Τις τελευταίες εβδομάδες στη χώρα μας οι συνωμοσιολογίες φουντώνουν με την έκδοση των νέων ταυτοτήτων, για τις οποίες πλήθος αδαών θεωρεί ότι κρύβουν μικροτσίπ που επηρεάζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά. Αν, όμως, νομίζετε ότι το κύμα συνωμοσιολογίας με επίκεντρο την τεχνολογία είναι αποκλειστικά εγχώριο φαινόμενο, η παρακάτω ιστορία που περιγράφει το Politico θα σας κάνει να αναθεωρήσετε.
Η νέα επιδημία θεωριών συνωμοσίας είναι πανευρωπαϊκών διαστάσεων και δεν συνδέεται ούτε με τα εμβόλια κατά της Covid-19 ούτε με ανθρώπους με δέρμα σαύρας, ούτε με τους μασόνους. Αφορά στα «μικροτσίπ που θα επηρεάζουν το ανθρώπινο δέρμα» στη νέα, ψηφιακή εκδοχή του ευρώ, που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σκοπεύει να λανσάρει το 2026.
Αυτός είναι ο λόγος που ο Μαρκ Φρίντριχ, ένας 47χρονος συγγραφέας δημοσιονομικών μπεστ σέλερ, προειδοποιεί για τα μικροτσίπ που επηρεάζουν το μυαλό των ανθρώπων και που ο Γιόργκ Μόιτεν, μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, προειδοποιεί για το «ζήτημα» της μυστικής κυβερνητικής επιτήρησης. Ηδη, δημόσιες συγκεντρώσεις για το θέμα έχουν πραγματοποιηθεί στο Αμστερνταμ.
Αναφορικά με την ψηφιακή εκδοχή του ευρώ, που η ΕΚΤ σχεδιάζει ώστε να χρησιμοποιείται μέσω ψηφιακού πορτοφολιού από τα κινητά μας, ο Φρίντριχ είναι κάθετος. «Μην το τολμήσετε, πρόκειται για παγίδα» λέει. Ο 47χρονος Γερμανός κάνει όνομα εναντιωνόμενος στα ψηφιακά νομίσματα στο κανάλι του στο YouTube, όπου τα βίντεό του έχουν συγκεντρώσει περισσότερους από 350.000 συνδρομητές.
Στους παραληρηματικούς μονολόγους του αναφέρει: «Θα σου πουν “είναι πιο εύκολο, είναι πιο τακτοποιημένο, δεν χρειάζεται να βάζεις τα δάχτυλά σου στα βρώμικα χαρτονομίσματα και δεν κολλάς τον ιό Covid” ή κάτι τέτοιο. “Ενας ληστής δεν μπορεί πια να κλέψει τα χρήματά σου – αλλά μπορείς να έχεις ένα τσιπ κάτω από το δέρμα σου”. Είναι το τέλειο εργαλείο παρακολούθησης και ψηφιακής δικτατορίας».
Είναι προφανές ότι η ΕΚΤ δεν έχει κανένα σχέδιο να τοποθετήσει τσιπ κάτω από το ανθρώπινο δέρμα – ούτε η χρήση πληρωμής μέσω κινητού τηλεφώνου επηρεάζει τον εγκέφαλο. Σύμφωνα με ψυχολόγους, πολλές από τις ίδιες ομάδες ανθρώπων που συσχετίστηκαν με συνωμοσιολογικές απόψεις κατά τη διάρκεια της πανδημίας έχουν εστιάσει τώρα σε αυτό το θέμα.
Οι ψυχολόγοι βρίσκουν αξιοσημείωτο το γεγονός ότι ένα κατά τα άλλα εξειδικευμένο θέμα έχει γίνει αιχμή του δόρατος για ανθρώπους που ριζοσπαστικοποιούνται όλο και περισσότερο από τέτοια ζητήματα. Κάτι άλλαξε κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Plos One τον περασμένο Οκτώβριο έδειξε ότι οι συνωμοσίες της Covid-19 λειτουργούσαν ως πύλη εισόδου σε άλλες, εξωπραγματικές θεωρίες.
