Δύο κρίσεις εν προόδω: δεν χρειάζεται καν ο περιώνυμος ιστορικός του μέλλοντος για να καταδείξει τα πλήγματα που δέχθηκε η ενωμένη Ευρώπη από το 2010 έως το 2015 (δίχως να γνωρίζει κανείς πότε θα ολοκληρωθεί η βάσανος). Η οικονομική κρίση και το Προσφυγικό είναι δύο ζητήματα μεγαλύτερα της φυσικής και νομικής υπόστασης της ΕΕ. Κάτι που αναπόδραστα την θέτει σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης ως προς την επιβίωσή της. Υπάρχει σύνδεση ανάμεσα στις δύο… πληγές; Θεωρητικά όχι, καθώς εκκινούν από διαφορετικές συνθήκες. Το ότι «ρέουν», όμως, στην ίδια γεωγραφική ζώνη (βλ. Ευρώπη), αίφνης, διαμορφώνει τις συνθήκες για να υπάρξει συναπόφαση ως προς την αντιμετώπισή τους.
Σύμφωνα με τον σχολιαστή των Financial Times, Γκίντεον Ράχμαν, είναι καιρός η Ευρώπη – και κυρίως η Γερμανία – να αντιμετωπίσουν τα δύο θέματα από κοινού και μάλιστα με περισσότερο εποικοδομητική πρόθεση.
Η πρότασή του είναι σχετικά απλή, ρηξικέλευθη και κυνική, προλειαίνει κατά κάποιους το έδαφος: η Ελλάδα να κλείσει τα σύνορά της, με τη βοήθεια της ΕΕ, έτσι ώστε να σταματήσει η μεταναστευτική ροή προς τα βόρεια της Ευρώπης. Ως αντιστάθμισμα αυτής της κίνησης, η Γερμανία θα πρέπει να συμφωνήσει σε μια γενναία διαγραφή του ελληνικού χρέους. Κάτι που βέβαια, επί του παρόντος, το Βερολίνο ούτε που θέλει να το σκέφτεται.
Σύμφωνα με αυτό το σκεπτικό: οι μετανάστες και οι πρόσφυγες που καταφτάνουν καθημερινά στα ελληνικά νησιά θα παραμένουν εκεί και μάλιστα σε ειδικά διαμορφωμένα σημεία που θα βρίσκονται υπό την αιγίδα της ΕΕ, με την ελπίδα ότι κάποια στιγμή θα επιστρέψουν στη Συρία όταν και όποτε η έννομη τάξη θα επανέλθει στην ευρύτερη περιοχή.
Στην πραγματικότητα, μέρος αυτού του σχεδίου μπορεί να πάρει σάρκα και οστά το επόμενο διάστημα είτε οργανωμένα είτε από «ατύχημα». Σύσσωμος ο ξένος Τύπος σημειώνει εδώ και λίγες ημέρες ότι οι Ευρωπαίοι προτίθενται να «σφραγίσουν» τα σύνορα Ελλάδας-Σκοπίων. Ενα σχέδιο που θεωρείται ότι χαίρει της αποδοχής της Γερμανίας. Από την άλλη, την προηγούμενη εβδομάδα ο ολλανδός πρωθυπουργός, Μαρκ Ρούτε, τόνισε πως το Προσφυγικό πρέπει να λυθεί τις επόμενες έξι με οκτώ εβδομάδες. Κάτι που ακούστηκε – και ήταν – ως μια μορφή τελεσιγράφου προς την Αθήνα.
Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, σημειώνει ο αρθρογράφος των Financial Times, η Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει το «κλειδί» σε αυτό το ζήτημα. Κι όμως, η χώρα με το μεγαλύτερο ποσοστό ανεργίας στην Ευρώπη και με δυσβάσταχτο δημόσιο χρέος, είναι σε θέση να προσφέρει μια άμεση λύση στις Μεταναστευτικό. Οι γερμανοί φορολογούμενοι που μέχρι πρόσφατα ασχολούνταν με το… φιλοσοφικό ερώτημα «πότε θα αποπληρώσει η Ελλάδα τα χρέη της;», αυτή τη στιγμή βλέπουν ότι οι ροές των προσφύγων στη χώρα τους δημιουργούν μεγαλύτερο πρόβλημα.
Υπό αυτό το πρίσμα, θα ήταν πολύ πιο εύκολο για την Ανγκελα Μέρκελ να πείσει το γερμανικό ακροατήριο να δεχθεί μια σημαντική μείωση του δημόσιου χρέους της Ελλάδας και ως αντάλλαγμα να ζητήσει από την Αθήνα να διευθετήσει το θέμα των μεταναστών εντός των συνόρων της. Αν αυτό το κάνει η Γερμανία, αναγκαστικά θα ακολουθήσουν και οι άλλοι δανειστές και θα προσφέρουν οικονομική ανάσα στην Ελλάδα. Η οποία, με τη σειρά της, θα γίνει ο βασικός και μοναδικός υποδοχέας των μεταναστών από τη Συρία. Και τούτο διότι εντός των συνόρων της θα φτιαχτούν τα κέντρα υποδοχής με χρήματα και συντονισμό από την ΕΕ.
Ο Ράχμαν παραδέχεται πως θα ήταν ανήθικο ή αντικανονικό θα αλλάξει το τρέχον σύστημα ασύλου στην ΕΕ, ωστόσο αυτό το σύστημα ήδη βρίσκεται υπό κατάρρευση λόγω του βάρους των συνθηκών. Αυτή η κατάσταση ομοιάζει πάρα πολύ με όσα έζησε η Ευρώπη αμέσως μετά το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Τότε υπήρξε σημαντική αλλαγή στα σύνορα και πολλοί άνθρωποι χρειάστηκε να διαμείνουν για μεγάλο διάστημα σε τρίτες χώρες μέχρι να επιστρέψουν στις δικές τους.
Ο κίνδυνος είναι αν ο πόλεμος στη Συρία συνεχιστεί επί μακρόν. Σε αυτή την περίπτωση, τα κέντρα υποδοχής στην Ελλάδα από προσωρινά θα γίνουν μόνιμα και τότε η κατάσταση θα πρέπει να διευθετηθεί αναλόγως. Επί του παρόντος, όμως, οι αναλυτές σημειώνουν πως τα επόμενα δύο χρόνια αναμένεται μια σταδιακή ομαλοποίηση των συνθηκών στη Συρία. Κάτι που σημαίνει ότι οι Σύροι θα μπορούσαν κάποια στιγμή να επιστρέψουν στον τόπο τους, ο οποίος θα χρειαστεί να ανοικοδομηθεί για να τους υποδεχθεί. Στο μεταξύ, η Ελλάδα θα έχει κερδίσει μια απρόσμενη, αλλά άκρως σημαντική, διαγραφή χρέους.
Η απάντηση του Γιάννη Μουζάλα
Αμεση ήταν η απάντηση του αναπληρωτή υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής, Γιάννη Μουζάλα επί του θέματος. Ερωτηθείς στον ΣΚΑΪ για τη συγκεκριμένη πρόταση που καταθέτουν οι Financial Times, τόνισε: «Είναι εξωφρενικό να γίνουμε η φυλακή και η εξορία της Ευρώπης έναντι αμοιβής.Υποβόσκουν ζητήματα και πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση, και είμαστε σε εγρήγορση. Το κλειδί για την μείωση των ροών βρίσκεται στην Τουρκία, και η Κομισιόν πρέπει να δουλέψει σκληρά με την Τουρκία για τη μείωσή τους… Σε αυτό ομοφώνησαν όλοι στην ΕΕ» επισήμανε χαρακτηριστικά.