Protagon A περίοδος

Ήταν κάποτε δυό ολιγάρχες…

Η πτώση του Γιανουκόβιτς αποδίδεται στους διαδηλωτές, όμως το φευγιό του απ΄ το Προεδρικό υπαγορεύθηκε από τους δύο σκοτεινούς τύπους: τον Ρινάτ Αχμέτοφ και τον Ντμίτρι Φιρτάς.

Χριστίνα Πουλίδου

Και οι δύο ανήκουν σ΄αυτή την κατηγορία που καλείται «ολιγαρχία». Ήταν φτωχόπαιδα, που άρπαξαν την«ευκαιρία» και – προφανώς με αθέμιτα μέσα – έγιναν πολυ-εκατομμυριούχοι. Πυλώνες του συστήματος Γιανουκόβιτς, από τον Νοέμβριο είδαν ότι το παιχνίδι ενδέχεται να χαθεί και προσανατολίστηκαν στις εναλλακτικές τους διεξόδους, για να διασώσουν τις περιουσίες τους. Η πτώση του Γιανουκόβιτς αποδίδεται στους διαδηλωτές, όμως το φευγιό του απ΄το Προεδρικό υπαγορεύθηκε από τους δύο σκοτεινούς τύπους: τον Ρινάτ Αχμέτοφ και τον Ντμίτρι Φιρτάς, αναφέρεται σε δημοσίευμα του «Spiegel».

Ουκρανοί αναλυτές σημειώνουν ότι αυτοί οι δύο γνώριζαν καλά, ότι αν ο Γιανουκόβιτς προχωρούσε στη «ριζοσπαστική λύση» και ζητούσε απ΄τον στρατό να επέμβει, μάλλον θα έχανε και μαζί του θα έχαναν και οι ίδιοι. Διότι ως φυσική απόρροια της οικονομικής ισχύος που είχαν αποκτήσει, οι δύο ολιγάρχες είχαν αποκτήσει μεγάλη επιρροή και στο σύστημα διακυβέρνησης. Ο υπουργός Οικονομικών λ.χ. φαίνεται πως ήταν άνθρωπος του Αχμέτοφ, ενώ ο αναπληρωτής πρωθυπουργός (αρμόδιος για την Ενέργεια) προερχόταν απ΄ το επιτελείο του Φιρτάς. 60 βουλευτές του κόμματος Γιανουκόβιτς ανήκαν στην ομάδα Αχμέτοφ και 30 στην ομάδα Φιρτάς -θέλετε κι άλλα;

Κατά το δημοσίευμα, ο ισχυρότερος των δύο είναι ο Αχμέτοφ. 47 χρονών σήμερα κατέχει μια περιουσία που υπολογίζεται σε 15 δις.$, ελέγχει πάνω από 100 επιχειρήσεις και στη δούλεψή του έχει κάπου 300.000 εργαζομένους. Η επιχειρηματική του δράση απλώνεται σε εργοστάσια μεταλλουργείων και σωληνώσεων, σε τράπεζες και μεσιτικά γραφεία, σε εταιρείες κινητής τηλεφωνίας και ομίλους ΜΜΕ και οι συνεργασίες του εντοπίζονται στην Ευρώπη. Είναι «άρχων» της περιοχήςΝτονμπάς (όπου βρίσκεται όλη η βαρειά βιομηχανία της Ουκρανίας) και ιδιοκτήτης της ποδοσφαιρικής ομάδας «Σαχτάρ Ντονέτσκ». Προέρχεται από μια φτωχή οικογένεια μεταλλωρύχων, «ζούσαμε σε 20 τ.μ. και δεν είχαμε τουαλέτα ή νιπτήρα στο σπίτι» έχει δηλώσει. Στα 25 χρόνια του ωστόσο είχε βγάλει το πρώτο του εκατομμύριο! Ο ίδιος έχει πεί ότι έκανε μερικές «ρισκαδόρικες επιχειρηματικές συμφωνίες μόλις διαλύθηκε η ΕΣΣΔ». Το βέβαιο είναι, ότι στα μέσα της δεκαετίας του ΄90, ο Αχμέτοφ γνωρίστηκε με τον Γιανουκόβιτς -μηχανικό αυτοκινήτων, που είχε καταδικαστεί στο παρελθόν για ληστείες και επιθέσεις. Μια επιχειρηματική συνεργασία εξελίχθηκε σε στενή φιλία, αμοιβαίως επωφελή, κι όταν το 2005 (επί Προεδρίας Γιουσένκο) κατηγορήθηκε για σκάνδαλα, ο Αχμέτοφ μετακόμισε στο Μονακό κι απέφυγε δυσάρεστες εμπειρίες…

