Το περασμένο φθινόπωρο, λίγο πριν από τις εκλογές στην Ιταλία, η Τζόρτζια Μελόνι απεικονιζόταν σε τοιχογραφίες στη Ρώμη ντυμένη με μαύρη στολή που παρέπεμπε στην εποχή του Μουσολίνι. Η Ευρώπη κοιτούσε τη χώρα με τρόμο: Οι φασίστες ήταν έτοιμοι να καταλάβουν την εξουσία.
Το γερμανικό περιοδικό Stern την περιέγραφε στο εξώφυλλό του ως την «πιο επικίνδυνη γυναίκα στην Ευρώπη». Ως επικεφαλής της πιο δεξιάς κυβέρνησης στην Ιταλία μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, υπήρχαν φόβοι ότι η Μελόνι θα έβαζε τη χώρα σε μια νέα σκοτεινή περίοδο, ακριβώς έναν αιώνα μετά την περιβόητη Πορεία προς τη Ρώμη του 1922 που είχε φέρει τον Μπενίτο Μουσολίνι στην εξουσία.
Εξι μήνες μετά την εκλογή της, όμως, η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Ιταλίας έχει δείξει στον κόσμο ένα πολύ διαφορετικό πρόσωπο.
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η υποστήριξη προς το κόμμα της έχει ανέβει από το 26% που ήταν πριν από έξι μήνες στο 31%. Η ίδια έχει ξεκάθαρα το πάνω χέρι στη συμμαχία της με τον Ματέο Σαλβίνι και τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι, που βρίσκονται στο 9% και το 8% αντίστοιχα στις ίδιες δημοσκοπήσεις, σύμφωνα με την Telegraph.
Μια έρευνα του περασμένου Ιανουαρίου την παρουσίασε ως την πιο δημοφιλή ηγέτη στην Ευρωπαϊκή Ενωση: Σύμφωνα με την Ερευνα για τους Δείκτες Αποδοχής των Ηγετών, από την εταιρεία ερευνών κοινής γνώμης Morning Consult, 48% των Ιταλών εγκρίνουν την ηγεσία της. Παγκοσμίως, ήταν στην τέταρτη θέση των πιο δημοφιλών ηγετών στις 22 χώρες όπου διεξήχθη η έρευνα.
Οι φόβοι ότι η κυβέρνησή της θα κρατούσε ήπια στάση απέναντι στη Ρωσία αποδείχθηκαν αβάσιμοι, καθώς η Μελόνι αγνόησε τις φιλο-ρωσικές τάσεις του Μπερλουσκόνι και του Σαλβίνι και υιοθέτησε μια πολύ υποστηρικτική για την Ουκρανία και φιλονατοϊκή στάση.
Ως επικεφαλής των Αδελφών της Ιταλίας, ενός πολύ δεξιού κόμματος που στο παρελθόν είχε υπάρξει πολύ επικριτικό προς την ΕΕ, η Μελόνι διέψευσε όσους πίστευαν ότι θα ξεκινούσε μια διαρκή αντιπαράθεση με τις Βρυξέλλες.
Αυτό, βέβαια, συνέβη περισσότερο για πρακτικούς παρά για ιδεολογικούς λόγους. Η Ιταλία πρόκειται να λάβει τη μερίδα του λέοντος από τις επιδοτήσεις για την ανάκαμψη μετά την πανδημία. Η Μελόνι προφανώς θέλει να έχει καλές σχέσεις με την Ευρώπη, περιμένοντας περίπου 200 δισεκατομμύρια ευρώ σε δάνεια και παροχές…
Οταν μια αντισημιτική τοιχογραφία και μια σβάστικα εμφανίστηκαν σε έναν τοίχο στην κεντρική Ιταλία, στοχοποιώντας την Ελι Σλέιν, τη νέα επικεφαλής του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος, η Μελόνι την καταδίκασε αμέσως. «Η ντροπιαστική και αγενής τοιχογραφία που στοχεύει την εβραϊκής καταγωγής κυρία Σλέιν ήταν μια πράξη που πρέπει να καταδικαστεί απόλυτα», είπε η Μελόνι.
Επίσης έχει δείξει ευελιξία. Ενας από τους πρώτους νόμους που προσπάθησε να περάσει ήταν εκείνος που στόχευε στην πάταξη των παράνομων ρέιβ πάρτι. Σκοπός ήταν να απαγορευτούν οι συγκεντρώσεις άνω των 50 ατόμων και οι αντίπαλοί της είπαν ότι πραγματικός στόχος ήταν οι πολιτικές συγκεντρώσεις.
