H Οδησσός αποποιείται την καταγωγή της και δεν θέλει πλέον τη Ρωσία και τους Ρώσους, έγραψε στην Corriere della Sera o Αντρέα Νικάστρο ερμηνεύοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την τοπική επικαιρότητα: «Ακόμα και αν το μαργαριτάρι της Μαύρης Θάλασσας παραμένει στις καρδιές των Ρώσων, η Ρωσία δεν μπορεί πλέον να βρίσκεται στην καρδιά της Οδησσού». Τι ιδιαίτερο συνέβη στην πατρίδα της Φιλικής Εταιρείας;
Ο ιταλός ρεπόρτερ παραδέχθηκε ότι η Οδησσός ήταν «η μυθική και ζωντανή πόλη της τσαρικής και σοβιετικής αυτοκρατορίας», όμως το έκανε με περίεργο, αν όχι και υβριστικό τρόπο: σχολίασε ότι τη ζωντάνια της τη χρωστούσε «στον υπερβολικό αριθμό των ιεροδούλων». Και αμέσως πέρασε στο θέμα του, το οποίο είναι το ξήλωμα του επιβλητικού αγάλματος της Μεγάλης Αικατερίνης, «της τσαρίνας που επισήμως ίδρυσε την πόλη το 1794», στα χώματα όπου προϋπήρξε «κάποιος παλιός ελληνο-ταταρο-οθωμανικός οικισμός».
Το συμπέρασμα του Νικάστρο είναι ότι «ο πόλεμος υπερίσχυσε της ιστορικής μνήμης», αφού οι Ουκρανοί συγκέντρωσαν 25.000 υπογραφές κατά του αγάλματος της Μεγάλης Αικατερίνης, υπακούοντας στο κέλευσμα του Ζελένσκι περί «απορωσοποίησης της Οδησσού». Βέβαια, «ο δήμαρχος της Οδησσού Γκενάντιι Τρουχάνοφ προσπάθησε να το υπερασπιστεί», αλλά…
Το άγαλμα θα αποσυναρμολογηθεί, αν και «δεν έγινε σαφές αν αποθηκεύτηκε κάπου εν αναμονή των ειρηνικών καιρών». Ο Ιταλός υπογράμμισε ότι πρόκειται για το απαύγασμα της «κουλτούρας ακύρωσης» και έδωσε επιπροσθέτως την πληροφορία ότι «η Επιτροπή κατά της Μεγάλης Αικατερίνης» βανδάλιζε το άγαλμα τις νύχτες, «το έβαφε με μπογιές, σκέπαζε το κεφάλι του με μια κόκκινη κουκούλα και της περνούσε στο χέρι μια θηλειά για απαγχονισμό».
Τελικά, δικαιολόγησε τους Ουκρανούς το ιταλικό ρεπορτάζ: «Δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, δεδομένου ότι ο κόσμος ζει μέσα στο σκοτάδι, στο κρύο και στο πένθος εξαιτίας του διαδόχου της μεγάλης Αικατερίνης στο Κρεμλίνο, του Βλαντίμιρ Πούτιν». Και θεώρησε πολύ ελπιδοφόρο το μήνυμα ότι «μπορεί να έφυγε μια Αικατερίνη, όμως εμφανίστηκε κάποια άλλη». Δηλαδή, ποια;
«Διακόσια μέτρα μακριά από το μνημείο θα ανεβεί παράσταση όπερας με λιμπρέτο του Ολεξάντρ Ρόντιν, συγγραφέα που ζει μεταξύ Ουκρανίας και ΗΠΑ. Το έργο βασίζεται στην ηρωίδα του εθνικού ποιητή της Ουκρανίας Τάρας Σεβτσένκο, Αικατερίνη». Και έδωσε τις σχετικές πληροφορίες: «Τα κοστούμια της παράστασης ράφτηκαν μέσα στους βομβαρδισμούς, οι χωρωδοί αντικαθιστούν τους πρόσφυγες στο εξωτερικό σολίστ, τα σκηνικά είναι υπέροχα».
Και η υπόθεση της όπερας ποια είναι; «Η Αικατερίνη παρασύρεται και εγκαταλείπεται από έναν στρατιώτη του τσάρου. Το κορίτσι θα αυτοκτονήσει από ντροπή για το κοινωνικό στίγμα, όμως το νόημα είναι σαφές: ‘‘Ρώσοι, μείνετε μακριά, η Οδησσός δεν σας θέλει’’. Είναι ένα σαφές κατηγορητήριο εναντίον του Πούτιν».