(Στην ευλογημένη, πολύτιμη, ανεπανάληπτη ώρα της καλοκαιρινής ουζοτσιπουροκρασο-ποσίας, η παραγγελία όλων μας ξεκινά με το ερώτημα «γόνο έχετε;» Αυτό το μικρό ψαράκι κάθε είδους, που το τρώς σαν τσιπς και πλημμυρίζεις από ευδαιμονία, είναι η λιχουδιά του «ελληνικού καλοκαιριού». Επειδή όμως είμαστε άνθρωποι με φιλότιμο, θα προσαρμοστούμε στις νέες συνθήκες. Διότι ακούμε την προειδοποίηση: πως με την κατανάλωση του γόνου -ειδικά στη Μεσόγειο- τα αποθέματα ψαριού λιγοστεύουν δραματικά. Ας στερήσουμε λοιπόν απ' τον ουρανίσκο μας μια γεύση. Η παλέτα της ζωής προσφέρει τόσες άλλες…)
Τα νούμερα είναι τρομακτικά- στη Μεσόγειο κάθε είδος ψαριού υπεραλιεύεται κατά 80%, ενώ στη χώρα μας το 95% κάθε ψαριάς μπορεί να είναι γόνος. Γιατί γίνεται αυτό; Διότι καταναλώνεται και άρα οι ψαράδες παίρνουν τα δίκτυα με το μικρό «μάτι» ώστε να μπορούν να θερίσουν τον βυθό από τους γόνους. Αυτή η τηγανιά δηλαδή που συνοδεύει το ούζο μας με μπαρμπουνάκια, που είναι σαν μεγάλες αθερίνες, είναι αποτέλεσμα μιας γενοκτονίας…
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Μαρία Δαμανάκη δηλαδή (διότι οι θεσμοί έχουν όνομα κι επίθετο), αφού χτύπησε την καμπάνα του κινδύνου, έθεσε τους όρους που θα επιτρέψουν στην αλιεία να διατηρηθεί ως δραστηριότητα. Ζήτησε δηλαδή, τα ψάρια να ψαρεύονται από ένα μέγεθος και πάνω, σε συγκεκριμένες εποχές το κάθε είδος, σε συγκεκριμένες αποστάσεις από την ακτή και σε συγκεκριμένο βάθος- για να μπορούν τα ψάρια να αναπαράγονται. Όλα αυτά έγιναν νόμοι, κι επειδή τα ψάρια …κολυμπάν και άρα δεν περιορίζονται σε συγκεκριμένα χωρικά ύδατα, η νομοθεσία πρέπει να εφαρμόζεται εξίσου από όλους και για την τήρησή της γίνονται επιθεωρήσεις στα λιμάνια εκφόρτωσης των αλιευμάτων, στα σκάφη, στις άδειες αλιείας των επιχειρήσεων, αλλά και στις εισαγωγές ψαριών από τρίτες χώρες.
«Αφήνω τον γόνο να γίνει …γονιός» είναι το σύνθημα μιας μεγάλης ενημερωτικής καμπάνιας, που ξεκίνησε προχτές στην Αθήνα σε μια δημιουργική εκδήλωση στο Γκάζι -όπου ενεπλάκησαν μαθητές, διάσημοι μάγειροι, ειδικοί βιο-επιστήμονες και στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής- για να μάθουμε να τρώμε σωστά, χωρίς καταχρήσεις και αυθαιρεσίες.
Κι εκεί έμαθα για παράδειγμα, την ιστορία του «γόνου μετανάστη» -ο οποίος επειδή κινδύνευσε από μια πετρελαιοκηλίδα, θέλησε να μεταναστεύσει και νάρθει στις ελληνικές θάλασσες, πλην όμως δίσταζε γιατί είχε ακούσει για τους μύριους κινδύνους: από τα ελληνικά γρι-γρί, από τον δυναμίτη που βάζουν οι ψαράδες, από τη φήμη του ουζομεζέ που έχει ο γόνος στην Ελλάδα- όπως την εμπνεύσθηκαν και την έγραψαν οι μαθητές της τρίτης δημοτικού της Ραλλείου σχολής Πειραιά (με την καθοδήγηση της δασκάλας τους Στ. Μοσχούρη).
Εκεί επίσης πήρα μια μεζούρα- όπου σε κάθε υποδιαίρεση δείχνει το μέγεθος του ψαριού που επιτρέπεται νομίμως να ψαρεύεται. Το (συμιακό) γαριδάκι, για παράδειγμα, δεν μπορεί νάναι κάτω από 2 πόντους, η καραβίδα κι ο γάβρος μικρότεροι από 7 πόντους, το μπαρμπουνάκι κι η σαρδέλα από 11 πόντους, ο κολιός από 18 πόντους, το μπακαλιαράκι από 20 πόντους.
Κι επειδή η «αγορά» είναι ένα τανγκό που χορεύεται από δύο -την προσφορά και τη ζήτηση- εμείς οι καταναλωτές (που εκπροσωπούμε τη ζήτηση), ας ορίσουμε με τις συνήθειές μας και την προσφορά. Η αλλαγή στη διατροφική μας συνήθεια (το σαυρίδι λ.χ. νάναι πάνω από 15 πόντους) είναι ελάχιστη, σε σύγκριση με τον κίνδυνο να κολυμπάμε σε νεκρά από ζωή, βαλτωμένα νερά…
(Και αφήστε τον δαιμόνιο αλλά ιδιότροπο και ιδιόρρυθμο επιθεωρητή Μονταλμπάνο, να τρώει μόνος τον γόνο-καλαμαράκι του. Αν και έχω την υποψία, ότι κι αυτός θα αλλάξει συνήθειες… Κάπου διάβασα ότι η Δαμανάκη, φανατική οπαδός του Μονταλμπάνο, κάτι ψιθύρισε στον Καμιλέρι…)