Οταν ο Ιούλιος Καίσαρ και οι ρωμαϊκές λεγεώνες του κατέκτησαν τα εδάφη που είναι τώρα γνωστά ως Γαλλία, Βέλγιο και Ελβετία, αρχηγός της αντίστασης ήταν ένας αδάμαστος γαλάτης πολεμιστής. Με άλλα λόγια, ο πραγματικός Αστερίξ, ο ήρωας των λατρεμένων γαλλικών κόμικς, ήταν ο Βερσανζετορίξ, αρχηγός της φυλής των Αρβέρνι, ο οποίος ένωσε τους Γαλάτες και κέρδισε μια θεαματική νίκη επί του Καίσαρα στη Μάχη της Γκεργκόβια, το 52 π.Χ.
Σήμερα, ωστόσο, υπάρχει μικρή αίσθηση ενότητας μετά την απόφαση της κυβέρνησης του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν να χαρακτηρίσει το πεδίο μάχης στην περιοχή της Ωβέρνης, της κεντρικής Γαλλίας, μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς, γράφει στους Times ο Ανταμ Σέιτζ, ανταποκριτής της βρετανικής εφημερίδας στο Παρίσι.
Οι επικριτές λένε ότι οι υπουργοί του Μακρόν έχουν παρασυρθεί από μια «αρχαιολογική απάτη», καταγράφοντας τη λάθος τοποθεσία, και ισχυρίζονται ότι το πραγματικό πεδίο μάχης σχεδιάζεται να καλυφθεί από ηλιακούς συλλέκτες. Από την άλλη πλευρά, οι υποστηρικτές της κυβέρνησης επιμένουν ότι πρόκειται για την κατάλληλη τοποθεσία και καταγγέλλουν τους ισχυρισμούς περί του αντιθέτου ως «αφόρητη» επίθεση κατά της επιστήμης, από θεωρητικούς αρχαιολογικών συνωμοσιών.
Η συζήτηση είναι ιδιαίτερα έντονη, επειδή ο Λοράν Βοκιέ, ο κεντροδεξιός επικεφαλής του περιφερειακού συμβουλίου της Οβέρν-Ρον-Αλπ, σχεδιάζει ένα Μουσείο Γαλατικού Πολιτισμού χρηματικού ύψους 40 εκατ. ευρώ στον καταγεγραμμένο χώρο. Ο 47χρονος Βοκιέ, που φιλοδοξεί να διαδεχθεί τον Μακρόν στην προεδρία, πιστεύει ότι το μουσείο του θα βοηθήσει στην ενίσχυση του πατριωτικού αισθήματος σε μια εποχή που απειλείται από την πολιτική ορθότητα, την ακύρωση του πολιτισμού και τη μετανάστευση.
Η πιο λεπτομερής αφήγηση για τη Μάχη της Γκεργκόβια προέρχεται από τον ίδιο τον Καίσαρα, ο οποίος έγραψε γι’ αυτήν στον «Γαλατικό πόλεμο», τα απομνημονεύματά του για τη θριαμβευτική εκστρατεία του κατά των Γαλατών. Περίπου 36.000 Ρωμαίοι απωθήθηκαν από μια ακόμη μεγαλύτερη δύναμη υπό την ηγεσία του Βερσαζετορίξ, προσφέροντας στους Γαλάτες την καλύτερη στιγμή τους. Ωστόσο, ο Καίσαρας τους εκδικήθηκε λίγους μήνες αργότερα, στη μάχη της Αλεσίας· τους νίκησε και προσάρτησε τη Γαλατία στη Ρώμη, για αιώνες.
Τα κόμιξ του Αστερίξ, γράφει ο Σέιτζ στους Times, διαδραματίζονται την περίοδο μετά τη μάχη της Αλεσίας, όταν υπήρχαν θύλακες αντίστασης προς τους κυρίαρχους Ρωμαίους. «Σκεφτόμασταν τον Βερσαζετορίξ… όταν εφηύραμε τον Αστερίξ μας», είχε πει κάποτε ο Ρενέ Γκοσινί, ο αείμνηστος δημιουργός του «χάρτινου» ήρωα.
Το 1560, γράφει ο Στέιτζ στους Times, ο Γκαμπριέλε Σιμεόνι, ένας Φλωρεντινός ουμανιστής, ισχυρίστηκε ότι είχε εντοπίσει το πεδίο μάχης της Γκεργκόβια δίπλα στο χωριό Μερντόν, κοντά στην πόλη Κλερμόν-Φεράν. Και τώρα, ο Βοκιέ θέλει να χτίσει το μουσείο του κοντά στο χωριό, το όνομα του οποίου άλλαξε σε Ζεργκοβί τον 19ο αιώνα, για «να μεταδώσει την υπερηφάνεια της ιστορίας» στις μελλοντικές γενιές.
Πρόσφατα, ένα διάταγμα που υπεγράφη από τον υπουργό Περιβάλλοντος Κριστόφ Μπεσί, κατέταξε το πεδίο της μάχης ως μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς. Ωστόσο, η Patrimoine-Environnement, μια εθνική ένωση πολιτιστικής κληρονομιάς, τρομοκρατήθηκε. Λέει πως οι αρχαιολόγοι της κυβέρνησης απέτυχαν να διερευνήσουν τους μακροχρόνιους ισχυρισμούς ότι το πραγματικό πεδίο μάχης βρισκόταν τέσσερα χιλιόμετρα μακριά, στο Κοτ-ντε-Κλερμόν.
Οι επικριτές πιστεύουν ότι οι αξιωματούχοι φοβούνται να αμφισβητήσουν την επίσημη τοποθεσία των πέντε αιώνων για να μην αναστατώσουν την τοπική τουριστική οικονομία. «Είναι μια αρχαιολογική απάτη» λέει ο Κλεμπέρ Ροσιγιόν, ένας ακτιβιστής για την πολιτιστική κληρονομιά, επιμένοντας ότι «η τοποθεσία που ανακάλυψε ο Σιμεόνι δεν είναι η σωστή. Είναι αδύνατον η μάχη να έγινε εκεί».
Ο Ροσιγιόν υποστηρίζει ότι η τοπογραφία του επίσημου πεδίου μάχης δεν ανταποκρίνεται στην αφήγηση του Καίσαρα, ενώ δεν διαθέτει παροχή νερού, απαραίτητη για όσους στρατούς θα στρατοπέδευαν εκεί. Επισημαίνει ότι το ζήτημα είναι επείγον λόγω των σχεδίων να τοποθετηθούν ηλιακοί συλλέκτες σε 120 στρέμματα γης στο Κοτ-ντε-Κλερμόν. Και τονίζει ότι «πρέπει να προστατεύσουμε το πραγματικό πεδίο μάχης».
Ο Ροσιγιόν και η οργάνωση Patrimoine-Environnement έχουν προσφύγει στα δικαστήρια, σε μια προσπάθεια να ακυρωθεί το τρέχον καθεστώς πολιτιστικής κληρονομιάς, με την ελπίδα ότι θα ξαναγραφτεί, για να καλύψει αυτό που πιστεύουν ότι είναι το πραγματικό πεδίο μάχης.
Στο μεταξύ, ο δήμαρχος του Κλερμόν-Φεράν, Ολιβιέ Μπιανκί, δεν είναι ευχαριστημένος: «Θα προτιμούσα να μη γίνει η δεύτερη μάχη της Γκεργκόβια» λέει. «Εχουμε τη συναίνεση των αρχαιολόγων. Είναι απαράδεκτο να αμφισβητείται διαρκώς η επιστημονική γνώση».