Μια μοναδική πολιτιστική διαδρομή πρόκειται να ενώσει τα μινωικά ανάκτορα της Κνωσού, της Φαιστού, των Μαλίων, της Ζάκρου, της Ζωμίνθου και της Κυδωνίας αλλά και άλλες μινωικές αρχαιολογικές θέσεις, μεταξύ των οποίων και οι Αρχάνες, ένα σημείο με πολλά αρχαία κατάλοιπα που σχετίζονται με το ανακτορικό κέντρο της Κνωσού.
Με την υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και της Περιφέρειας Κρήτης, δρομολογείται, σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ, η δημιουργία της διαδρομής αλλά και όλες οι απαιτούμενες ενέργειες για τον σχεδιασμό, την ωρίμανση και την υλοποίηση του έργου των εμβληματικών διαδρομών, του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Κρήτης 2021-2027.
Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο της υποβολής του φακέλου υποψηφιότητας για τη σειριακή εγγραφή των μινωικών ανακτορικών κέντρων στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της, ο οποίος θα υποβληθεί από το ΥΠΠΟΑ στην UNESCO, τον Σεπτέμβριο.
Ο προϋπολογισμός για την υλοποίηση του έργου ανέρχεται στα 15.000.000 ευρώ, και εντάσσεται στον φάκελο της ΟΧΕ, τον οποίο προετοιμάζει η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Επιχειρησιακού Προγράμματος ΚΡΗΤΗ, μέσω της Γενικής Διεύθυνσης Αναπτυξιακού Σχεδιασμού της Περιφέρειας Κρήτης.
Στόχος του Υπουργείου Πολιτισμού είναι όχι μόνον η ανάδειξη, προστασία και αποκατάσταση των αρχαιολογικών χώρων αλλά και η αναβάθμιση των υποδομών και της παροχής υπηρεσιών προς τους επισκέπτες για τον εμπλουτισμό των εμπειριών τους.
Τα έργα αποβλέπουν στη βελτίωση των διαδρομών για την καθολική πρόσβαση των εμποδιζόμενων ατόμων, στην αναβάθμιση των εισόδων, του φωτισμού και των συστημάτων πυρόσβεσης.
Προβλέπεται και η αναβάθμιση των υποδομών στάθμευσης οχημάτων, ο ευπρεπισμός όψεων παρακειμένων κτιρίων, η δημιουργία υποδομών για την εξυπηρέτηση του κοινού όπως και μελέτες κυκλοφοριακών ρυθμίσεων με αναβάθμιση των οδικών προσβάσεων προς τα μινωικά ανακτορικά κέντρα.
Το Δικταίο Αντρο αποκτά ανελκυστήρα και γίνεται προσβάσιμο σε όλους
Εντός των χρονοδιαγραμμάτων, προχωρεί η υλοποίηση της εγκατάστασης ανελκυστήρα πλαγιάς, στον εξωτερικό χώρο, του σπηλαίου του Δικταίου Αντρου στο Οροπέδιο Λασιθίου, για την εφικτή πρόσβαση των ΑμεΑ και των εμποδιζομένων ατόμων.
Με την Προγραμματική Σύμβαση που υπέγραψαν η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης και ο Δήμαρχος Οροπεδίου Λασιθίου Γιάννης Στεφανάκης, δρομολογείται η αναβάθμιση υποδομών του Δικταίου Αντρου, προϋπολογισμού 15.300.000 ευρώ, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Η επέμβαση για τη βελτίωση της προσβασιμότητας του Σπηλαίου εντάσσεται στην στρατηγική της κυβέρνησης και του ΥΠΠΟΑ για την καθολική πρόσβαση των πολιτών στο σύνολο των πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Ταυτόχρονα, με την υλοποίηση του προγράμματος για την κατασκευή και εγκατάσταση του ανελκυστήρα, προχωρεί ο επανασχεδιασμός της πλατείας Ευρώπης, στην κοινότητα Ψυχρού, όπου θα τοποθετηθεί ο ανελκυστήρας, αποτελώντας και το σημείο εκκίνησης της ανάβασης προς τον αρχαιολογικό χώρο.
