Ο χωρατατζής και γκαφατζής Δούκας του Εδιμβούργου

Ο πρίγκιπας Φίλιππος, ο οποίος έφυγε από τη ζωή το πρωί της 9ης Απριλίου σε ηλικία 99 ετών, υπήρξε σίγουρα ένα από τα πιο επιφανή μέλη της βασιλικής οικογένειας της Βρετανίας. Οντας πάντα ένα βήμα πίσω από τη σύζυγό του, βασίλισσα Ελισάβετ, υποδύθηκε τον ρόλο του για περισσότερο από μία εβδομηκονταετία, με σεβασμό, αξιοπρέπεια και σοβαρότητα. Συγχρόνως, όμως, ο δούκας του Εδιμβούργου ήταν ένας εύθυμος και αστείος άνθρωπος, χωρατατζής αλλά και γκαφατζής, που δεν δίσταζε να εκφράζει απροκάλυπτα την όποια γνώμη του, με διάθεση άλλοτε περιπαικτική και άλλοτε προσβλητική.

Τόσο αστείος και ευθύς και αυθόρμητος ήταν ο δούκας πριν από μία πενταετία ο βρετανός συγγραφέας Νάιτζελ Κόθορν εξέδωσε το «Ξέρω ότι είμαι αγενής αλλά έχει πλάκα», ένα βιβλίο που απαριθμεί τις πιο γνωστές από τις γκάφες του Φιλίππου και αποκαλύπτει πολλά λιγότερο γνωστά ανέκδοτα της ζωής του.

Για παράδειγμα, σχετικά με το γεγονός πως ήταν ο σύζυγος της βασίλισσας και ζούσε αναγκαστικά στη σκιά της, μία φορά ο βιογράφος του Φιλίππου τον ρώτησε πώς πίστευε ότι τον έβλεπε ο κόσμος. «Δεν ξέρω. Ως πρόσφυγα σύζυγο, υποθέτω», απάντησε εκείνος. Μιλώντας παλιότερα σε έναν φίλο του είχε εκμυστηρευτεί ότι «δεν είμαι τίποτα παραπάνω από μία αναθεματισμένη αμοιβάδα. Είμαι ο μοναδικός άνδρας στη χώρα που δεν του επιτρέπεται να δώσει το όνομά του στα παιδιά του».

Αυτό, ωστόσο, δεν τον εμπόδιζε να επιβάλει πολλές φορές την άποψή του, συμβάλλοντας, μάλιστα, εκούσια και ακούσια, στον εκσυγχρονισμό των ανακτόρων του Μπάκιγχαμ. Χάρη στον Φίλιππο, για παράδειγμα, έπαψε κάποια στιγμή να εμφανίζεται κάθε βράδυ στο κομοδίνο δίπλα στο κρεβάτι της βασίλισσας ένα μπουκάλι ουίσκι, δίχως εκείνη να το έχει ζητήσει. Ο Φίλιππος ανακάλυψε ότι κάποτε η βασίλισσα Βικτωρία είχε αρπάξει ένα γερό κρυολόγημα και είχε ζητήσει να της σερβίρουν κάθε βράδυ πριν κοιμηθεί ένα σκοτσέζικο ουίσκι. Καθώς η διαταγή της δεν ανακλήθηκε πότε, οι υπηρέτες συνέχισαν να την εκτελούν κάθε βράδυ, έως ότου παρενέβη ο Φίλιππος  μετά από έναν και πάνω αιώνα!

Σχετικά με όλα όσα επιδίωξε και πέτυχε στη ζωή του, κατά τη διάρκεια συνέντευξης που παραχώρησε στο BBC με αφορμή τα ενενηκοστά γενέθλιά του, ο Φίλιππος είχε αρκεστεί να σημειώσει: «Ποιος νοιάζεται για το τι πιστεύω εγώ. Αυτό είναι γελοίο», φέρνοντας σε δύσκολη θέση τον συνομιλητή του. Ο οποίος μάλλον είχε ξεχάσει πως ο σύζυγος της Ελισάβετ δεν χαριζόταν σε κανέναν που θεωρούσε πως του απηύθυνε κάποιο ανόητο ερώτημα.

