Στις 6 Μαϊου 2013 ψηφίζεται από τους Ευρωπαίους Επιτρόπους η νομοθετική πρόταση της Γενικής Επιτροπής Υγείας και Καταναλωτών (DG SANCO) σχετικά με τον πολλαπλασιασμό και την εμπορία φυτογενετικού υλικού.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, σήμερα καλλιεργείται μόνον το 10% των παραδοσιακών ποικιλιών σε σχέση με πριν από 100 χρόνια. Αυτό είναι καταστροφικό για τη βιοποικιλότητα, δηλαδή για τη συνέχεια της ζωής στον πλανήτη. Η ευρωπαϊκή νομοθεσία, ως υφίσταται και ως προτείνεται να εξελιχθεί, ουσιαστικά υποβοηθά τη βιομηχανία δημιουργώντας αθέμιτο ανταγωνισμό εις βάρος των παραδοσιακών σπόρων των γεωργών. Αυτό δημιουργεί αυτόματα ένα επικίνδυνο ολιγοπώλιο με άμεσες συνέπειες στη διατροφική διασφάλιση, την ελευθερία επιλογής και, εντέλει, τη δημοκρατία.
Η αλλαγή πολιτικής είναι απολύτως απαραίτητη, καθώς η ισχύουσα νομοθεσία έχει συμβάλει στη μαζική απώλεια της βιοποικιλότητας στην ευρωπαϊκή γεωργία μέσα σε λίγες μόνο δεκαετίες. Η νομοθεσία κάνει δυσανάλογες διακρίσεις εις βάρος όλων αυτών των καλλιεργητών που έχουν στόχους που υπερβαίνουν την παραγωγικότητα και το γρήγορο κέρδος, περιορίζοντας τις επιλογές και την πρόσβαση των καταναλωτών σε διαφορετικές ποικιλίες.
Ως εκ τούτου, η επικείμενη αναθεώρηση πρέπει να εξισορροπήσει αυτήν την κατάσταση, δίνοντας προτεραιότητα στη βελτίωση της αγρο-βιοποικιλότητας. Η παροχή περισσότερων επιλογών στους παραγωγούς, όπως π.χ. σπόρους που είναι προσαρμοσμένοι στις κατά τόπους κλιματικές συνθήκες, μπορεί -σε συνδυασμό με κατάλληλες πρακτικές, όπως η αμιψεισπορά- μπορεί να μειώσει την εξάρτηση της αγροτικής παραγωγής από φυτοφάρμακα, λιπάσματα και τις τεράστιες ποσότητες νερού. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στη μείωση της ρύπανσης του εδάφους και του υδροφόρου ορίζοντα και κατά συνέπεια θα συνέβαλλε σε μία πιο βιώσιμη και ποικιλόμορφη γεωργία, η οποία με τη σειρά της θα ενίσχυε τη βιοποικιλότητα των φυτών, των ζώων και των μικρο-οργανισμών. Ταυτόχρονα, η ενθάρρυνση της βιοποικιλότητας στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις θα σήμαινε την αύξηση του αριθμού των ποικιλιών που καλλιεργούνται ως τρόφιμα και ζωοτροφές, συμβάλλοντας έτσι θετικά στην ποιότητα της διατροφής μας και της υγείας μας, ενισχύοντας τις επιλογές μας για το τι βάζουμε στο πιάτο μας.
Σε πρόσφατη εγκύκλιό της, η Επιτροπή διαπιστώνει μία αυξανόμενη ζήτηση για μεγαλύτερη επιλογή στις καλλιεργούμενες ποικιλίες. Συγκεκριμένα, αναφέρει ότι «η προστασία του περιβάλλοντος έχει αποκτήσει μεγαλύτερη σημασία και αγροτικοί τομείς όπως οι βιολογικές καλλιέργειες αυξάνουν το μερίδιό τους στην αγορά». Ωστόσο, το 74% της παγκόσμιας αγοράς σπόρων ελέγχεται σήμερα από μόνο δέκα πολυεθνικές, μία διαδικασία συγκέντρωσης που βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη. Πολλές από αυτές τις εταιρείες παρέχουν «στενές» γενετικά ποικιλίες των οποίων οι σπόροι δεν μπορούν να αναπαραχθούν. Αυτό υποχρεώνει τους γεωργούς και τους καταναλωτές σε μία ανησυχητική εξάρτηση, ενώ συγχρόνως αυξάνει τους οικολογικούς κινδύνους που συνδέονται με τη γενετική ομοιομορφία, όπως η μειωμένη ανθεκτικότητα σε παράσιτα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα όφειλε να είναι από τους πρώτους που θα σταματήσουν αυτή την άδικη και εγκληματική, για τη γεωργία και τους καλλιεργητές, πολιτική. Εν όψει της κρίσιμης ψηφοφορίας της 6ης Μαϊου, οι Ευρωπαίοι Επίτροποι είναι πολιτικά και προσωπικά υπεύθυνοι για το μέλλον της γεωργίας μας. Θα πάρουν τις κατάλληλες αποφάσεις ώστε να μπορέσει να σωθεί το υπόλοιπο 10% της αγροτικής βιοποικιλότητας ή θα συνεχίσουν να εξυπηρετούν το αγρο-βιομηχανικό λόμπι συμβάλλοντας έτσι στη συνεχή μείωσή της και την ουσιαστική διάβρωση της δημοκρατίας στην Ευρώπη;
Ενεργοποιημένες από την κρισιμότητα της ψηφοφορίας, πολλές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που ασχολούνται με ζητήματα περιβάλλοντος και βιοποικιλότητας σε ολόκληρη την Ευρώπη, έλαβαν την πρωτοβουλία να αποστείλουν επιστολές στους Ευρωπαίους Επιτρόπους, καλώντας τους να πάρουν θέση υπέρ μίας νομοθεσίας που θα σέβεται το περιβάλλον και τους καταναλωτές. Και που θα επιτρέπει την εμπορία των λιγότερο ομοιογενών, αλλά γενετικά ευρύτερων και τοπικά προσαρμοσμένων ποικιλιών, καθώς και την άρση των εμποδίων στην εμπορία και την ανταλλαγή σπόρων από παλιές και σπάνιες ποικιλίες. Ανάλογη πρωτοβουλία έλαβαν και διάφορες οργανώσεις που ασχολούνται με το θέμα στην Ελλάδα, αποστέλλοντας σχετική επιστολή στην Ελληνίδα Επίτροπο Αλιείας.
Η ελευθερία των σπόρων είναι κάτι που μας αφορά όλους ως καταναλωτές και είναι στο χέρι μας να διαμορφώσουμε το μέλλον της διατροφής μας και της γεωργίας. Μπορείτε κι εσείς να ασκήσετε πίεση εν όψει της κρίσιμης ψηφοφορίας της 6ης Μαϊου, αποστέλλοντας το αίτημά σας απευθείας στην κα Δαμανάκη, ή υπογράφοντας το σχετικό ψήφισμα της Ένωσης Διατηρητών Σπόρων της Κεντρικής Ευρώπης Arche Noah.