Για πρώτη φορά στην ιστορία της Ε.Ε., οι Eυρωβουλευτές κατέχουν το δικαίωμα συναπόφασης για τη μεταρρύθμιση της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (2014-2020) από κοινού και εξ ίσου με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Έπειτα από τις απογοητευτικές προτάσεις του Συμβουλίου, οι οποίες αποδυνάμωσαν την αξιέπαινη αρχική πρόταση του Επίτροπου Γεωργίας, Dacian Cioloş, το Ευρωκοινοβούλιο αποτελούσε την τελευταία ελπίδα για μία σημαντική βελτίωση προς το «πρασίνισμα» της ευρωπαϊκής γεωργίας.
Η ελπίδα αυτή διαψεύθηκε οικτρά από τις αποφάσεις που ελήφθησαν την Τετάρτη στο Στρασβούργο, οι οποίες περιφρόνησαν τις ολοένα αυξανόμενες εκκλήσεις από ένα πολύ ευρύ φάσμα οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, αγνοώντας τα επιχειρήματά τους και αποτυγχάνοντας να θέσουν τη γεωργική πολιτική εκεί όπου ανήκει. Στο κέντρο, δηλαδή, μίας ευρείας και σοβαρής πολιτικής συζήτησης για όλες τις πτυχές της αγροτικής παραγωγής όπως η υγεία, το περιβάλλον, η κλιματική αλλαγή και η ενέργεια, η περιφερειακή ανάπτυξη, η παγκόσμια δικαιοσύνη και οι πιθανότητες επιβίωσης των επόμενων γενεών.
Στον απόηχο της ψήφισης της ΚΓΠ, από την ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου, η Arc2020, μία πλατφόρμα που απαρτίζεται από περισσότερα από 150 δίκτυα και οργανώσεις από 22 κράτη-μέλη της Ε.Ε., έκανε το εξής σχόλιο:
«Είναι μία άσχημη ημέρα για τη βιοποικιλότητα των ειδών και των τοπίων της Ευρώπης, την προσπάθεια μετριασμού της κλιματικής αλλαγής και την ήδη καθυστερημένη προσαρμογή των γεωργικών μας πρακτικών στις παγκόσμιες και τοπικές ανάγκες που επιτάσσει η περιβαλλοντική και κοινωνική βιωσιμότητα. Το Κοινοβούλιο δεν ανταποκρίθηκε στο αίτημα ότι το δημόσιο χρήμα πρέπει να δαπανάται μόνο για δημόσια αγαθά».
Η κριτική εστιάζεται, κυρίως, στην απόφαση του Ευρωκοινοβολίου να μειώσει το ποσοστό των «περιοχών εστιασμένων στην οικολογία» ανά αγροτική εκμετάλλευση -από το προτεινόμενο 7% σε 3%, αρχικά- σταδιακά αυξανόμενο σε 5% έως το 2016 και με την αδύναμη επιλογή να φτάσει το 7% έως το 2018. Υποστηρίχθηκε, επίσης, η πρόταση της Επιτροπής Γεωργίας του Ευρωκοινοβουλίου (COMAGRI) να μην απαιτείται από τους μεμονωμένους αγρότες αλλά από τα κράτη-μέλη η διατήρηση (δηλαδή, η απαγόρευση του οργώματος) των μόνιμων βοσκοτόπων.
Σκωπτικός ήταν και ο Carlo Petrini, πρόεδρος του διεθνούς κινήματος Slow Food:
«Δεν μπορούμε να πούμε ότι είμαστε ικανοποιημένοι από την ψηφοφορία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τη μεταρρύθμιση της ΚΓΠ. Παρά το γεγονός ότι ευτυχώς απορρίφθηκαν ορισμένες από τις προτάσεις που υιοθετήθηκαν από την COMAGRI -όπως το σύστημα των διπλών πληρωμών- οι Ευρωβουλευτές έχασαν μία μοναδική ευκαιρία να σηματοδοτήσουν την αλλαγή στην ιστορία της Ευρώπης, αγνοώντας τα αιτήματα των πολιτών για μια πιο «πράσινη», αειφόρα και δίκαιη ΚΓΠ. Όχι μόνο δεν υιοθετήθηκαν οι οικολογικές προτάσεις, αλλά δεν εισακούστηκαν και αυτές της Επιτροπής Ανάπτυξης για τη ρύθμιση του συστήματος των επιδοτήσεων στις εξαγωγές ή την παρακολούθηση των επιπτώσεων της ΚΓΠ στις διεθνείς σχέσεις της Ε.Ε.».
