Πρόκειται για μια τεράστια ανατροπή και σίγουρα αυτή η υπόθεση καταγράφεται, με ακόμα πιο έντονα γράμματα, στις σελίδες της διεθνούς διπλωματίας.
Η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ορια της Υφαλοκρηπίδας, βασιζόμενη σε μία έκθεση του υπουργείου Εξωτερικών της Αργεντινής, αύξησε το εύρος των υδάτων της χώρας κατά 1,7 εκατ. τετραγωνικά χιλιόμετρα. Ετσι, εντός συνόρων της χώρας ανήκουν, πλέον, και τα επίμαχα νησιά Φόκλαντ (μήλον της έριδος με τη Βρετανία).
Αυτή η απόφαση του ΟΗΕ για τα όρια της υφαλοκρηπίδας ήρθε ύστερα από αίτημα που είχε υποβάλει, το 2009, η Αργεντινή. Τότε, ζητούσε να καθοριστεί το όριο των χωρικών υδάτων της σε 200 έως 350 μίλια από τις ακτές της.
Οπως και έγινε, δια χειρός ΟΗΕ. Οταν ανακοινώθηκε αυτή η απόφαση την Τρίτη, η υπουργός Εξωτερικών της Αργεντινής, Σουζάνα Μαλκόρα, δήλωσε: «Επιβεβαιώνουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα πάνω από στους πόρους της υφαλοκρηπίδας μας. Πρόκειται για μία ιστορική απόφαση, για μία ιστορική ημέρα για όλη την Αργεντινή. Είναι, πλέον, ξεκάθαρο πως η Αργεντινή έχει δικαιώματα στη συγκεκριμένη ζώνη».
Αρα, έληξε έτσι εύκολα το ζήτημα; Οχι, βέβαια… Η Μεγάλη Βρετανία, σχεδόν μουδιασμένη, απέρριψε τις αργεντίνικες αξιώσεις στα ύδατα που περιβάλλουν τα Φόκλαντ, μετά την απόφαση του ΟΗΕ που επεκτείνει τη θαλάσσια επικράτεια της Αργεντινής κατά 35%. Και είναι δεδομένο πως πρόκειται για την πρώτη, γρήγορη αντίδραση. Μάλιστα, η Ντάουνινγκ Στριτ χαρακτήρισε την απόφαση «μη δεσμευτική», ως προς το νομικό της σκέλος. Και δεν έχει άδικο. Αλήθεια, πώς η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών έχει αποκτήσει δικαιοδοσία επί της εθνικής κυριαρχίας;
Το βέβαιο είναι ότι στην κυβέρνηση του Κάμερον σχολίασαν, υποβαθμίζοντας την απόφαση, ότι «αυτό που είναι σημαντικό είναι τι σκέφτονται για αυτή οι ίδιοι οι κάτοικοι των νήσων Φόκλαντ». «Εχουν καταστήσει σαφές ότι θέλουν να παραμείνουν στην επικράτεια του Ηνωμένου Βασιλείου και θα υπερασπιστούν το δικαίωμά τους να αποφασίζουν για την τύχη τους», σημείωσαν οι ίδιες πηγές.
Και δεν έχουν άδικο… Τον Μάρτιο του 2013 στα Φόκλαντ έγινε δημοψήφισμα κατά το οποίο, περίπου, το 92% των 1.672 κατοίκων του μετείχε, το συντριπτικό 98,8% ψήφισε «ναι», ως προς τη διατήρηση της εδαφικής κατάστασης ως μέλος των υπερπόντιων εδαφών του Ηνωμένου Βασιλείου.
Περίπου την ίδια στιγμή τότε, η κυβέρνηση των Φόλκλαντ εξέφραζε την ανησυχία της για την απόφαση. Ο Μάικ Σάμερς, πρόεδρος της Νομοθετικής Συνέλευσης των Νήσων Φόκλαντ, δήλωσε ότι «πάντα πιστεύουμε ότι ο ΟΗΕ δεν θα κάνει δεκτό κανένα αίτημα για εδαφική επέκταση σε περιοχές, όπου υπάρχουν ανταγωνιστικές αξιώσεις».
34 χρόνια μετά τον πόλεμο για «κάτι παγωμένα βράχια»
Από την τωρινή απόφαση του ΟΗΕ μέχρι τον πόλεμο για τα Φόκλαντ έχει περάσει, ήδη, μια ολόκληρη ζωή. Ηταν 2 Απριλίου 1982 όταν ξεκίνησε και 14 Ιουνίου, του ίδιου χρόνου, όταν τελείωσε. Οι πολεμικές συρράξεις, όχι η διεκδίκηση δια της διπλωματικής οδού.
