρώτοι ρώσοι ολιγάρχες. Με τη φήμη της για χαμηλούς φόρους και χαλαρό ρυθμιστικό πλαίσιο, στην Κύπρο δημιουργήθηκε μια ακμάζουσα βιομηχανία υπηρεσιών με σαφή σκοπό να προσελκύσει ξένους επενδυτές και εταιρείες που συνδέονται με τη Ρωσία.
Σύμφωνα με τον Guardian, δύο από τους Κυπρίους που συμπεριλήφθηκαν στις βρετανικές κυρώσεις την περασμένη εβδομάδα ήταν επικεφαλής ενός δικηγορικού γραφείου και μιας λογιστικής εταιρείας – μέρος του δικτύου των διασυνδεδεμένων επιχειρήσεων που διευκολύνουν εδώ και χρόνια ρώσους ολιγάρχες στις συναλλαγές τους. Ανάμεσά τους και ο Αμπράμοβιτς που χρησιμοποίησε ένα δαιδαλώδες σύστημα εταιρειών με έδρα την Κύπρο για να κινεί – κρύβει κεφάλαια και άλλα περιουσιακά στοιχεία.
Περισσότεροι από 1.000 Ρώσοι απέκτησαν στη συνέχεια την κυπριακή υπηκοότητα στο πλαίσιο ενός αμφιλεγόμενου συστήματος «χρυσού διαβατηρίου», που θεσπίστηκε το 2013, το οποίο προέβλεπε απόδοση υπηκοότητας σε αντάλλαγμα με επενδύσεις σε ακίνητα ύψους 2 εκατομμυρίων ευρώ και πάνω στην Κυπριακή Δημοκρατία. Το πρόγραμμα, το οποίο είχε ως αποτέλεσμα την υλοποίηση φαραωνικών κατασκευαστικών project στο τομέα του real estate στη Λεμεσό, την παραλιακή πόλη που φιλοξενεί περίπου 60.000 Ρώσους, εκτιμάται ότι απέφερε περίπου 7 δισ. ευρώ στα κυπριακά ταμεία, πριν ανακληθεί το 2020 υπό το βάρος της παρέμβασης αγανακτισμένων αξιωματούχων της ΕΕ.
Τα τελευταία χρόνια, πάντως, καταλήγει το δημοσίευμα του Guardian, η Κύπρος προσπάθησε να μειώσει την εξάρτησή της από τα ρωσικά ρούβλια ύπό την πίεση των αμερικανικών ρυθμιστικών αρχών που σκοπεύουν όχι μόνο να ελαχιστοποιήσουν τις ρωσικές επενδύσεις, αλλά και την επιρροή της χώρας εν γένει στην περιοχή.
Ενδεικτικό ότι ο αριθμός τραπεζικών λογαριασμών που ανήκουν σε Ρώσους , έχει πέσει κατακόρυφα και σήμερα μόνο το 2,2% του συνόλου των τραπεζικών καταθέσεων κατέχεται από Ρώσους, κάτι που πόρρω απέχει από τα δεκάδες (ρωσικά) δισεκατομμύρια στις κυπριακές τράπεζες πριν από την κρίση του 2013.