Η επίσημη ανακοίνωση του Ευρωκοινοβουλίου πανυγηρίζει για το αποτέλεσμα των αποφάσεων. Και υπάρχουν, φυσικά, αξιοσημείωτες εξαιρέσεις, ανάμεσα στις φτωχές αποφάσεις, όπως το να επιτραπεί στις εθνικές κυβερνήσεις το εθελοντικό δικαίωμα να διανέμουν τις άμεσες πληρωμές ελαφρώς πιο δίκαια, με τη συμπλήρωση των πληρωμών για τα πρώτα στρέμματα (50 εκτάρια κατ' ανώτατο όριο) εις βάρος των υπολοίπων εκταρίων των μεγαλύτερων εκμεταλλεύσεων. Σε γενικές γραμμές, όμως, όσον αφορα την οικολογική γεωργία και την επένδυση δημοσίων πόρων σε δημόσια αγαθά για το περιβάλλον και τους καταναλωτές, οι αποφάσεις είναι απογοητευτικές και πριμοδοτούν περαιτέρω την αγρο-βιομηχανική παραγωγή. Πιο συγκεκριμένα:
- Αντί να βελτιώσουν την ήδη λανθασμένη αντίληψη της Επιτροπής περί "διαφοροποίησης" των καλλιεργειών, απαιτώντας την υποχρεωτική αμειψισπορά, η ολομέλεια ακολούθησε την COMAGRI στην περαιτέρω αποδυνάμωση της διαφοροποίησης σε βαθμό που, στην ουσία, καλεί σε ακόμη περισσότερες μονοκαλλιέργειες στην Ευρώπη.
- Ενώ η ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου απέρριψε τη γενικότερη προσπάθεια της COMAGRI να διαγραφεί το μεγαλύτερο μέρος του συνόλου της νομοθεσίας για το περιβάλλον και την υγεία, την οποία οι γεωργοί πρέπει να τηρούν προκειμένου να λάβουν τις επιδοτήσεις (πολλαπλή συμμόρφωση), έκανε εξαιρέσεις για σημαντικούς νόμους όπως το πλαίσιο πολιτικής των υδάτων.
Πολλοί ανακουφίστηκαν από το γεγονός ότι το αγρο-βιομηχανικό λόμπι δεν πέτυχε την καθολική απαξίωση του «πρασινίσματος» και σημαντικά κομμάτια της πρότασης της Επιτροπής επέζησαν του σκληρού παζαριού που είδαμε στο Στρασβούργο. Ωστόσο, το Κοινοβούλιο απογοήτευσε σχεδόν όλες τις προσδοκίες της κοινωνίας για τη βελτίωση της πρότασης της Επιτροπής. Αντ' αυτού, επικράτησαν τα εθνικιστικά επιχειρήματα διαπραγμάτευσης, συνήθης πρακτική των υπουργών Γεωργίας εδώ και δεκαετίες και που -δυστυχώς- αναβίωσαν, παρά το άνοιγμα -για πρώτη φορά- της μεταρρύθμισης της ΚΓΠ σε δημοκρατικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων.
Η συντριπτική πλειοψηφία των ευρωβουλευτών, από όλες τις ομάδες, έκανε προφανές ότι η αγροτική πολιτική είναι περίπλοκη -ή, απλώς, πάρα πολύ βαρετή- ώστε να γίνει μία σοβαρή προσπάθεια κατανόησης του αντίκτυπού της στην κοινωνία, το τοπίο και τα οικοσυστήματα. Ασφαλώς, το αγρο-βιομηχανικό λόμπι διακήρυσσε ανέκαθεν ότι αυτό το 40% του συνολικού προϋπολογισμού της Ε.Ε. είναι ακατονόητο και ανέγγιχτο. Την Τετάρτη, η πλειοψηφία των Ευρωβουλευτών απλώς υποχώρησε και παρέδωσε τα δισεκατομμύρια ευρώ στους «ειδικούς» και τα συμφέροντά τους.
Αυτή η ολιγωρία των ευρωβουλευτών, που τεκμηριώθηκε με ονομαστική ψηφοφορία, θα πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν όταν πρόκειται για την επανεκλογή τους, το 2014. Θα πρέπει να αποτελέσει ύψιστη προτεραιότητα όλων των πολιτικών ομάδων ώστε να βελτιωθεί η ικανότητα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να κατανοεί όλες τις πτυχές της ευρωπαϊκής διατροφικής και γεωργικής πολιτικής. Και, κυρίως, να ακούει τις φωνές όλων εκείνων των Ευρωπαίων -ιδίως των νέων- που αγωνίζονται για μία πιο οικολογική και πιο δίκαιη Ευρώπη και για μία γεωργία που είναι καλή, καθαρή και δίκαια.