Αυτό αποδεικνύεται και από τα σχόλια των θεατών κάτω από τα βίντεο του Φρίντριχ στο YouTube, τα οποία περιλαμβάνουν παρατηρήσεις του τύπου «αν δεν χρειάζεστε τα μάτια σας για να δείτε ΤΩΡΑ, θα τα χρειαστείτε αργότερα για να κλάψετε» ή «πιστεύω ότι η παρακμή έρχεται μέσω συνειδητής επιθυμίας» και «παλεύω για την ελευθερία!»
Οι αναταραχές και οι φόβοι για τις παγκόσμιες ανακατατάξεις της τελευταίας δεκαετίας έχουν ισχυροποιήσει την παγκόσμια επιρροή των θεωριών συνωμοσίας, φέρνοντας στο προσκήνιο παλιές συνωμοσιολογίες σε νέο περιτύλιγμα. Ακόμη και αν δεν υπολογίσουμε την πανδημία, η οικονομική κρίση, η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις αμερικανικές εκλογές, το Brexit και η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχουν ανατρέψει πολλές παλιές βεβαιότητες.
Οταν οι άνθρωποι αισθάνονται ότι ζουν σε πολιτικά χαοτικούς καιρούς, οι θεωρίες συνωμοσίας ανθούν – ειδικά όταν είναι ήδη καχύποπτοι για τα απώτερα κίνητρα των μέσων ενημέρωσης, των κυβερνήσεων και της Δικαιοσύνης. Ετσι, είναι ευκολότερο να πιστέψουν στην ύπαρξη «παγκόσμιων ελίτ που προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα ψηφιακό χρήμα, ώστε να μην υπάρχουν άλλα, πραγματικά χρήματα στον κόσμο», όπως αναφέρει ο Φρίντριχ.
Η νομοθεσία που θα επιτρέπει την εισαγωγή του ψηφιακού ευρώ θα τεθεί ενώπιον των ευρωβουλευτών τους επόμενους μήνες. Η Επίτροπος Οικονομικών της ΕΕ, Μεϊρίντ Μαγκίνες, έχει ήδη προτρέψει τους ευρωβουλευτές να μετριάσουν τη ρητορική του «Μεγάλου Αδελφού», ενώ η Κομισιόν έχει περιγράψει σχεδιαστικά χαρακτηριστικά που ισχυρίζεται ότι θα προστατεύουν το απόρρητο των πληρωμών και έχει προτείνει νόμους που θα αναγκάζουν τους λιανοπωλητές να δέχονται μετρητά.
Τίποτε από όλα αυτά, όμως, δεν θα καταφέρει κάποιο καίριο πλήγμα κατά των θεωριών συνωμοσίας. Καθώς οι άνθρωποι αποφασίζουν ότι οι πραγματικοί λόγοι για τα ψηφιακά νομίσματα μπορεί να είναι πιο απαίσιοι από όσο φαίνονται στην αρχή –και κάποιοι πολιτικοί συνειδητοποιούν ότι η υποστήριξή τους μπορεί να φέρει ψήφους–, οι Αρχές θα δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να πείσουν το κοινό για την προστασία του απορρήτου και τη συνεχιζόμενη χρήση των μετρητών.
Ανάμεσα στις μεγαλύτερες ανησυχίες των συνωμοσιολόγων –που απορρίπτονται κατηγορηματικά από τις κυβερνήσεις και τις κεντρικές τράπεζες– είναι ότι τα ψηφιακά νομίσματα θα επιτρέψουν στο κράτος να περιορίσει το τι θα μπορούν να αγοράζουν. Στην Ευρώπη αυτοί οι ισχυρισμοί σχετίζονται συχνά με το κρέας ή τα καύσιμα, ως τρόποι ελέγχου της παχυσαρκίας ή της κλιματικής αλλαγής.
Στις ΗΠΑ οι λαϊκιστές πολιτικοί υποστηρίζουν ότι ορισμένοι τομείς της κοινωνίας θα μπορούσαν να αποτραπούν από την οπλοκατοχή – ένα θέμα ταμπού για τους Αμερικανούς, που όμως προστατεύεται από το Σύνταγμα. Κάθε χώρα έχει τα δικά της ταμπού και προσαρμόζει τις θεωρίες συνωμοσίας σε αυτά. Στην Ελλάδα ο ντόρος για τις νέες ταυτότητες και τα τσιπ τους αφορά κυρίως θρησκευτικές προκαταλήψεις και ευρείες αντικαθεστωτικές αντιλήψεις.