Δεν μπορεί, θα το έχετε παρατηρήσει κι εσείς. Οσο περνά ο καιρός, όσο εθιζόμαστε περισσότερο στα social media και στην επικοινωνία μέσα από αυτά, όσο ο χρόνος που αφιερώνουμε σε Facebook, Twitter, WhatsApp και σε άλλες πλατφόρμες, τόσο λιγότερο χρησιμοποιούμε τα σημεία στίξης.
Βολικό είναι. Γλιτώνεις χαρακτήρες όπου υπάρχει περιορισμός (π.χ. 140 στο Twitter) και γλιτώνεις χρόνο. Βασικά, έχουμε ξεχάσει από πότε έχουμε να βάλουμε τελεία σε πρόταση στο Messenger του Facebook.
Και όσα εμείς καταλαβαίνουμε εμπειρικά και στην πραγματική ζωή έρχεται να επισημάνει ο Ντέιβιντ Κρίσταλ. Ο Κρίσταλ είναι καθηγητής γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Μπάνγκορ της Ουαλίας και εργάζεται εδώ και χρόνια ως επικεφαλής του Shakespeare’s Globe Theater στο Λονδίνο, στον τομέα της σωστής εκφοράς του λόγου.
Κι ο ίδιος με τα όσα είπε στους New York Times έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τα όσα επιφέρουν τα social media και η συμπεριφορά μας μέσα στο περιβάλλον που αυτά δημιουργούν. «Είμαστε σε μία κρίσιμη, ίσως στην ύστατη στιγμή, όσον αφορά την ιστορική πορεία της τελείας, ως σημείο στίξης», είπε ο Κρίσταλ πρόσφατα στο Hay Festival που πραγματοποιήθηκε το προηγούμενο διάστημα.
Πριν καταλήξει σε όλα αυτά τα συμπεράσματα, ο Κρίσταλ επισκέφτηκε για χρόνια ολόκληρα σχολεία σε όλη τη βρετανική επικράτεια και παρατήρησε τη συμπεριφορά των μαθητών, τόσο μέσα στις αίθουσες, όσο και στα social media
Μάλιστα, ο Κρίσταλ τόνισε πως το ζήτημα είναι απολύτως χρηστικό. «Σε ένα instant message σαν αυτά που χρησιμοποιεί όλο και περισσότερος κόσμος, το νόημα είναι εμφανές πως τελειώνει με το τέλος της πρότασης. Οπότε δεν χρειάζεται, νοηματικά τουλάχιστον, να βάλουμε τελεία. Οπότε όντως υπάρχει το ερώτημα γιατί να μπαίνει».
Η τελεία ως σημάδι… ενόχλησης
Και τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο… ζόρικα, όταν η τελεία και τα άλλα σημεία στίξης χρησιμοποιούνται απλώς και μόνο για να δείξουν την ενόχλησή μας για κάτι. Σκεφτείτε το εξής παράδειγμα, όπως το αναφέρει ο Νταν Μπιλέφσκι στου New York Times. Σκεφτείτε πως ετοιμάζετε ένα εξαιρετικό δείπνο για την κοπέλα σας, για το αγόρι σας, για τον σύντροφό σας τέλος πάντων. Και το… άλλο μισό ακυρώνει το ραντεβού σας λίγο πριν την προκαθορισμένη ώρα. Αν απαντήσετε «ok.» αντί για «ok» τότε είναι εμφανές πως η τελεία χρησιμοποιείται για να δοθεί έμφαση και για να τονιστεί το… ξενέρωμα που έχει προέλθει από την εξέλιξη της βραδιάς.
Αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο όμως. Από το 1990 και μετά, το ίντερνετ είχε αρχίσει να διαδίδει στις κοινωνίες μας μια πιο ελεύθερη αντίληψη της γλώσσας και του τρόπου γραφής. Μια πιο ουδέτερη και πιο γρήγορη συγγραφή με σημεία στίξης. Τα social media, απλώς, αποθέωσαν αυτή τη λογική.
Πριν καταλήξει σε όλα τα παραπάνω συμπεράσματα, ο Κρίσταλ επισκέφτηκε για χρόνια ολόκληρα σχολεία σε όλη τη βρετανική επικράτεια και παρατήρησε τη συμπεριφορά των μαθητών, τόσο μέσα στις αίθουσες, όσο και στα social media.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Μπινχάμπτον της Νέας Υόρκης και του Ρούτζερς στο Νιου Τζέρσεϊ κατέληξαν σε παρόμοια συμπεράσματα, επισημαίνοντας ταυτόχρονα πως το instant messaging υιοθετείται κι από μεγαλύτερες ηλικιακά ομάδες, εκτός από τους εφήβους που έτσι κι αλλιώς… θριαμβεύουν στη χρήση των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης.