Έπειτα από 15 χρόνια, και μετά πολυήμερες μάχες, η αλβανική αστυνομία κατάφερε να μπει στο χωριό Λαζαράτ (Lazarat) του Αργυρόκαστρου, στη Νότια Αλβανία. Θα ήταν αδιάφορο, αν δεν ήταν το συγκεκριμένο χωριό. Το Lazarat, το κοντινότερο χωριό με την πανέμορφη και ιστορική πέτρινη πόλη, θεωρείται, μάλλον όχι άδικα ή υπερβολικά, η «Μέκκα της μαριχουάνας». Σύμφωνα με μια έκθεση της ιταλικής Guardia di Finanza (Δίωξη Οικονομικού Εγκλήματος), το χωριό των 4.000 κατοίκων, παρήγαγε το 2013 πάνω από 900 τόνους μαριχουάνας και ο τζίρος από τις πωλήσεις, σύμφωνα με υπολογισμούς της ίδιας έκθεσης, έφτασε το διόλου ευκαταφρόνητο ποσό των € 4,5 δισ. Κάπως πιο υπερβολικοί υπολογισμοί, μιλάνε για € 6 δισ. Για να υπάρχει μια εικόνα των αριθμών, ας σημειωθεί πως ολόκληρος ο προϋπολογισμός του αλβανικού κράτους, δεν ξεπερνά τα 9 δισεκατομμύρια ευρώ. Αν και το ποσό δεν είναι αυτό που καταλήγει στις τσέπες των εμπόρων χοντρικής, αλλά προκύπτει ως τελικό ποσό μεταπώλησης στο λιανικό εμπόριο σε όλη την Ευρώπη, η ουσία δεν αλλάζει.
Υπολογίζεται ότι οι χοντρέμποροι του χωριού καρπωνόταν περίπου 300€ ανά κιλό, ενώ η λιανική τιμή φτάνει ή και ξεπερνά τα 2.000€. Κύρια αγορά θεωρείται η Ιταλία (μόνο στην Πούλια κατασχέθηκαν το 2013 περίπου 7 τόνοι μαριχουάνας προερχόμενοι από το Lazarat), η Ελλάδα και η Ισπανία. Αν και γνωστό σε όλους το χωριό, εδώ και 15 χρόνια, καμία κυβέρνηση, ειδικά της Δεξιάς του Σαλί Μπερίσα, που κυβέρνησε, με μια διακοπή 7 ετών, από το 1992 μέχρι τον περασμένο Σεπτέμβρη, δεν είχε ενοχλήσει τους βαρόνους των ναρκωτικών. Δεν τόλμησε ποτέ, αστυνομικός, ή δεν διατάχθηκε, να κάνει κάποιο έλεγχο ή να συλλάβει χωρικούς, καίτοι η καλλιέργεια των ναρκωτικών, ήταν γνωστό ότι γινόταν σχεδόν από το 90% των νοικοκυριών. Ενδεικτικό της εκτίμησης που είχε αναπτυχθεί ανάμεσα στο κόμμα του Μπερίσα και το Λαζαράτ, είναι και το γεγονός ότι στην είσοδο του χωριού, κυμάτιζε πάντα υπερήφανα η σημαία του κόμματος και μέχρι πρόσφατα, βρισκόταν ο ανδριάντας ενός δολοφονημένου Δεξιού πολιτικού, κάποτε δεξί χέρι του Μπερίσα και την εποχή που δολοφονήθηκε, ορκισμένος εχθρός του. Ο ίδιος ο Μπερίσα και το κόμμα του, επικρίνουν πλέον σφόδρα την αστυνομία και την κυβέρνηση για την επιχείρηση. Ένας πρώην υπουργός του μάλιστα, είπε το αμίμητο ότι «η αστυνομία δεν έπρεπε να αιφνιδιάσει το χωριό και έπρεπε να ενημερώσει την αντιπολίτευση». Καταλαβαίνεις…
Ύστερα από πολλές μέρες και αρκετές μάχες, λοιπόν, υποστηριζόμενοι και από πολεμικά ελικόπτερα, και με τραυματίες αστυνομικούς, αυτή τη φορά, οι εδικές δυνάμεις -επιστρατεύτηκαν περίπου 1.000 άτομα των επίλεκτων δυνάμεων της χώρας- μπόρεσαν επιτέλους να μπουν στο χωριό και να συλλάβουν αρκετά άτομα που θεωρούνται οι πιο σκληροί «νονοί». Όσο κρατούσε η προσπάθεια των αστυνομικών να καταλάβουν το Lazarat -καθόλου εύκολη επιχείρηση, αφού είχε δοθεί εντολή «να μην ανοίξει ρουθούνι», για να μη γίνει μπούμερανγκ η όλη επιχείρηση- και εμποδιζόμενοι από τα πυρά ακόμα και βαρέων όπλων των βαρόνων, από κάθε γωνιά του χωριού αναπηδούσαν φλόγες και καπνοί. Μεγάλες ποσότητες ναρκωτικών παραδόθηκαν στη φωτιά από τους καλλιεργητές αλλά ήταν τόσο μεγάλες και διασκορπισμένες οι εκτάσεις, που οι καπνοί διακρινόταν από δεκάδες χιλιόμετρα μακριά. Οι φωτογραφίες που κυκλοφόρησαν, ακόμα σε ευρωπαϊκές εφημερίδες αλλά και σε αλβανικά μέσα, είναι ενδεικτικές.