Στην εγκεκριμένη μελέτη διαμόρφωσης της πλατείας Ευρώπης την οποία εκπόνησε ο Δήμος Οροπεδίου Λασιθίου προβλέπονται η θέση του ανελκυστήρα, χώροι στάθμευσης και πολιτιστικών εκδηλώσεων.
Η κτιριακή υποδομή του «Ξενία» θα αξιοποιηθεί ως κέντρο ενημέρωσης του κοινού, εκδοτήριο εισιτηρίων, πωλητήριο και εκθεσιακός χώρος.
Παράλληλα, αποκαθίστανται μονοπάτια πρόσβασης και περιήγησης, εντός και εκτός του σπηλαίου, υλοποιείται το έργο φωτισμού και ανάδειξης του Δικταίου Αντρου, ενώ υλοποιούνται έργα βραχοστερεώσεων στα εξωτερικά πρανή και στο εσωτερικό του.
Η αρχαιολογική επίβλεψη των αρχαιολογικών ερευνών και των εργασιών, κατά την εκτέλεση των τεχνικών έργων, αποτελεί αρμοδιότητα των Εφορειών Παλαιοανθρωπολογίας- Σπηλαιολογίας και Αρχαιοτήτων Λασιθίου.
Ερευνα για την αποκατάσταση του Σχολείου Θραψανού
Η Προγραμματική Σύμβαση για την αποκατάσταση του Σχολείου Θραψανού, κηρυγμένου ως νεότερου μνημείου, με προϋπολογισμό 173.000 ευρώ, η οποία υπεγράφη μεταξύ του ΥΠΠΟΑ, της Περιφέρειας Κρήτης, του Δήμου Μινώα Πεδιάδας και του Πολυτεχνείου Κρήτης, προβλέπει την εκπόνηση ερευνητικού προγράμματος, από το Πολυτεχνείο Κρήτης, για την αποκατάσταση του κτιρίου, μετά από τον σεισμό του 2021
Σκοπός του ερευνητικού προγράμματος είναι η επιστημονική διερεύνηση και διάγνωση των αιτιών εμφάνισης και εξέλιξης των δομικών βλαβών του, η τεκμηρίωση τους και η παθολογία που προκλήθηκε, λόγω της σεισμικής δραστηριότητας του Σεπτεμβρίου 2021.
Θα προταθούν τα απαιτούμενα ενισχυτικά μέτρων για τη βελτίωση της σεισμικής συμπεριφοράς του, σε συνδυασμό με την θεμελίωσή του.
Τα αποτελέσματα των ερευνητικών δράσεων και προτάσεων θα υποδείξουν τις απαιτούμενες εργασίες, ώστε να καταρτιστεί το πρόγραμμα επεμβάσεων για την αποκατάσταση του μνημείου από τους αρμόδιους φορείς.
Δηλώσεις της υπουργού Πολιτισμού, του περιφερειάρχη Κρήτης και του δήμαρχου Οροπεδίου Λασιθίου
Μετά τις υπογραφές των δύο μνημονίων (το ένα αφορά την αναβάθμιση του Δικταίου Αντρου και το άλλο τη διαδρομή που θα ενώνει τα Μινωικά Ανάκτορα) η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη δήλωσε, «Yποδεχθήκαμε, στο Υπουργείο τον Περιφερειάρχη Κρήτης και τον Δήμαρχο Οροπεδίου και υπογράψαμε την Προγραμματική Σύμβαση για την υλοποίηση του έργου της δημιουργίας του ανελκυστήρα και της αναβάθμισης του ευρύτερου περιβάλλοντος χώρου στο Δικταίο Αντρο, προκειμένου το σπήλαιο να γίνει προσβάσιμο σε όλους τους συμπολίτες μας, καθώς σήμερα υπάρχει μεγάλη δυσκολία στο να ανέβουν εμποδιζόμενα άτομα στο σπήλαιο. Με την ανάπλαση της ευρύτερης περιοχής το Οροπέδιο Λασιθίου αποκτά ένα πολύ σημαντικό πολιτιστικό πόλο αλλά και ένα τεράστιο αναπτυξιακό πόρο.