Ο Φιρτάς, επίσης 47 χρόνων σήμερα, στα νιάτα του ήταν πυροσβέστης, πολύ νωρίς όμως έκλεισε μια συμφωνία που τον έκανε πλούσιο: πούλησε ουκρανικό εβαπορέ και αγόρασε ουζμπέκικο βαμβάκι. Μετακομίζοντας στη Μόσχα, με τις κατάλληλες γνωριμίες μπήκε στα μυστικά του γρήγορου πλουτισμού και απλώθηκε στα ενεργειακά αποκτώντας κρίσιμες επαφές με ανθρώπους που έλεγχαν το φυσικό αέριο του Τουρκμενιστάν. Γρήγορα αγόρασε μια χημική βιομηχανία στην Εσθονία, στη συνέχεια μια αυστριακή εταιρεία που ειδικευόταν στην μεταφορά του φυσικού αερίου και συνεργάστηκε με τη Gazprom φτιάχνοντας τη δική του εταιρεία για τη μεταφορά φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Μετά από την πορτοκαλί επανάσταση, μια συμφωνία ανάμεσα στον Πούτιν και την Τιμοσένκο τον κατέστρεψε οικονομικά κι έγινε αιώνιος εχθρός της Τιμοσένκο. Η άνοδος τουΓιανουκόβιτς στην εξουσία του επέτρεψε να ξαναπάρει μπρος και να απλωθεί στα ΜΜΕ συνενώνοντας ομίλους και διαθέτοντας πλέον πολλά κανάλια, αίροντας τη δύναμή του απ΄ τη Μόσχα.

Τις κρίσιμες μέρες της αιματοχυσίας βρίσκονταν και οι δύο στο Λονδίνο. Ουκρανοί διαδηλωτές παρήλασαν έξω απ΄ το σπίτι του Αχμέτοφ, κρατώντας πανό που έγραφε «με ένα τηλεφώνημά σου, οι σκοτωμοί θα τελειώσουν». Από τον Νοέμβριο εξάλλου οι δύο ολιγάρχες είχαν πάρει τις αποστάσεις τους από τον Γιανουκόβιτς. Ο Αχμέτοφ δήλωσε πως απαιτούνται διαπραγματεύσεις κυβέρνησης-αντιπολίτευσης, ενώ ο Φιρτάς επεσήμανε ότι «στα αναχώματα κι από τις δύο πλευρές στέκουν Ουκρανοί. Ειρήνη!». Την περασμένη Τετάρτη τα ΜΜΕ που ανήκουν στους δύο άλλαξαν γραμμή,  μεταδίδοντας εκτενώς τις απόψεις της αντιπολίτευσης. «Το μήνυμα ήταν σαφές -αφήνουμε τον Γιανουκόβιτς να πέσει» σημειώνεται στο δημοσίευμα. Την επόμενη μέρα (την περασμένη Πέμπτη) ήταν επίσης σαφείς οι νέοι προσανατολισμοί των δύο πανίσχυρων επιχειρηματιών: ο Αχμέτοφ έχει περιβάλλει την Τιμοσένκο και ο Φιρτάς τον Βιτάλι Κλίτσκο…

(Ξαφνιαστήκατε; Ίσως όχι. Ίσως να σκέφτεστε ότι τηρουμένων των συνθηκών και των αναλογιών, συναφή συμπτώματα γνωρίζουμε και στην Ευρώπη. Ακόμη κι έτσι αν είναι -που δεν είναι σ΄αυτή την έκταση και αυτό το βάθος – η διαφορά νομίζω βρίσκεται στο «απροκάλυπτο», στον επιδεικτικό τρόπο μιας αθέμιτης άσκησης εξουσίας, στα συμβόλαια θανάτου που είναι οι «αστερίσκοι» των «ρισκαδόρικων συμφωνιών», στη διαμόρφωση ενός πολιτικού συστήματος αχυρανθρώπων μακριά κι έξω απ΄ τις δημοκρατικές διαδικασίες. Συνοπτικά, στο καουμποϋλίκι του νταβατζή).