Protagon A περίοδος

Γάζα: «τις πταίει»;

Eκπρόσωποι της διεθνούς κοινότητας πάνε κι έρχονται με προτάσεις εκεχειρίας που απορρίπτονται. Είναι τόσο αδύναμη τελικά η διεθνής κοινότητα; Κατά ένα παράδοξο τρόπο, ναι.

Χριστίνα Πουλίδου

(Στην τηλεόραση θα ήταν σίριαλ και στην αρχή του επεισοδίου θα έπεφτε η κάρτα: περίληψη των προηγουμένων – η οποία εν προκειμένω θα είχε ως εξής: Στη Γάζα, το Ισραήλ καθημερινά καταπατά το διεθνές δίκαιο βομβαρδίζοντας καταφύγια που βρίσκονται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, σχολεία, νοσοκομεία και δημόσιες υποδομές. Η Χαμάς απαντά με εκατοντάδες ρουκέτες, αλλά ο συσχετισμός νεκρών και απωλειών είναι άνισος. Οι διαμεσολαβητικές προσπάθειες αποτυγχάνουν και η διεθνής κοινότητα αδρανεί. Υπάρχει διέξοδος;)

Η τελευταία κρίση στη Γάζα μοιάζει να απέκτησε μια δυναμική αφ' εαυτής, στη συνέχεια της δολοφονίας τριών Ισραηλινών εφήβων και της πυρπόλησης ενός Παλαιστινίου τον Ιούνιο. Ο Νετανιάχου υπό την πίεση των ακροδεξιών κυβερνητικών εταίρων του αποφάσισε να απαντήσει «μια για πάντα» στις απαγωγές και στις ρουκέτες που εκτοξεύονταν απ΄ τη Γάζα προς το Τελ Αβίβ και τη Χάιφα. Η Χαμάς, χωρίς τη στήριξη πια της Αιγύπτου (όπου οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι βρίσκονται υπό διωγμό) και χωρίς τη συνδρομή του Ιράν και της Συρίας (καθώς υποστηρίζει τη συριακή αντιπολίτευση), βρέθηκε υπό την εσωτερική πίεση της παλαιστινιακής ισλαμιστικής Τζιχάντ και ωθείται συστηματικά προς ριζοσπαστικές συμπεριφορές. Το Ισραήλ λέει ότι θα συνεχίσει τις επιθέσεις του στη Γάζα, όσο πέφτουν ρουκέτες στα εδάφη του από τη Χαμάς, και η Χαμάς λέει ότι για όσο θα βομβαρδίζεται η Γάζα, η ίδια θα συνεχίσει να πολεμά. Αδιέξοδο.

Στο διάστημα αυτό, εκπρόσωποι της διεθνούς κοινότητας πάνε κι έρχονται με προτάσεις εκεχειρίας που απορρίπτονται. Είναι τόσο αδύναμη τελικά η διεθνής κοινότητα; Κατά ένα παράδοξο τρόπο, ναι. Οι Ηνωμένες Πολιτείες εμπλέκονται στην υπόθεση με ένα διακηρυκτικό και ρητορικό τρόπο, υπογραμμίζοντας την ανάγκη εκεχειρίας και μην πείθοντας καμία πλευρά. Η παρέμβασή τους αρχίζει και τελειώνει εκεί, διότι η κυβέρνηση Ομπάμα γνωρίζει ότι οποιαδήποτε άλλη πολιτική πρόταση θα έπρεπε να περάσει από το Κογκρέσο – όπου η μεγάλη διακομματική πλειοψηφία είναι υπέρ του Ισραήλ. Και βεβαίως ο Λευκός Οίκος σε καμία περίπτωση δεν θα ήθελε μια νέα σύγκρουση με το Κογκρέσο, τέσσερις μήνες μάλιστα πριν από τις εκλογές.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση από την άλλη μεριά, έχει αδρανοποιηθεί λόγω της εσωτερικής της α-συμφωνίας. Καταρχάς υπάρχει το πάγιο ταμπού της Γερμανίας – βεβαρημένη με το στίγμα, η Γερμανία εξ ορισμού είναι αντίθετη σε οποιοδήποτε επικριτικό χρωματισμό του Ισραήλ. Η κατάσταση περιπλέκεται όμως από τις ευρωπαϊκές ακροδεξιές δυνάμεις, που βρήκαν την ευκαιρία να ξεχυθούν σε αντι-εβραϊκές διαδηλώσεις – «οι συναγωγές δεν έχουν θέση στις κοινωνίες μας» είναι το σύνθημά τους. Η υπόθεση της Γάζας εξ αντανακλάσεως γίνεται επομένως εσωτερικό θέμα ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών, οι οποίες βρίσκονται επίσης αντιμέτωπες με το φαινόμενο νεαρών ευρωπαίων μουσουλμάνων, που βγαίνουν στο αντάρτικο στη Συρία ή το Ιράκ και γυρίζουν έμπειροι πολεμιστές στις ευρωπαϊκές πατρίδες τους για να στήσουν ένα ισλαμικό δίκτυο.