»Η δεύτερη προγραμματική σύμβαση που υπογράψαμε είναι για τα μινωικά ανάκτορα, μια πρωτοβουλία της Περιφέρειας Κρήτης και του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία προετοίμασε την υποβολή του φακέλου υποψηφιότητας στην UNESCO τον προσεχή Σεπτέμβρη που θα κατατεθεί ο φάκελος. Συγχρόνως σήμερα με τον Περιφερειάρχη και τον ευχαριστώ ιδιαίτερα για αυτό, μετά από σκληρή δουλειά των υπηρεσιών, υπογράψαμε το Μνημόνιο Συνεργασίας προκειμένου η Στρατηγική Μελέτη να εκπονηθεί από την αναπτυξιακή εταιρεία της Περιφέρειας Κρήτης.
»Η τρίτη Προγραμματική Σύμβαση αφορά το σχολείο στο Θραψανό, ένα σχολείο κηρυγμένο μνημείο το οποίο επλήγη από τους τελευταίους σεισμούς και επομένως ήταν υποχρέωση όλων μας να αποκατασταθεί. Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενη, που οι τελευταίες συμβάσεις που υπογράφουμε για αυτή τη θητεία, αφορούν τα έργα στην Κρήτη, περιφέρεια με την οποία έχουμε μια σταθερή και εξαιρετική συνεργασία».
Ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης δήλωσε, «Θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες απέναντι στην κ. Μενδώνη και στις Υπηρεσίες του Υπουργείου για την υπογραφή των Προγραμματικών Συμβάσεων που ετοιμάσαμε ώστε να γίνουν σημαντικά αρχαιολογικά έργα και στο Οροπέδιο του Λασιθίου και με την ολοκληρωμένη χωρική επένδυση για τα μινωικά ανάκτορα αλλά και για το σχολείο στο Θραψανό.
Εργα τα οποία προετοιμάστηκαν όλο το προηγούμενο χρονικό διάστημα και ευχόμαστε να μπορούν να ενταχθούν και στα προγράμματα όπου έχουν ενταχθεί ήδη και στο Ταμείο Ανάκαμψης και στο ΕΣΠΑ ώστε να τα υλοποιήσουμε προς όφελος των πολιτών της Κρήτης, του πολιτιστικού αποθέματος του νησιού μας και της προσέγγισης ακόμα περισσοτέρων τουριστών».
Ο Γιάννης Στεφανάκης Δήμαρχος Οροπεδίου Λασιθίου σημείωσε, «Πρόκειται για μεγάλα έργα, τα οποία ήταν πάγιο αίτημα δεκαετιών από όλες τις δημοτικές και κοινοτικές αρχές και αφορούν κυρίως την αναβάθμιση του μυθολογικού σπηλαίου γέννησης και ανατροφής του Διός, του Δικταίου Αντρου, που συνδέεται άμεσα και με τον μύθο της Ευρώπης και το οποίο επισκέπτονται περισσότεροι από 200.000 επισκέπτες κάθε χρόνο.
»Με τις παρεμβάσεις που προβλέπονται, θα αποδοθεί ο χώρος προς τους επισκέπτες με αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών αξιοπρεπώς. Με την πλατεία Ευρώπης και το τελεφερίκ για την πρόσβαση εμποδιζόμενων ατόμων, ο χώρος θα αποκτήσει ολοκληρωμένη μορφή και με την μεγαλοπρέπεια που αρμόζει στο μυθολογικό σπήλαιο του Ξένιου Δία. Ευχαριστούμε την Υπουργό για την προσπάθεια που ξεκίνησε πριν από τρία χρόνια και σήμερα επισφραγίζεται με τον καλύτερο τρόπο. Ξεκινάμε άμεσα τα έργα και είμαστε σίγουροι ότι θα έχουμε ένα σημαντικό μνημείο για τους επισκέπτες μας».