Η Γαλλία δήλωσε τις προάλλες ότι με γνώση των συνεπειών του νόμου, θα απειθαρχήσει. Η Ιταλία (σαν έτοιμη από καιρό) είχε ήδη δηλώσει ότι προτίθεται να απειθαρχήσει. Η Πορτογαλία σήκωσε τα χέρια ψηλά και είπε πως είναι άκαρπες οι προσπάθειές της, δεν μπορεί να είναι συνεπής στις δεσμεύσεις της. Ο Ντράγκι, ο σούπερ Μάριο ανακοίνωσε, πως θα βγάλει τα καβούρια απ΄τις τσέπες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για να δώσει ρευστότητα σε όσες οικονομίες δοκιμάζονται, υπό τον όρο ότι και αυτές θα αρθούν στο ύψος των περιστάσεων. Και όταν η Μέρκελ κάλεσε τα κράτη «να μελετήσουν υπεύθυνα το 'μάθημά' τους για να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητά τους», ο Ρέντσι απάντησε «δεν επιτρέπεται να αντιμετωπιζόμαστε σαν μαθητούδια». Μήπως αλλάζει κάτι στην Ευρώπη;
Το ερώτημα είναι ρητορικό, διότι με αυτά τα δεδομένα δεν χωρεί αμφιβολία ότι κάτι αλλάζει στην Ευρώπη – κάποια μετακίνηση σημειώνεται στους συσχετισμούς των κέντρων λήψης αποφάσεων, κάποια νέα ισορροπία θα πρέπει να διαμορφωθεί και κάποια νέα πρόταση θα πρέπει να διατυπωθεί, που δεν θα εξαντλείται στον όρο «λιτότητα». Με άλλα λόγια, σήμερα βλέπουμε να αμφισβητείται ανοιχτά το δόγμα Μέρκελ και η γερμανική επικυριαρχία της ΕΕ, σε μια συγκυρία μάλιστα που η Βρετανία έχει βγεί απ΄το κάδρο των ευρωπαϊκών εξελίξεων. Το πραγματικό ερώτημα λοιπόν είναι: πόσο μακρυά μπορεί να πάει αυτή η κυοφορούμενη αλλαγή;
Ο καταλύτης σ΄αυτές τις νέες εξελίξεις είναι η Γαλλία, καθώς οι πάντες γνωρίζουν πολύ καλά, ότι αν η δεύτερη οικονομία της ευρωζώνης πέσει στη δίνη μιας πολιτικο-κοινωνικής κρίσης, θα προκληθούν σοβαρές διαβρωτικές αναταράξεις με συνέπειες στη στατική ισορροπία του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.
Η Γαλλία και η Ιταλία δηλώνουν λοιπόν σήμερα ότι με χαμηλή ανάπτυξη και πολύ χαμηλό πληθωρισμό δεν θα κυνηγήσουν τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος (όπως είχαν δεσμευτεί να κάνουν) – «θα επιδείξουμε δημοσιονομική υπευθυνότητα, αλλά απορρίπτουμε τη λιτότητα» είπε η Γαλλία. Για να προλάβουν δε τις αντιδράσεις – καθώς η Επιτροπή μπορεί να επιβάλει πρόστιμο στις «απείθαρχες» – η Γαλλία υπενθύμισε ότι ακόμη κι η Επιτροπή έπεσε έξω στις εκτιμήσεις της για την ανάπτυξη.
Οι τριβές που εκδηλώνονται σήμερα όμως, έχουν βάθος. Η Γαλλία, λίγο μετά από την Ιταλία, κάλεσε ευσχήμως τη Γερμανία να αναθεωρήσει την πολιτική της και να ενισχύσει την ανάκαμψη. Με άλλα λόγια να κάνει αυτό που έχουν υποδείξει πλείστοι όσοι αναλυτές – να αυξήσει τις δημόσιες δαπάνες της και τους μισθούς της και να επιτρέψει στην ΕΕ να αποκτήσει έναν προϋπολογισμό που θα ενισχύει τις επενδύσεις.
Η συγκυρία είναι κρίσιμη, διότι με τη νέα ηγεσία της Επιτροπής διευκολύνεται η ανασύσταση των ευρωπαϊκών συσχετισμών στις συνθήκες ρευστότητας που εξακολουθούν να υπάρχουν ως προς τη διαχείριση της κατάστασης. Διότι η σημερινή στασιμότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας δεν πρέπει να μετεξελιχτεί σε ύφεση και άρα θα πρέπει να επανεξεταστούν οι διαδικασίες που καθιερώθηκαν στην εποχή της κρίσης. Και πολλοί σήμερα συζητούν για ένα κοινό προϋπολογισμό της ευρωζώνης, ο οποίος θα προτάξει την υιοθέτηση ενός προγράμματος ανάπτυξης. Κι αν οι σημερινές αντεγκλήσεις προσγειωθούν στο τραπέζι της συζήτησης, τότε μπορεί να είμαστε στην απαρχή μιας μείζονος θεσμικής αναμόρφωσης της ΕΕ.