Ο Πέδρο Καστίγιο παύθηκε από το αξίωμα του προέδρου του Περού έπειτα από μόλις 17 μήνες με ψηφοφορία του Κοινοβουλίου, και στη συνέχεια συνελήφθη από τις αρχές.
Η αντιπρόεδρός του Ντίνα Μπολουάρτε ορκίστηκε νέα αρχηγός του κράτους και έγινε έτσι η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της χώρας, έπειτα από μια μέρα με πολλές εντυπωσιακές ανατροπές σε μια χώρα συνηθισμένη στις πολιτικές κρίσεις.
Η τρίτη προσπάθεια παύσης του Καστίγιο, που νωρίτερα την Τετάρτη ανακοίνωσε τη «διάλυση» του Κοινοβουλίου το οποίο ετοιμαζόταν να τον ανατρέψει, αποδείχθηκε επιτυχής.
Ο 53χρονος πρώην εκπαιδευτικός και συνδικαλιστής, που ανέλαβε την εξουσία τον Ιούλιο του 2021, έχει «συλληφθεί», δήλωσε η εισαγγελέας Μαρίτα Μπαρέτο, ενώ το περουβιανό δικαστικό σύστημα έδωσε στη δημοσιότητα φωτογραφίες με τον πρώην αρχηγό του κράτους σε αστυνομικό βαν, έχοντας γύρω του εισαγγελικούς λειτουργούς και αστυνομικούς.
Δικαστική πηγή διευκρίνισε ότι διενεργείται έρευνα για «στάση» σε βάρος του Καστίγιο, εξαιτίας της προσπάθειάς του να διαλύσει το Κοινοβούλιο.
Αυτή προστίθεται σε άλλες έξι έρευνες για διαφθορά ή άσκηση επιρροής έναντι ανταλλάγματος, σε βάρος του, υποθέσεις στις οποίες εμπλέκονται επίσης μέλη της οικογένειάς του και του πολιτικού του περιβάλλοντος.
Ο Καστίγιο αντιμετώπισε αλλεπάλληλες κρίσεις και σχημάτισε τέσσερις κυβερνήσεις σε οκτώ μήνες, κάτι άνευ προηγουμένου ακόμη και για το Περού.
Η παύση του από το αξίωμα, για «ηθική ακαταλληλότητα», με ψηφοφορία που αναμεταδόθηκε απευθείας τηλεοπτικά, εγκρίθηκε από 101 από τα 130 μέλη του Κογκρέσου, συμπεριλαμβανομένων 80 που ανήκουν στη δεξιά αντιπολίτευση.
Στην προσπάθειά του να αποτρέψει την ύστατη ώρα την παύση του, ο πρώην πρόεδρος αποφάσισε μερικές ώρες νωρίτερα τη «διάλυση» του Κοινοβουλίου, ώστε να μη συνεδριάσει.
Σκόπευε επίσης, είπε, να σχηματίσει κυβέρνηση «εθνικής εκτάκτου ανάγκης» και να προκηρύξει εκλογές, ώστε να αναδειχθεί το συντομότερο «νέο Κογκρέσο», που θα είχε «συντακτικές» αρμοδιότητες, για να «καταρτιστεί νέο Σύνταγμα». Ανήγγειλε ακόμη ότι θα προχωρούσε σε εκ βάθρων «αναδιοργάνωση» του «δικαστικού συστήματος, της δικαστικής εξουσίας, της εισαγγελίας, του εθνικού συμβουλίου δικαιοσύνης, του συνταγματικού δικαστηρίου».
Ο ελιγμός αποδείχθηκε ότι δεν είχε υποστήριξη, ούτε αποτέλεσμα, καθώς πολύ γρήγορα καταγγέλθηκε ως «πραξικόπημα».
Ο πρόεδρος αποπειράθηκε να προχωρήσει «σε πραξικόπημα του 20ού αιώνα», χωρίς «καμία νομική βάση», έκρινε ο πρόεδρος του Συνταγματικού Δικαστηρίου, Φραντσίσκο Μοράλες, προσθέτοντας ότι κανείς δεν οφείλει να υπακούει σε μια κυβέρνηση «που αρπάζει την εξουσία», ενώ η γενική εισαγγελέας, Πατρίσια Μπεναβίδες, απέρριψε «οποιαδήποτε παραβίαση της συνταγματικής τάξης».
Ο πολιτικός αναλυτής Αουγκούστο Αλβάρες επισήμανε ότι ο Καστίγιο «παραβίασε το Αρθρο 117 του (περουβιανού) Συντάγματος», κατά συνέπεια «παρανόμησε» καθώς προσπάθησε να προχωρήσει «σε πραξικόπημα», προτού παυθεί.