«Αρχικά έμοιαζε σαν απειλή στο δικαίωμα της συνάθροισης. Αλλά μετά το άλλαξαν. Παραδέχτηκαν επιπλέον ότι ο νόμος είχε καταρτιστεί πολύ βιαστικά», λέει στην Telegraph ο πολιτικός αναλυτής Eρικ Τζόουνς.
Εγινε, λοιπόν, μετριοπαθής η Μελόνι, κολλητή φίλη του Βίκτορ Ορμπαν και κληρονόμος του φασιστικού παρελθόντος της Ιταλίας; Ή απλώς γάβγιζε προεκλογικά πιο δυνατά από ό,τι μπορεί να δαγκώσει μετά τις εκλογές; Πολλοί από τους πολιτικούς αναλυτές έχουν πειστεί ότι οι Αδελφοί της Ιταλίας είναι πλέον σαν όλα τα άλλα κεντροδεξιά κόμματα της Ευρώπης.
Μπορεί η Μελόνι να δείχνει ένα μετριοπαθώς συντηρητικό πρόσωπο στη διεθνή σκηνή, αλλά στο εσωτερικό της χώρας τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Και εκεί φαίνεται στην πραγματικότητα το ακροδεξιό της πρόσωπο, το οποίο έντεχνα κρύβει στην Ευρώπη.
Με «καθαρή συνείδηση»
Πριν από λίγες μέρες η κυβέρνηση της Μελόνι έδωσε στο δημοτικό συμβούλιο του Μιλάνου εντολή να σταματήσει τις εγγραφές των παιδιών που έχουν γονείς ίδιου φύλου. Η κίνηση προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις από τους ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων.
Η Ιταλία νομιμοποίησε τους πολιτικούς γάμους ανάμεσα σε άτομα του ίδιου φύλου το 2016, όμως δεν έχει δώσει στα ομόφυλα ζευγάρια το δικαίωμα να υιοθετούν παιδιά. Κάποιες πόλεις, όπως το Μιλάνο, έχουν δώσει το δικαίωμα να εγγράφονται τα παιδιά που έχουν γεννηθεί από παρένθετες μητέρες για λογαριασμό ομόφυλων ζευγαριών.
Το υπουργείο Εσωτερικών προσπαθεί τώρα να σταματήσει αυτήν την πρακτική, σε μια κίνηση που αντανακλά τη σφοδρή αντίθεση της Μελόνι σε αυτό που η ίδια ονομάζει «ιδεολογία των φύλων» και «LGBT λόμπι». Οι ομάδες υποστήριξης των δικαιωμάτων της LGBT+ κοινότητας λένε πολύ απλά ότι αυτό δείχνει ότι η «ακροδεξιά πλειοψηφία επιτίθεται στους ανθρώπους που ανήκουν στην κοινότητα αυτή».
Ο Ματέο Λεπόρε, ο κεντροδεξιός δήμαρχος της Βερόνα, αντέδρασε στην απόφαση αυτή, λέγοντας ότι «η κυβέρνηση έχει επιλέξει την εθνικιστική και συντηρητική ιδεολογία, εισάγοντας στην Ιταλία τις μεθόδους του Ορμπαν, του Τραμπ και του Μπολσονάρο».
Στο θέμα των προσφύγων, η κυβέρνηση της Μελόνι έχει τηρήσει μια πολύ σκληρή στάση απέναντι στα σκάφη των ΜΚΟ που δρουν στη Μεσόγειο.
Η νέα νομοθεσία τούς επιβάλλει να πηγαίνουν σε κάποιο ιταλικό λιμάνι αμέσως μόλις περισυλλέξουν έστω και έναν πρόσφυγα. Απαγορεύεται να παραμείνουν στη θάλασσα αναζητώντας και άλλους επιζήσαντες από ναυάγια, όπως έκαναν στο παρελθόν.
Οι ανθρωπιστικές οργανώσεις λένε ότι αυτό οδηγεί αναπόφευκτα σε περισσότερους πνιγμούς, καθώς οι άνθρωποι μένουν αβοήθητοι στη θάλασσα. Οταν, πριν από ένα μήνα, πνίγηκαν 85 άνθρωποι μετά το ναυάγιο στα νότια της Ιταλίας βάρκας που τους μετέφερε από την Τουρκία, η Μελόνι αρνήθηκε ότι για αυτό ευθύνεται η κυβέρνησή της και είπε ότι «η συνείδησή της είναι καθαρή».
«Η Μελόνι έχει εδώ και χρόνια συνεισφέρει στη δαιμονοποίηση των προσφύγων, υιοθετώντας το αφήγημα της εισβολής. Αυτό οδηγεί στην αντίληψη ότι οι πρόσφυγες δεν είναι ανθρώπινα όντα και δεν χρειάζεται να τους σώσουμε», λέει ο Ντέιβιντ Μπρόντερ, πολιτικός επιστήμονας και συγγραφέας του βιβλίου «Τα εγγόνια του Μουσολίνι – Ο φασισμός στη σύγχρονη Ιταλία».