Απ’ όλα τα μέρη της Αλβανίας, εσωτερικοί μετανάστες εργάζονταν για χρόνια, στα κτήματα-φυτώρια του Lazarat. Καλλιεργούσαν σε κάθε απίθανο σημείο. Αν και χωριό χωρίς νερό και σε πολύ δύσκολο σημείο, τα ίδια τα λεφτά των ναρκωτικών, αναχρηματοδοτούσαν σύγχρονες μεθόδους καλλιέργειας. Ουδείς γνωρίζει τις συνθήκες εργασίας ή τους μισθούς τους, βέβαια. Ουδείς τολμούσε να ρωτήσει τέτοια πράγματα. Η μαφία, εννοείται, επιβάλλει ομερτά. Μερικοί τύποι που κάνουν τους δημοσιογράφους της περιοχής, είναι τόσο πολύ μπλεγμένοι ή και φοβισμένοι, που όχι μόνο δεν τολμούν να γράψουν αράδα, αλλά ανοιχτά έχουν ταχθεί υπέρ των εμπόρων των ναρκωτικών και κατά της κυβέρνησης και της αστυνομίας. Ας κάνουν αλλιώς…
Η είσοδος στο χωριό, γινόταν πάντα με συγκεκριμένο τρόπο, μετά ενδελεχή έλεγχο και μόνο από συγκεκριμένα έμπιστα άτομα. Στο νοσοκομείο του Αργυρόκαστρου, υπάρχει ξεχωριστή πτέρυγα που περιθάλπει τους άρρωστους εργαζόμενους στα χωράφια της μαριχουάνας. Είναι κοινό μυστικό αλλά και μέρος της ένοχης σιωπής που ο νόμος του χρήματος και της βίας, πάντα επιβάλλει. Οι γιατροί, σέβονται σίγουρα το επάγγελμά τους αλλά αγαπάνε και τις ζωές τους και των οικογενειών τους. Πολλές φορές, και το χρήμα.
Το 2013, έτος βουλευτικών εκλογών στη χώρα, με ό,τι αυτό συνεπαγόταν για το Lazarat αλλά και τους προστάτες του, οι εκτάσεις της καλλιέργειας αυξήθηκαν περίπου 40%. Καλή σοδειά για τη «μαγική γη», όπως αποκαλούσε το χωριό, μια έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ την ίδια χρονιά. Πολλά από τα λεφτά, κατέληγαν και στις τσέπες τοπικών «αρχόντων», κτίζοντας έναν τοίχο προστασίας και εξασφαλίζοντας την απρόσκοπτη εργασία στα κτήματα του «μαγικού χόρτου».
Οι διάφορες, καθόλου αμελητέες, ποσότητες που πιανόταν ως τώρα από την αλβανική αστυνομία, ακόμα και η ίδια δεν το απέδιδε στην αποτελεσματικότητά της, αλλά στη ραγδαία αύξηση της παραγωγής. Το χρήμα των ναρκωτικών του Lazarat, πέρα από πανάκριβα αυτοκίνητα δεκάδων χιλιάδων ευρώ, πολυτελών κατοικιών, τη χρηματοδότηση προεκλογικών αγώνων επιλεγμένων και χρήσιμων πολιτικών, είχαν ως προορισμό την αγορά πολυτελών ξενοδοχείων στις παραλιακές πόλεις της χώρας αλλά και βίλες και ξενοδοχεία σε Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Κύπρο κ.λπ. Η αποφασιστικότητα που έδειξε η νέα αλβανική κυβέρνηση, αναμφίβολα επέφερε ένα καίριο πλήγμα. Είναι δε τόσο μεγάλη η επιρροή του χωριού στην ευρωπαϊκή πιάτσα των ναρκωτικών, που ξένα μέσα αναφέρουν ότι η τιμή της μαριχουάνας αυξήθηκε κατακόρυφα αυτές τις ημέρες, όσο διαρκούσε η επιχείρηση. Μένει να δούμε αν αυτό είναι τελειωτικό κτύπημα ή απλώς μια φούσκα που σύντομα θα σπάσει. Η παρακολούθηση της επιχείρησης από πολλά κράτη της ΕΕ και τις ΗΠΑ, και η υποδοχή της Αλβανίας ως υποψήφια χώρα προς ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δίνουν κάποιες ελπίδες, πάντως.