Από τη μία ήταν η Μεγάλη Βρετανία -που κατείχε τα νησιά Φόκλαντ, Νότια Γεωργία και Νότια Σάντουιτς- και η Αργεντινή. Τα Φόκλαντ – «Μαλβίνες» για τους ντόπιους – βρίσκονται στ’ ανοιχτά της Αργεντινής, στον νότιο Ατλαντικό, και αποτελούν ένα σύμπλεγμα νησιών, με 3.000 κατοίκους.
Ολα άρχισαν από την εμφάνιση 50 αργεντινών εμπόρων στα νησιά της Νότιας Γεωργίας, στις 19 Μαρτίου 1982, οι οποίοι δημιούργησαν μια εγκατάσταση και ύψωσαν τη σημαία της Αργεντινής. Ηταν μια ενέργεια που θεωρήθηκε εχθρική πράξη από τη Μεγάλη Βρετανία – ας μην κοροϊδευόμαστε, αφορμή ήταν.
Πραγματική αιτία του πολέμου θεωρήθηκε η προσπάθεια της τότε χούντας της Αργεντινής να μετατοπίσει το ενδιαφέρον από την οικονομική κρίση που μάστιζε τη χώρα και τις κοινωνικές αναταραχές που είχαν ξεσηκωθεί εναντίον της, «πλάθοντας» ένα μείζον εθνικό θέμα.
Στις 25 Μαρτίου εκείνου του χρόνου η Μεγάλη Βρετανία έστειλε το περιπολικό σκάφος «Endurance» για να απομακρύνει τους αργεντινούς εμπόρους. Εμποδίστηκε, όμως, από την κορβέτα «Guerrico» του πολεμικού ναυτικού της Αργεντινής. Στις 2 Απριλίου του 1982 ο τότε δικτάτορας της Αργεντινής, στρατηγός Λεοπόλδο Γκαλτιέρι, διατάσσει την εισβολή των στρατευμάτων του στα νησιά Φόκλαντ, διαμηνύοντας έτσι στη Σιδηρά Κυρία της Βρετανίας, την πρωθυπουργό της χώρας, Μάργκαρετ Θάτσερ, ότι δεν τη φοβάται.
Σε διπλωματικό επίπεδο, το Συμβούλιο Ασφαλείας κάλεσε την Αργεντινή να αποσύρει τις δυνάμεις της από εκεί. Οι ΗΠΑ, αντίστοιχα, αντιμετωπίζουν τεράστιο δίλημμα, αφού και οι δύο εμπόλεμες χώρες είναι σύμμαχοί τους. Το Υπουργικό Συμβούλιο διχάζεται και ο πρόεδρος Ρέιγκαν απορεί με την επιμονή τους να υπερασπιστούν «κάτι παγωμένα βράχια εκεί κάτω». Τελικά, οι Αμερικανοί συντάσσονται με τη Μεγάλη Βρετανία, όπως και οι χώρες της τότε ΕΟΚ (Ευρωπαϊκής Ενωσης σήμερα). Ο ρόλος της Γαλλίας είναι σημαντικός για τους Βρετανούς, καθώς αποτελεί τον κύριο προμηθευτή τού στρατιωτικού υλικού της Αργεντινής. Από τη Λατινική Αμερική, οι περισσότερες χώρες εκφράζουν την υποστήριξή τους στην Αργεντινή, με μόνη εξαίρεση τη Χιλή, του στρατηγού Πινοτσέτ, που έχει συνοριακές διαφορές μαζί της, στην Παταγονία.
Η βρετανική αντεπίθεση αρχίζει στις 25 Απριλίου, με την ανακατάληψη της Νότιας Γεωργίας από 75 κομάντος. Την 1η Μαΐου ξεκινά επιχείρηση για την ανακατάληψη των Φόκλαντς με βομβαρδισμό τού αεροδρομίου τής πρωτεύουσας, Στάνλεϊ. Η μάχη μεταφέρεται σε αέρα και θάλασσα. Οι Αργεντινοί χάνουν στις 2 Μαΐου το καταδρομικό «Στρατηγός Μπελγκράνο», που βυθίζεται από το υποβρύχιο «Conqueror» – και δεν ήταν το μόνο. 323 ναύτες χάνουν τη ζωή τους, που αντιπροσωπεύουν τις μισές απώλειες της Αργεντινής σε έμψυχο δυναμικό. Οι Αργεντινοί απαντούν δύο μέρες αργότερα με τη βύθιση του πολεμικού «Sheffield» από τους γαλλικούς πυραύλους αέρος-επιφανείας, τύπου «Εξοσέτ».