Αρνητική ήταν η γνώμη του και για και τους εκλεγμένους εκπροσώπους των Βρετανών στο κοινοβούλιο της χώρας. Κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στη Γκάνα, μαθαίνοντας ότι τα μέλη του κοινοβουλίου της αφρικανικής χώρας ήταν μόλις 200, ένιωσε την ανάγκη να επισημάνει πως «περίπου αυτός είναι ο σωστός αριθμός. Εμείς έχουμε 650 βουλευτές και οι περισσότεροι είναι ένα απόλυτο χάσιμο χρόνου».

Οσον αφορά τις περιβόητες ατάκες του Φιλίππου, η Χέλενα Χόρτον της Telegraph παραθέτει μερικές δεκάδες από τις εκατοντάδες που ξεστόμισε κατά τη διάρκεια της ζωής του.

1. «Ολοι έλεγαν ότι πρέπει να έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο. Τώρα παραπονιούνται ότι είναι άνεργοι», είχε αναφέρει όταν η βρετανική οικονομία βρισκόταν σε ύφεση το 1981.
2. «Εάν έχει τέσσερα πόδια και δεν είναι μία καρέκλα, εάν έχει δύο φτερά και πετάει αλλά δεν είναι ένα αεροπλάνο, και εάν κολυμπάει και δεν είναι υποβρύχιο, ο Κινέζος θα το φάει» – κατά τη διάρκεια συνόδου του Ταμείου για την Αγρια Ζωή, (WWF) το 1986.
3. «Μοιάζει με κρεβατοκάμαρα πόρνης», είχε πει το 1988, βλέποντας τα σχέδια για την ανακαίνιση μίας κατοικίας του Δούκα και της Δούκισσας της Υόρκης.
4. «Πώς κρατάτε τους ντόπιους αμέθυστους αρκετό καιρό, ούτως ώστε να τους εξετάσετε;», ρώτησε το 1995 έναν εκπαιδευτή οδηγών στο Ομπάν της Σκωτίας.
5. «Εάν ένας παίκτης του κρίκετ, για παράδειγμα, αποφάσιζε ξαφνικά να εισβάλει σε ένα σχολείο και να ξυλοκοπήσει μέχρι θανάτου πολλούς ανθρώπους με το ρόπαλο του κρίκετ», το οποίο θα μπορούσε να το κάνει πολύ εύκολα, θέλω να πω, θα απαγορεύατε τα ρόπαλα του κρίκετ;», αναρωτιόταν ο Φίλιππος το 1996, εν μέσω εκκλήσεων για απαγόρευση απόκτησης και κατοχής όπλων μετά από ένα φρικτό μακελειό που σημειώθηκε σε δημοτικό σχολείο της Σκωτίας με θύματα 16 παιδιά και μία δασκάλα.
6. «Φαίνεται σαν να τον εγκατέστησε Ινδός», είχε σχολιάσει το 1999 επιδεικνύοντας έναν ηλεκτρικό πίνακα παλιάς τεχνολογίας σε ένα εργοστάσιο κοντά στο Εδιμβούργο.
7. «Είστε γυναίκα, έτσι δεν είναι;» – στην Κένυα, το 1984, αφότου μία ντόπια γυναίκα τον καλωσόρισε, προσφέροντάς του ένα δωράκι)
8. «Εάν παραμείνετε για πολύ ακόμα εδώ, θα γίνεται όλοι σχιστομάτηδες», είχε υποστηρίζει, προκαλώντας σάλο, σε συνομιλία του με βρετανούς φοιτητές στην Κίνα κατά τη διάρκεια επίσημης επίσκεψης το 1986.