«Προκάλεσε η ίδια ευθέως το θάνατο των προσφύγων; Οχι. Δείχνει η αντίδρασή της την επιδείνωση των συνθηκών και του γενικού κλίματος για τους πρόσφυγες; Ναι», συμπληρώνει ο ίδιος.
Ο Φραντσέσκο Λολομπρίτζιτα, υπουργός και σύζυγος της αδελφής της Μελόνι, είπε ότι η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να δεχτεί τους πραγματικούς πρόσφυγες, αλλά όχι τους οικονομικούς μετανάστες.
«Οι πρόσφυγες είναι 8%-10% όσων έρχονται», είπε. «Οι υπόλοιποι έρχονται για λόγους που κατανοούμε, αλλά δεν μπορούμε να τους δεχτούμε. Οι ξένοι είναι περίπου το 10% του πληθυσμού στην Ιταλία, αλλά το 31% των κρατουμένων στις φυλακές για διάφορα αδικήματα» είπε ο ίδιος στην Corriere della Sera.
Παρότι η ίδια η Μελόνι δεν αναφέρεται ποτέ στον Μουσολίνι, άλλοι στο κόμμα της δεν διστάζουν να μιλήσουν με πολύ κολακευτικά λόγια για αυτόν. Πριν από μια εβδομάδα, ο Κλαούντιο Αναστάζιο, διευθυντής του κρατικού οργανισμού 3-1, ο οποίος διαχειρίζεται τα συστήματα λογισμικού της δημόσιας διοίκησης, αναγκάστηκε να παραιτηθεί όταν αποκαλύφθηκε ότι σε εσωτερικά e-mails έστελνε αποσπάσματα ομιλίας του Μουσολίνι.
Πριν από ένα μήνα, σε ένα σχολείο στη Φλορεντία, κάποιοι μαθητές δέχτηκαν επίθεση από μέλη μιας ακροδεξιάς οργάνωσης, της Azione Studentesca (Φοιτητική Δράση). Η διευθύντρια του σχολείου με επιστολή της στους μαθητές του σχολείου προειδοποίησε για τους κινδύνους επιστροφής στον φασισμό. Ο υπουργός Παιδείας, Τζουζέπε Βαλντιτάρα, την επέπληξε δημόσια, επισημαίνοντας ότι «δεν είναι σωστό να χρησιμοποιούμε τέτοια φρασεολογία».
Οι πολιτικοί της Αριστεράς και του Κέντρου ανταπάντησαν ότι ο υπουργός, αντί να επιπλήττει τη διευθύντρια, θα έπρεπε να έχει καταδικάσει τις επιθέσεις. «Ετσι ξεκινάει (ο φασισμός)», είπαν.
Πολλοί στην Ιταλία πιστεύουν ότι ενώ δεν υπάρχει άμεσος κίνδυνος επιστροφής στον φασισμό, η Μελόνι και η κυβένησή της αποτελούν κίνδυνο για τη δημοκρατία στην Ιταλία.
Επισημαίνουν ότι δεν υπάρχει η δυνατότητα να εγκαταστήσουν ένα ξεκάθαρα αυταρχικό καθεστώς, όμως οι αντιδημοκρατικές τάσεις της κυβέρνησης είναι ξεκάθαρες. Η εμμονική χρήση της νομοθεσίας προκειμένου να κλείσουν το στόμα των δημοσιογράφων που στέκονται απέναντί τους, για παράδειγμα. Πρόκειται για μια πολιτική που είναι παθιασμένη με την ιδέα της παρακμής του πολιτισμού, και κατάφωρα εναντίον των μειονοτήτων που απειλούν τον ιστό του έθνους. Αυτό είναι ξεκάθαρα ακροδεξιός προσανατολισμός, σημειώνουν.
Η Mελόνι έχει πει ότι αντίθετα με όλες τις άλλες μεταπολεμικές κυβερνήσεις της Ιταλίας, η δική της θα εξαντλήσει την πενταετία.
Οι επικριτές της ελπίζουν ότι θα είναι τόσο απασχολημένη να δείχνει το «δημοκρατικό» της πρόσωπο προκειμένου να εξασφαλίσει τα χρήματα της ΕΕ, που δεν θα προλάβει να εφαρμόσει τις ακροδεξιές πολιτικές της στο εσωτερικό της Ιταλίας.
Αυτό, απομένει, φυσικά να φανεί.