Η πολεμική αναμέτρηση φθάνει στο αποκορύφωμά της στις 21 Μαΐου, όταν οι Βρετανοί πραγματοποιούν αμφίβια επιχείρηση για την ανακατάληψη των Φόκλαντς με τη συμμετοχή 4.000 ανδρών, οι «Φώκιες» των Αγγλων – αργότερα ενισχύθηκαν με άλλους 5.000. Στις 14 Ιουνίου 1982, οι Βρετανοί εισέρχονται θριαμβευτικά στην πρωτεύουσα Στάνλεϊ. Η φρουρά των νησιών παραδίδεται και 9.800 Αργεντινοί αιχμαλωτίζονται.
Είχαν περάσει 74 μέρες πολέμου για να αποκατασταθεί η κυριαρχία της Αγγλίας, σε ρυθμούς ταγκό. Πάντως, δεν ήταν η πρώτη φορά που η Βρετανία πολεμούσε εκεί, με φόντο αυτά τα νησιά. Στις 8 Δεκεμβρίου 1914, κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκόσμιου Πόλεμου, είχε λάβει χώρα μια ναυμαχία μεταξύ μοίρας 2 καταδρομικών μάχης και 5 ελαφρών καταδρομικών του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού και μοίρας 2 θωρακισμένων καταδρομικών και 3 ελαφρών του γερμανικού στόλου. Και τότε οι Αγγλοι είχαν νικήσει.
Μετά την εισβολή των Βρετανών στα νησιά, ήρθε το τέλος για την επτάχρονη δικτατορία της Αργεντινής. Η ήττα στον πόλεμο αύξησε τη λαϊκή δυσαρέσκεια και όλα θύμισαν ντόμινο: η δικτατορία κατέρρευσε και έναν χρόνο μετά η Δημοκρατία ήταν γεγονός για την Αργεντινή.
Στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, η «σιδηρά κυρία» «εξαργύρωσε» τη νίκη της στον πόλεμο, με πρωτιά στις επόμενες εκλογές. Στις 3 Οκτωβρίου του 1985 τα νησιά απέκτησαν το πρώτο τους Σύνταγμα. Το 1994 η διεκδίκηση της Αργεντινής στα εδάφη αυτά προστέθηκε στο Σύνταγμά της – το οποίο αναθεωρήθηκε το 1997 και το 1998, αλλά ποτέ δεν έσβησε η θέληση για ενσωμάτωση αυτών των νησιών. Ούτε όταν το νέο Σύνταγμα άρχισε να ισχύει την 1η Ιανουαρίου του 2009. Οι σχέσεις μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Αργεντινής αποκαταστάθηκαν διπλωματικά το 1989, έπειτα από μια συνάντηση στη Μαδρίτη, κατά την οποία οι κυβερνήσεις των δύο χωρών εξέδωσαν κοινό ανακοινωθέν. Ομως, η αλλαγή στην επιδίωξη των δύο χωρών, αναφορικά με την κυριαρχία στις Νήσους Φόκλαντ, δεν έγινε ρητά.
Οι Βρετανοί έχασαν 255 άνδρες σε αυτόν τον πόλεμο και είχαν 746 τραυματίες, ενώ οι Αργεντινοί 649 νεκρούς και 1.068 τραυματίες. 11.313 αργεντινοί στρατιώτες αιχμαλωτίσθηκαν, έναντι ενός μόνο Βρετανού. Η επιχείρηση ανακατάληψης των Φόκλαντ στοίχισε στη Βρετανία 1,6 δισεκατομμύρια λίρες, ενώ οι απώλειες σε υλικό ανήλθαν σε 6 πλοία, 10 με σοβαρές ζημιές και 34 αεροσκάφη. Βέβαια, το μεγαλύτερο χτύπημα η Αγγλία το δέχτηκε 4 χρόνια μετά την ανακατάληψη των νησιών. Υπαίτιος, ο «τρομοκράτης» Μαραντόνα και… «Το χέρι του Θεού», το πρώτο τέρμα που πέτυχε ο Ντιέγκο στο παιχνίδι Αργεντινή-Αγγλία που διεξήχθη στις 22 Ιουνίου 1986, για τα προημιτελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου του 1986 στο Μεξικό. Και ας έβαλε, μόλις τρία λεπτά μετά, ο ίδιος, το γνωστό ως «The Goal of the Century», «Το Γκολ του Αιώνα».
Αν γυρίσουμε ακόμα πιο πίσω την ιστορία, θα δούμε ότι η Bρετανία απέσπασε, το 1833, τα νησιά από την Aργεντινή. Και τώρα, εν έτει 2016, η Aργεντινή -που δεν παραιτήθηκε ποτέ από τα κυριαρχικά δικαιώματά της- έχει στα χέρια της ένα ισχυρό όπλο ώστε να τα κάνει ξανά δικά της…