Η Ε.Ε. λοιπόν, που εντός εβδομάδων αποκρυστάλλωσε τη θέση της έναντι της Ρωσίας υιοθετώντας σκληρές κυρώσεις, δεν συνομιλεί καν με τη Χαμάς από τις εκλογές του 2006, όταν τις είχε κερδίσει η Χαμάς. Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις συνέχισαν να συνομιλούν μυστικά με αξιωματούχους της Χαμάς (στη Ντόχα ή τη Βηρυττό), επισήμως όμως η Ε.Ε., αφενός αποκαλούσε τη Χαμάς «τρομοκρατική οργάνωση» και αφετέρου καλούσε τη Χαμάς να τερματίσει την επιθετικότητά της έναντι του Ισραήλ, μολονότι γνώριζε ότι η αποδυνάμωση της Χαμάς θα οδηγήσει σε ενδυνάμωση των θρησκευτικών σεχταριστικών ριζοσπαστικών παλαιστινιακών δυνάμεων.

Η Ε.Ε., επομένως, έχει βραχυκυκλωθεί στις εσωτερικές αντιφάσεις της και προς το παρόν πληρώνει… Δίνει 40 εκ.τον χρόνο σε κοινωνικές παροχές στη Γάζα, εμπλέκει την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων στη δημιουργία μιας εγκατάστασης αφαλάτωσης, στέλνει ανθρωπιστική βοήθεια, στον ορίζοντα όμως δεν υπάρχει ένας αξιόπιστος διαμεσολαβητής – δεδομένου μάλιστα ότι η Ρωσία έχει αναθερμάνει τις σχέσεις της με την Αίγυπτο και έχει εκτιμήσει την «εποικοδομητική» στάση του Ισραήλ στον πόλεμο της Κριμαίας. Ξένοι αναλυτές αποδίδουν ιδιαίτερο βάρος στο Κατάρ, που χαρακτηρίζεται από ένα μετριοπαθή πολιτικό ισλαμισμό, έχει καλές σχέσεις με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, έχει ένα σημαντικό οικονομικό βάρος και διπλωματική επιρροή στον αραβικό κόσμο, ωστόσο οι πιθανότητες διείσδυσής του στους αντίπαλους συσχετισμούς σήμερα είναι αδύναμες.

Στην κρίση της Γάζας αποδεικνύεται, για άλλη μια φορά, η δύναμη της συγκυρίας – άλυτα προβλήματα, που σιγοβράζουν για χρόνια καίγοντας διάφορες προτάσεις επίλυσης, στη στροφή της συγκυρίας αναζωπυρώνονται και σπέρνουν τον όλεθρο. Και εν προκειμένω, όπως σημειώνεται στο εμπιστευτικό έγγραφο της Ε.Ε. (euobserver) «την πρωταρχική ευθύνη έχει το Ισραήλ, ως δύναμη κατοχής».