Κατά τη διάρκεια της τελετής ορκωμοσίας της ενώπιον του Κοινοβουλίου, παραλαμβάνοντας και φορώντας την προεδρική κορδέλα για να γίνει η πρώτη γυναίκα που καταλαμβάνει την προεδρία του Περού, η Ντίνα Μπολουάρτε μίλησε επίσης για «απόπειρα πραξικοπήματος» από τον Καστίγιο, που δεν είχε «καμία απήχηση, ούτε στους δημοκρατικούς θεσμούς, ούτε στον δρόμο».
«Αναλαμβάνω (την εξουσία) εν δυνάμει του Συντάγματος του Περού, από αυτή τη στιγμή» και ως «τον Ιούλιο του 2026», όταν θα τερματιζόταν η θητεία του Καστίγιο, πρόσθεσε η 60χρονη δικηγόρος που εξελέγη αντιπρόεδρος με την παράταξη της ριζοσπαστικής Αριστεράς Perú Libre («Ελεύθερο Περού»). Το κόμμα πήρε στο μεταξύ αποστάσεις από τον πρόεδρο και την αντιπρόεδρο.
Οι δραματικές εξελίξεις «έβγαλαν» χιλιάδες ανθρώπους στους δρόμους, που διαδήλωσαν τόσο υπέρ όσο και κατά του Καστίγιο, συγκρουόμενοι σε πολλές περιπτώσεις με την αστυνομία.
Ποικίλλουν οι διεθνείς αντιδράσεις
Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι κάποιες χώρες χαιρέτισαν την απομάκρυνση του Καστίγιο, ενώ άλλες κατήγγειλαν συνομωσία σε βάρος του.
Οι ΗΠΑ έκαναν αμέσως σαφές ότι δεν θεωρούσαν πλέον τον Καστίγιο νόμιμο πρόεδρο και εξήραν τον ρόλο του Κογκρέσου. «Απορρίπτουμε κατηγορηματικά κάθε ενέργεια που αντίκειται προς οποιοδήποτε Σύνταγμα, κάθε ενέργεια που υπονομεύει τη δημοκρατία», τόνισε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Νεντ Πράις.
Ο εκλεγμένος πρόεδρος της Βραζιλίας, Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα, είπε ότι το βρίσκει «λυπηρό όταν ένας δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος έχει τέτοια τύχη», αλλά σημείωσε πως τελικά «όλα έγιναν εντός του συνταγματικού πλαισίου».
Η διπλωματία της Ισπανίας και ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών, Λουίς Αλμάγκρο, κατήγγειλαν την «παραβίαση της συνταγματικής τάξης» από τον Καστίγιο. Η Μαδρίτη εξέφρασε κατόπιν ικανοποίηση για την «αποκατάσταση της δημοκρατικής ομαλότητας».
Ο μεξικανός πρόεδρος, Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ, υπογραμμίζοντας ότι οι βασικές αρχές της εξωτερικής πολιτικής της χώρας του είναι να μην επεμβαίνει στα εσωτερικά άλλων χωρών και να σέβεται την αυτοδιάθεσή τους, χαρακτήρισε «ατυχές» το ότι «λόγω των συμφερόντων των οικονομικών και πολιτικών ελίτ, από την αρχή ο Καστίγιο βρέθηκε αντιμέτωπος με κλίμα σύγκρουσης και εχθρότητας, που τον οδήγησε να λάβει αποφάσεις που διευκόλυναν τους αντιπάλους του να τον αποπέμψουν».
Ο πρόεδρος της Βολιβίας, Λουίς Αρσε, σημείωσε επίσης ότι «από την αρχή, η περουβιανή Δεξιά προσπαθούσε να ανατρέψει την κυβέρνηση την οποία εξέλεξε ο λαός, η εργατική τάξη, για να βάλει τέλος στον αποκλεισμό της και για να υπάρξει κοινωνική δικαιοσύνη». Ο προκάτοχός του Εβο Μοράλες σημείωσε ότι «η περουβιανή ολιγαρχία και η αμερικανική αυτοκρατορία δεν ανέχονται συνδικαλιστές και αυτόχθονες να αναλαμβάνουν να κυβερνήσουν».
Το υπουργείο Εξωτερικών της Χιλής καταδίκασε την παραβίαση της «συνταγματικής τάξης» από τον Καστίγιο, όπως και η διπλωματία της Κόστα Ρίκα. Το υπουργείο Εξωτερικών της Ονδούρας, αντιθέτως, έκανε σαφές ότι βλέπει τις εξελίξεις στη Λίμα ως «πραξικόπημα» σε βάρος του Καστίγιο.