Η κατοχή της περιοχής του πυρηνικού σταθμού του Τσερνόμπιλ στην Ουκρανία από τον ρωσικό στρατό από τις 24 Φεβρουαρίου έως τα τέλη Μαρτίου, ήταν «πολύ, πολύ επικίνδυνη», δήλωσε σήμερα ο επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (IAEA), Ραφαέλ Γκρόσι, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση προειδοποίησε επίσης σήμερα για τον κίνδυνο μιας νέας πυρηνικής καταστροφής στην Ουκρανία λόγω της ρωσικής επίθεσης και ζήτησε από τη Μόσχα να απόσχει από οποιαδήποτε ενέργεια κατά των ουκρανικών εγκαταστάσεων.
«Η κατάσταση ήταν εντελώς ανώμαλη και πολύ, πολύ επικίνδυνη», δήλωσε ο Γκρόσι στους δημοσιογράφους σε μια επίσκεψη στο Τσερνόμπιλ ακριβώς 36 χρόνια μετά το χειρότερο πυρηνικό δυστύχημα στην Ιστορία, το 1986.
Ο επικεφαλής της IAEA εκτίμησε πως το επίπεδο της ραδιενέργειας στον σταθμό είναι «κανονικό». «Το επίπεδο της ραδιενέργειας είναι, θα έλεγα, κανονικό», δήλωσε ο Γκρόσι στους δημοσιογράφους επί τόπου.
Ο επικεφαλής της υπηρεσίας του ΟΗΕ συνοδευόταν στο σημείο από μια ομάδα ειδικών «για να παραδώσουν απαραίτητο εξοπλισμό (δοσίμετρα, προστατευτικές στολές κ.λπ….)», να πραγματοποιήσουν «ραδιολογικούς και άλλους ελέγχους».
Οι ειδικοί της IAEA πρέπει να «επισκευάσουν τα συστήματα παρακολούθησης εξ αποστάσεως, που σταμάτησαν να μεταδίδουν δεδομένα προς την έδρα» της IAEA στη Βιέννη (Αυστρία) λίγο μετά την έναρξη του πολέμου, είπε.
Η περιοχή του Τσερνόμπιλ, 150 χλμ. βόρεια του Κιέβου, στα σύνορα με τη Λευκορωσία, έπεσε στα χέρια των Ρώσων στις 24 Φεβρουαρίου, την πρώτη ημέρα της εισβολής τους. Στη συνέχεια σημειώθηκε διακοπή ηλεκτρισμού στο εργοστάσιο και στα δίκτυα επικοινωνίας.
Οι Ρώσοι στρατιώτες αποσύρθηκαν από εκεί στις 31 Μαρτίου.
Από τότε η κατάσταση επανέρχεται σταδιακά στην ομαλότητα, σύμφωνα με τις καθημερινές εκθέσεις της IAEA που συντάσσονται στη βάση πληροφοριών της ουκρανικής ρυθμιστικής αρχής για την πυρηνική ενέργεια.
Ο Ραφαέλ Γκρόσι είχε επισκεφθεί την Ουκρανία στα τέλη Μαρτίου προκειμένου να θέσει τις βάσεις μιας συμφωνίας παροχής τεχνικής υποστήριξης. Είχε επισκεφθεί τον σταθμό Γιούζνο-Ουκραΐνσκ, στο νότιο τμήμα της χώρας, προτού συναντηθεί με υψηλόβαθμους Ρώσους αξιωματούχους στο Καλίνινγκραντ στις ακτές της Βαλτικής.
Η Ουκρανία έχει 15 αντιδραστήρες σε τέσσερις σταθμούς εν λειτουργία, εκτός από τους χώρους αποθήκευσης αποβλήτων όπως εκείνος του σταθμού του Τσερνόμπιλ. Ο μεγαλύτερος σταθμός είναι εκείνος που βρίσκεται στο Ενεργκοντάρ, κοντά στην πόλη Ζαπορίζια, που χτυπήθηκε τον Μάρτιο δύο φορές από πυρά ρωσικών πυραύλων, σύμφωνα με τους Ουκρανούς.
Έκρηξη σημειώθηκε σε έναν αντιδραστήρα του Τσερνόμπιλ το 1986 μολύνοντας ένα ικανό μέρος της Ευρώπης αλλά κυρίως την Ουκρανία, τη Ρωσία και τη Λευκορωσία. Η περιοχή, που ονομάστηκε ζώνη αποκλεισμού, σε μια ακτίνα 30 χλμ. γύρω από τον σταθμό εξακολουθεί να είναι πολύ μολυσμένη και απαγορεύεται η μόνιμη κατοίκηση σε αυτήν.
«Η παράνομη και αδικαιολόγητη επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία θέτει εκ νέου σε κίνδυνο την πυρηνική ασφάλεια στην ήπειρό μας», προειδοποίησαν από την πλευρά τους ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ και η Επίτροπος Ενέργειας Κάντρι Σίμσον σε κοινή δήλωση.
Οι δύο ευρωπαίοι αξιωματούχοι κατηγορούν τις ρωσικές δυνάμεις ότι «κατέστρεψαν απερίσκεπτα τις εγκαταστάσεις» πυρηνικών σταθμών στις οποίες επιτέθηκαν.
«Η παράνομη κατοχή και η διακοπή των κανονικών επιχειρήσεων, κυρίως εμποδίζοντας την κυκλική εναλλαγή του προσωπικού, θέτουν σε κίνδυνο την ασφαλή και ασφαλισμένη λειτουργία πυρηνικών σταθμών στην Ουκρανία και αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο ατυχήματος», πρόσθεσαν.
«Με την ευκαιρία της επετείου του δυστυχήματος του Τσερνόμπιλ το 1986, επαναλαμβάνουμε τη μεγαλύτερη ανησυχία μας σε ό,τι αφορά τους κινδύνους για την πυρηνική ασφάλεια και ασφάλιση που προκλήθηκαν από τις πρόσφατες ενέργειες στην περιοχή του Τσερνόμπιλ», επέμειναν.