9. «Η χώρα σας είναι ένα από τα πιο διαβόητα κέντρα παράνομου εμπορίου άγριων ζώων που απειλούνται με εξαφάνιση» – στην Ταϊλάνδη, το 1991, αφότου του απονεμήθηκε βραβείο για την προστασία της άγριας ζωής.
10. «Δεν κατάγεστε, οι περισσότεροι, από πειρατές;», ρώτησε έναν ντόπιο στις Νήσους Κέιμαν (βρετανικό υπερπόντιο έδαφος στην Καραϊβική) το 1994
11. «Reichskanzler», έτσι προσφώνησε ο πρίγκιπας Φίλιππος τον Χέλμουτ Κολ το 1997 σε μία εμπορική έκθεση στη Γερμανία, έχοντας ξεχάσει πως, ο τελευταίος γερμανός ηγέτης που έφερε τον τίτλο του «Καγκελαρίου του Ράιχ» ήταν ο Αδόλφος Χίτλερ
12. «Είσαι πολύ παχύς για να γίνεις αστροναύτης» – στο Σάλφορντ το 2001, απευθυνόμενος σε ένα 13χρονο αγόρι που μόλις του είχε πει ότι όνειρό ήταν να πάει στο Διάστημα.
13. «Μακάρι να έκλεινε το μικρόφωνο», μουρμούρισε κατά τη διάρκεια συναυλίας του σερ Ελτον Τζον το 2001.
14. «Μοιάζεις με βομβιστή αυτοκτονίας», επισήμανε το 2002 σε μία νεαρή αστυνομικό που φορούσε αλεξίσφαιρο γιλέκο.
15. «Πόσους ανθρώπους χτύπησες σήμερα το πρωί με αυτό το πράγμα;» ρώτησε το 2012 έναν ανάπηρο άνδρα που οδηγεί ειδικό ηλεκτρικό αμαξίδιο για τις μετακινήσεις του.
16. «Οι Φιλιππίνες πρέπει να είναι μισοάδειες, καθώς είστε όλοι εδώ και λειτουργείτε το Εθνικό Σύστημα Υγείας» – κατά τη διάρκεια συνομιλίας του με μία φιλιππινέζα νοσοκόμα σε νοσοκομείο του Λούτον το 2013.
17. «Απλά βγάλε την γα..μένη φωτογραφία» – αφότου έχασε την υπομονή του, απευθυνόμενος προς έναν φωτογράφο της RAF σε εκδήλωση για την 75η επέτειο της Μάχης της Βρετανίας τον Ιούλιο του 2015.
18. «Φαίνεστε πεινασμένος», επισήμανε συνομιλώντας με συνομήλικό του πριν από μία τετραετία σε γηροκομείο του Λονδίνου.
19. «Με ρωτάτε εάν η βασίλισσα πρόκειται να πεθάνει;», διερωτήθηκε ενοχλημένος όταν τον ρώτησε ένας δημοσιογράφος πότε θα μπορούσε ο γιος του, πρίγκιπας Κάρολος, να διαδεχθεί τη μητέρα του.
20. «Μακάρι να σπάσει τον λαιμό του», ευχήθηκε όταν ένα δημοσιογράφος που κάλυπτε μια επίσκεψη του στην Ινδία έπεσε από ένα δέντρο.
21. «Εάν δεν πέρδεται και δεν τρώει σανό, δεν ενδιαφέρεται», ήταν η γνώμη του όσον αφορά τα ενδιαφέροντα της μοναχοκόρης του, πριγκίπισσας Αννας, η οποία λατρεύει τα άλογα και την ιππασία.
22. «Είναι μία ευχάριστη αλλαγή να βρίσκομαι σε μία χώρα που δεν κυβερνάται από τον λαό της», είχε πει στον Αλφρέδο Στρέσνερ, τον δικτάτορα της Παραγουάης.
23. «Πού το βρήκες αυτό το καπέλο;», είχε ρωτήσει ο Φίλιππος τη σύζυγό και βασίλισσα της Αγγλίας, μετά την τελετή ενθρόνισης της.